International refereed journal of design and architecture print issn

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:146 K:241
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
86
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
istasyonlarının  sağlığa  zararlı  olduğunu  dü-
şündüğü ifade edilmiştir. 
Bu makale 2016 yılında İzmir’de bir devlet 
üniversitesinde yapılan seminerde ifade edi-
len  görüşleri  incelemektedir.  Araştırma  se-
minerde  sunumu  yapan  kişi  ile  dinleyiciler 
arasındaki diyalogları katılımcı gözlem yolu 
ile  incelemektedir.  İnceleme  mekansal  bir 
kararın etkileri ve süreci hakkındaki çatışan 
görüşleri ortaya koymaktadır. 
İncelenen  görüşlerden  biri  sunumu  yapan 
Bilgi  Teknolojileri  ve  İletişim  Kurumu  so-
rumlusudur.  Onunkilere  paralel  olmayan, 
karşı çıkan ve/ veya eleştiren diğer görüşler 
ise dinleyicilerden soru sormak ve görüş bil-
dirmek için söz alanlardır. Bu kişiler beş ayrı 
bölümdeki öğretim elemanlarıdır. Ayrıca iç-
lerinden biri sendika adına katıldığını bildir-
miştir. 
İnceleme  sonuçlarında  çatışan  görüşler  iki 
ana konu altında aktarılmıştır. Bu konulardan 
biri  karşı  çıkışlar  ve  onların  başlıca  nedeni 
olan sağlığa etki meselesidir. İkinci konu ise 
baz istasyonlarına ilişkin süreçtir.
Baz  istasyonlarına  karşı  çıkışlar  sunumu 
yapan  kişiye  göre  basının  etkisiyle  ve  yan-
lış bilgi nedeniyle ortaya çıkmaktayken, söz 
alan  dinleyicilere  göre  bilimsel  verilere  da-
yanmaktadır.  Sağlığa  olumsuz  etkilerinin 
kanıtlanmadığının  söylendiği  sunuma  karşıt 
görüştekiler ellerinde aksini söyleyen maka-
le çıktılarıyla katılmışlardır. Sunumda Dünya 
Sağlık  Örgütü’nün  20  yıllık  araştırmasın-
da  kanser  tespit  edilmediği  ifade  edilmiştir. 
Aynı  zamanda  Tübitak’ın  2001  raporundan 
verilere yer verilmiştir ve buna göre baz is-
tasyonlarının  pek  çok  ev  aletinden  daha  az 
etki yaptığı söylenmiştir. Ancak söz alan din-
leyiciler  sunumda  değinilen  Dünya  Sağlık 
Örgütü  ve  Tübitak  araştırmalarının  eski  ve 
yetersiz olduğunu iddia ederek pek çok araş-
tırmada sağlığa olumsuz etkilerin ispatlandı-
ğını söylemişlerdir ve Almanya, Brezilya ve 
Norveç’te  yapılan  2009,  2012  ve  2014  yıl-
larından  çalışmaları  göstermişlerdir.  Ayrıca 
Tübitak raporundaki tablolarda yer alan tüplü 
televizyon gibi artık kullanımı azalmış alet-
lerin örnek gösterilmesinin sunumun ne ka-
dar eski olduğunu gösterdiği vurgulanmış ve 
eleştirilmiştir. Sunumda etkisi baz istasyonla-
rından fazla olarak sözü edilen bu ev aletle-
rinin kullanımının kişiye bağlı  olduğu ve is-
tenildiğinde kapatıldığı veya uzaklaştırıldığı 
ancak baz istasyonları için böyle bir ihtimal 
olmadığı ifade edilmiştir. 
Sunumda  baz  istasyonlarının  sağlığa  za-
rarlı  olmayan  yalnızca  ısı  etkisi  olan  ‘non-
ionizing’  radyasyon  yaydığı  ve  kullanılan 
ortalama 3,5 volt/m’nin insan vücudu tarafın-
dan tolere edildiği söylenmiştir. Buna karşılık 
söz alan bir dinleyici “ortalamanın 3,5 volt/m 
olması yönetmelikteki 6 volt/m sınırının aşıl-
madığını göstermez” demiştir. Başka bir din-

---

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:146 K:241
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
87
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
leyici  de  Uluslararası  Kanser  Araştırmaları 
Enstitüsü’nün baz istasyonlarının etkisi oldu-
ğunu kabul ettiğini eklemiştir.
Baz istasyonları hakkında yer seçimi, dene-
tim ve/ veya bilgilendirmeyi kapsayan sürece 
ilişkin  de  çatışan  görüşler  ortaya  çıkmıştır. 
Kamu kurumu yetkilisi Ege Bölgesi’nde 30 
denetleyici ile yılda bir kez denetim yapıldı-
ğını  söylemiş  ve  dinleyicilerden  bunun  çok 
yetersiz olduğuna ve kaçak baz istasyonları-
nın çok uzun süre kontrolsüz kaldığına dair 
eleştiriler  gelmiştir.  Sunumda  süreçle  ilgili 
ayrıca baz istasyonlarının frekans ve elektrik 
alan şiddeti için standartlar olduğu, güvenlik 
sertifikası  için  11  m  güvenlik  mesafesi  içe-
risinde  yaşam  alanı  olmaması  şartı  arandığı 
ve Sağlık Bakanlığı’na görüş sorulduğu ifade 
edilmiştir.  Karşıt  görüştekiler  yaşam  alan-
larına 11 m’den daha yakın baz istasyonları 
olduğunu  hatta  bazılarının  binaların  üzerine 
yerleştirildiğini,  kaçak  işlerin  kontrol  edil-
mediğini  ve  imar  planlarında  yerlerinin  be-
lirlenmemesinin  bir  eksiklik  olduğunu  söy-
lemişlerdir.  İçlerinden  biri  etkilerinin  kabul 
edilmediği  bir  şeye  maruz  kalma  nedeniyle 
insan haklarına aykırı olduğunu söylerken bir 
diğeri  Çevre  Bakanlığı’nın  kamu  kurumları 
ve  eğitim  tesislerine  yakın  kurulamayacağı 
genelgesine  aykırı  olduğunu  ifade  etmiştir. 
Buna karşılık sunum yapan kişi bu genelge-
nin 2001’de iptal edildiğini bildirmiştir ve bu 
şartlar uygulanırsa cep telefonu ile görüşüle-
meyeceğini savunmuştur. Ayrıca kendisi yap-
tığı tüm sunumlarda katılımcıların ve görüştü-
ğü tüm öğretim üyelerinin sağlığa zararlardan 
bahsederken aynı zamanda cep telefonundan 
vazgeçemediğini ve bu ikisini bir arada çözen 
bir sistem öneremediğini söylemiştir. Sürece 
yönelik ek olarak sendika temsilcisi “nereye 
yapılacağına dair bilgimiz yok, şirket fizibili-
te yapıyor, projelendiriyor, sonra görüyoruz” 
demiştir.  Kamu  görevlisi  ise  e-devletten  lo-
kasyon  seçilince  baz  istasyonu  değerlerinin 
görülebildiğini hatırlatmıştır. 
DEĞERLENDİRME 
Araştırma  altyapı  kararlarında  çatışan  gö-
rüşleri bir üniversite yerleşkesindeki baz is-
tasyonları  örneği  üzerinden  incelemiştir.  Bu 
araştırmanın  kapsamı  özellikle  küçük  tutul-
muş ve yalnızca bir yerleşke ölçeğindeki bir 
altyapı  kararı  hakkında  yalnızca  küçük  bir 
topluluğun  katıldığı  bir  toplantıda  bile  pek 
çok  çatışan  görüş  bulunduğu  ortaya  çıkarıl-
mıştır.  Bu  görüşler  pek  çok  arazi  kullanım 
çatışmasında olduğu gibi yer seçimini yapan 
ve/ veya izin veren kurum ile o yer seçimin-
den  etkilenen  ve/  veya  etkileneceğini  düşü-
nen kişiler arasında oluşmuştur. 
İncelenen  örnekte  baz  istasyonlarının  hem 
sağlığa etkileri hem de süreci hakkında çatı-
şan görüşler olduğu bulunmuştur. Sağlığa et-
kileri açısından sunumda kullanılan verilerin 
Dünya Sağlık Örgütü ve Tübitak gibi kurum-

---