International refereed journal of design and architecture print issn

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:127 K:214
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
208
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
meler,  yani  parametrelerdeki  nicel  değişim-
ler algılanan bütünün niteliğini de değiştirir. 
Nesnenin parametresinin ötesinde, ortam pa-
rametreleri ve gözlemci parametreleriyle, pa-
rametrik sistemleri bütünleştirir.
Parametrik  duyarlılık:  Kullanılan  desenin 
gerçek zamanlı kaydı ile sisteme gerçek za-
manlı uyum sağlanır. Böylece yapısal çevre 
desen  ve  süreç  ilişkisini  okuyabilen  duyarlı 
bir vasıta elde eder.
Parametrik derin ilişkisellik: Kentsel morfo-
lojilerin  sistematik  modülasyonu  güçlü  bir 
kentsel  etki  yaratır.  Böylece,  alanın  kendi 
içinde ve çevresiyle olan uyum sağlama gü-
cünü  kolaylaştırır.  Derin  ilişkisellikte  anla-
tılmak  istenen,  yapı  morfolojilerinin  detay 
yapısal  eklemeler  ve  iç  organizasyonunun 
tümüyle  bütünleştirilmesidir.  Alt  sistemler 
arası parametrik eklemlenebilme, parametrik 
betimleme, parametrik duyarlılık ve paramet-
rik vurgulamayı içeren güçlü diyagramlar ile 
kentsel sistemler arasındaki parametrik derin 
ilişkisellik ortaya çıkarılır.
Parametrik Şehircilik
Parametrik  şehircilik,  Zaha  Hadid  -  Patrik 
Schumacher Mimarlar ve AA DRL - Tasarım 
Araştırma  Laboratuvarı  katkılarıyla  ortaya 
çıkan  bir  kentsel  tasarım  yaklaşımıdır.  Bu 
yeni kentsel tasarım modeli, bilimsel, çevre-
sel ve işlevsel değişkenlere dayalı, yenilikçi 
bir geometri ve sosyal hareketliliğe sahip bir 
plan elde etmeye yönelik sayısal morfogenezi 
içeren ileri teknolojileri kullanır (Canuta ve 
Amorim, 2012: 2).
Bu  paradigma,  kent  biçimini  dinamik,  doğ-
rusal  olmayan  ve  yerel  özelliklere  güdümlü 
morfogenetik  süreçlerin  sonucu  olarak  kar-
maşık  ve  yeni  biçimler  üretmelerini  sağlar 
(Milena ve Ognen, 2010: 175-180). Singapur 
One  -  North  (Şekil  4),  Beijing,  Sho  City, 
İstanbul Kartal - Pendik (Şekil 5) kentsel ta-
sarım yarışmaları parametrik şehirciliğin ilk 
uygulamaları olarak değerlendirile bilinir.
Şekil 4. Singapur One North -  Zaha 
Hadid Mimarlar  (Schumacher, 2009:16)
Şekil 5.  İstanbul Kartal - Pendik, Zaha 
Hadid Mimarlar (Schumacher, 2009: 21)
Parametrik  tasarım  süreçlerindeki  basitleş-
tirilmiş durum ve gerçek dünyadaki mevcut 

---

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:127 K:214
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
209
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
karmaşık kentsel sistemler arasındaki boşluk, 
uygulamada parametrik şehircilik tasarım sü-
recine yönelik soru işaretleri oluşturur (Tang, 
2011:661–668). Sonuçta, kentsel ve ekolojik 
süreçlere  ilişkin,  bağlamsal  bilgilerin  para-
metrik  ifadesinden  yoksun  çözümler  üretil-
mektedir. Ancak, parametrik şehircilik, uyum 
sağlama  yeteneğiyle  ani  değişikliklere  hızlı 
cevap  verebilen,  sistemin  bütünlüğünü  boz-
madan  kendinden  organizasyonlu  süreçlerle 
peyzaj desenini kent içinde yeni bir konuma 
getirebilecek bir tasarım ve planlama anlayı-
şının önünü açacaktır. Bu nedenle, yaklaşımın 
“derin  ilişkisellik”  söylemi,  kentsel  peyzaj 
merkezli olarak ileri noktalara taşınmalıdır.
KENTSEL EKOLOJİ 
Spirn  (2013  :  557-571)  kentleri  insanlar  ve 
diğer türler için yaşam alanı oluşturan habi-
tat;  kentsel  ekosistemleri  ise  organizmala-
rın birbiriyle ve fiziksel çevreyle etkileşime 
girdikleri  ekosistemler  olarak  kabul  eder. 
Alberti (2009 : 1), kentsel ekosistemleri in-
sanların  ekosistemlerin  baskın  değiştirici-
leri  olduğu,  böylece  melez  sosyo  -  ekolojik 
peyzaj desenleri ve süreçleri üreten karmaşık 
insan ve doğal sistemlerin birlikteliği olarak 
tanımlar. Bu çerçevede “kent odaklı ekolojik 
çalışmaların bir sonucu olarak kent ekolojisi, 
kentsel ve kentleşen peyzajlar ile ilişkili ola-
rak kentsel itici güçler, desenler ve süreçleri 
anlamaya çalışan disiplinler arası yaklaşım 
olarak  ortaya  çıkmaktadır”  (Steiner  2011: 
336). Kent ekolojisi, insanların diğer insan-
larla ve türlerle, aynı zamanda kendi yapılı ve 
doğal çevreleriyle etkileşim içinde olduğunu 
belirtir.  “Kentler  insan-egemen  ekosistem-
lerdir”  (Steiner  2011:  336).  Ekolojinin  bir 
dalı  olan  kent  ekolojisi  üzerine  araştırmalar 
genellikle insan faaliyetlerinin yoğun olduğu 
yapılı alanlardaki bitki ve hayvanlar üzerine 
odaklanmış olsa da; “kentsel ekosistemlerin 
çok yönlü boyutlarını incelemek ve açıklamak 
üzere uygulamalı doğal ve sosyal bilimleri” 
(Douglas ve James 2015: 9) bütünleştirmek-
tedir.
PEYZAJ ŞEHİRCİLİĞİ, KENT 
EKOLOJİSİ ve PARAMETRİKİZMİN 
YENİ SENTEZİ
Geleneksel şehircilikte, kentsel gelişme yal-
nızca yapısal unsurlara dayanmakta; yapılaş-
maya uygun olmayan alanlar, yeşil alan ola-
rak ayrılmaktaydı. Allen (2002: 125)’e göre 
peyzaj,  bu  günün  şehirciliği  için  yalnızca 
biçimsel  bir  model  değil,  daha  önemlisi  bir 
süreç modelidir. Burada peyzaj, bir perspek-
tif sanatı, kentlerin güzelleştirilmesi, yeşertil-
mesi, doğallaştırılması değil, kentin karmaşık 
ve beliren ekolojiler olarak kabul edildiği za-
manla değişen modelini tanımlamaktadır. 
Peyzaj şehirciliği ile birlikte, doğal ve kültü-
rel süreçler kent biçimini belirlemekte tasa-
rımcıya yol göstermektedir. Böylece, “kent-
ler ekosistem hizmetlerini azaltmak bir yana, 

---