MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak / Şubat / Mart / Nisan 2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:147 K:248
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
(ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
41
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL
REFEREED
JOURNAL
OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
rının ilgi çekici bir konu haline gelmesinde
zihinde oluşan mekân algısının coğrafi yön-
den yorumlanmasının etkisi olduğunu belirtir
(Ülkeryıldız vd., 2009: 73).
Zihin haritaları konusunda ülkemizde birta-
kım araştırmalar yapılmış olmakla birlikte
bu haritaların mekânsal olarak değerlendi-
rildiği çalışmalara az rastlanmaktadır. Zihin
haritaları ve bu haritalar aracılığıyla mekân
algısının değerlendirilmesi konusunda ilk ça-
lışmaların Tümertekin (1978); konuya ilişkin
ilk uygulamanın ise Tunçel (2002) tarafın-
dan yapıldığı bilinmektedir (Tunçel, 2002:
233-234). Bilgin (1999), çevre psikolojisi ve
mekânın algılanmasında zihin haritalarının
(bilişsel haritaların) klasik bir araç olduğunu
belirtir (Çivi vd., 2012: 3).
Bilgin’e (1999) göre çevre psikolojisi çevre/
mekân-insan ilişkisinin algılanmasıyla ilgi-
lidir. Zihin haritaları kentsel imaj algısıyla
sınırlı kalmaz. İnsanın yaşamını sürdürdüğü
tüm mekânların algılana bilirliğinin değer-
lendirilmesinde kullanılabilir. Dolayısıyla
zihin haritası kavramı temelde, bireylerin
yaşamlarını sürdürdüğü mekânların zihinsel
temsili anlamına gelir. Zihin haritalarının üç
temele oturduğu söylenebilir. Bu temellerin
ilkinin; içinde yaşanılan fiziksel mekân, ikin-
cisinin bu mekânın bireylerde yarattığı algı
ve sonuncusunun ise bu algıya ait harita ol-
duğu kabul edilir (Çivi vd., 2012: 3).
Mekânsal değerlendirmelerin yapıldığı ça-
lışmalara bakıldığında bu çalışmaların ço-
ğunlukla kentsel alanlarda yapıldığı, kentsel
imajın ve bireylerde oluşan kentsel algının
sorgulandığı görülmüştür. Bu çalışmada; zi-
hin haritaları, kırsal peyzaj kimliğinin algı-
lanmasına ve değerlendirilmesine yönelik
kullanılmıştır. Kırsal kimliği tanımlayan kül-
türel peyzaj bileşenlerinin ve mekânsal öge-
lerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Ayrıca,
kırsal alanlarda yaşayan yerel halkın zihin-
lerinde oluşturdukları kırsal peyzaj kimlik
algısını belirlemek için zihin haritaları araç
olarak kullanılmıştır.
MATERYAL ve YÖNTEM
Ankara İli Nallıhan İlçesi’ne ait Beydili
Mahallesi (Köyü) çalışmanın ana materyalini
oluşturur. Beydili mahallesinin çalışma alanı
olarak seçilmesinde en büyük etken sahip ol-
duğu doğal ve kültürel peyzaj bileşenleri ve
kırsallık özelliğini koruyan özgün bir yerleşim
olmasıdır. Nallıhan, Ankara’nın kuzeybatısı-
nı kapsayan dördüncü bölgede yer almaktadır
(Ankara Kalkınma Ajansı [ANKARAKA],
2014: 31). Beydili Mahallesi (köyü) ise
Nallıhan İlçe merkezine 40 km uzaklıkta bu-
lunmaktadır (Şekil 1).