International refereed journal of design and architecture print issn

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:147 K:248
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
49
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
SONUÇ
Elde edilen bulgulara göre zihin haritalarının 
oluşturulmasında bireyler bu mekânsal öge-
leri çizimlerinde kullanarak zihinlerinde olu-
şan kırsal peyzaj kimliği algısını aktarmıştır. 
Çalışmanın  alt  faktörleri  öğrenim  durumu, 
meslek ve ikamet etme süresi olarak belirlen-
miştir.
Çalışmanın  başında  cinsiyet  eşitliği  göz 
önünde bulundurularak seçilen katılımcıların, 
zihin haritalarında cinsiyete bağlı farklılıklar 
saptanmıştır.  Erkekler  mahallenin  (köyün) 
İlçe  ile  bağlantısını  kurarak  daha  bütüncül 
haritalar  oluşturmuşlardır.  Fakat  erkeklerin 
sınırlı sayıda ögeye yer verdikleri görülmüş-
tür. Kadınlar ise yerleşimi daha iyi özümse-
yip daha fazla mekânsal ögeye yer vererek, 
yaşadıkları  alan  için  farkındalıklarının  ve 
kimlik algılarının daha yüksek olduğunu or-
taya  koymuşlardır.  Zihin  haritalarını  da  bu 
bakış açısıyla oluşturmuşlardır.
Bireyler  zihin  haritalarını  çizerken  kendi-
lerini  o  mekânda  dolaşıyormuş  gibi  düşü-
nür.  Kendilerine  göre  bir  sıralama  ve  refe-
rans  noktası  belirleyerek  çizimlerine  başlar. 
Bireyin belirlemiş olduğu sıralama ve seçtiği 
ögeler algısının oluşma durumu ve bunu et-
kileyen  faktörler  hakkında  fikir  verir.  Zihin 
haritalarının  oluşumunda  mekânsal-fiziksel 
etmenlerin  dışında  sosyo-kültürel  etmenler 
de etkilidir.
Çalışma yapılırken Basit Tesadüfi Örnekleme 
Yöntemi (Altunışık vd., 2010: 137) kullanı-
larak  seçilen  katılımcılara  sosyo-demogra-
fik  durumlarını  tespit  edebilmek  ve  bunlara 
göre farklılıkları gözlemleyebilmek amacıyla 
belirlenen  sorular  yöneltilmiştir.  Buna  göre, 
yerleşimin ileri gelenlerinden olduğu bilinen 
katılımcıların aynı yaş grubunda olmaları ve 
aynı öğrenim düzeyine sahip olmaları çalış-
mayı  kısıtlayıcı  faktörlerden  olmuştur.  Bu 
çalışmanın farklı nüfus gruplarıyla yapılması 
durumunda karşılaştırmalı yorumlar yapma-
ya imkân verecek zihin haritalarının oluşturu-
lacağı ve bu doğrultuda yapılacak yorumların 
farklılık göstereceği düşünülmektedir.
Bireyler üzerinde etki bırakarak bir kimlik al-
gısı oluşturan mekânsal ögeler, kırsal peyzaj 
kimliğini oluşturan kültürel peyzaj bileşenle-
riyle doğrudan ilişkilidir. Yerel halkın kırsal 
kimlik algısı, zihin haritalarının oluşturulma-
sıyla somut bir şekilde ortaya konulmuş olur. 
Kırsal peyzaj kimliği ve algısına yönelik kır-
sal  alanlarda  yapılacak  mekânsal  planlama 
çalışmalarında; bir araç olarak zihin haritala-
rının  kullanılması  önerilmektedir.  Planlama 
sürecine  Zihin  haritalarının  katılması,  yerel 
halkın veya alana gelen ziyaretçilerin zihinle-
rinde oluşan mekânsal kimlik algısının tespit 
edilmesinde yararlı olacaktır. Aynı zamanda 
bu haritalar, planlamanın başlangıcında halk 
katılımını destekleyen bir araç olarak değer-
lendirilebilir. Bu bağlamda; peyzaj planlama 

---

MTD
www.mtddergisi.com
ULUSLARARASI HAKEMLİ TASARIM VE MİMARLIK DERGİSİ
Ocak  /  Şubat / Mart  / Nisan  2017 Sayı: 10 Kış - İlkbahar 
INTERNATIONALREFEREEDJOURNAL OF DESIGNANDARCHITECTURE
January / February / March / April 2017 Issue: 10 Winter – Spring
ID:147 K:248
ISSN Print: 2148-8142 Online: 2148-4880
 (ISO 18001-OH-0090-13001706 / ISO 14001-EM-0090-13001706 / ISO 9001-QM-0090-13001706 / ISO 10002-CM-0090-13001706)
(Marka Patent No / Trademark)
(2015/04018 – 2015/GE/17595)
50
ULUSLARARASI HAKEMLİ
TASARIM MİMARLIK DERGİSİ
INTERNATIONAL REFEREED
JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE
PRINT ISSN: 2148-8142 - ONLINE ISSN: 2148-4880
çalışmalarında alanın kültürel özellikleri göz 
önünde bulundurulurken bu yöntemin de ça-
lışmalara dâhil edilmesi önerilir. Böylelikle, 
kırsal  peyzaj  kimliğini  oluşturan  ögelerden 
korunması  veya  koruma-kullanma  dengesi 
içinde vurgulanması gereken ögeler de tespit 
edilebilir.
KAYNAKLAR
AÇIKSÖZ, S., TANRIVERMİŞ, E., (2000). 
Planlamada  Kırsal  Peyzajın  Önemi, 
Sorunları  ve  Öneriler,  Kırsal  Çevre 
Yıllığı,  Kırsal  Çevre  ve  Ormancılık 
Sorunları  Araştırma  Derneği  Yayını, 
Ankara, 44-65
ALTUNIŞIK, 
R., 
COŞKUN, 
R., 
BAYRAKTAROĞLU,  S.,  YILDIRIM, 
E.,
 (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma 
Yöntemleri-SPSS Uygulamalı, 6. Baskı, 
Sakarya Yayıncılık, Sakarya
ANKARAKA,
  (2014).  Ankara  Kalkınma 
Ajansı Haberleri, Nallıhan Beydili Köyü 
Kırsal  Turizme  Hazır,  Ankara  Bölge 
Planı 2014-2023 
CENGİZ GÖKÇE, G., AÇIKSÖZ, S., (2014). 
Turizmin  kültürel  peyzaj  bileşenleri  ve 
kırsal  kimlik  üzerine  etkisi:  Nallıhan-
Beydili köyü örneği, II. ISEM Bildiriler 
Kitabı,  24-26  Ekim, Adıyaman,  Cilt  II, 
1059-1068
ÇINAR,  M.,  (2007).  Kırsal  Arazi  Planla-
malarında  Peyzaj  Planlamasının  Yeri 
ve  Önemi, Yüksek  Lisans Tezi, Atatürk 
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 118 
s., Erzurum
ÇİVİ,  R.,  EKİNCİ,  H.,  KARAPINAR,  Y., 
ESMEROĞLU,  M.,
  (2012).  Küçükpark 
Zihinsel Harita Değerlendirme Çalışması, 
Ege Üniversite Coğrafya Bölümü Yüksek 
Lisans Dersi ödevi (basılmamış), İzmir
DOWNS, R. M., STEA, D.,
 (2011). Cognitive 
Maps  and  Spatial  Behaviour:  Process 
and Products, The Map Reader: Theories 
of  Mapping  Practice  and  Cartographic 
Representation,  First  Edition,  Edited 
by  Martin  Dodge,  Rob  Kitchin  and 
Chris Perkins. John Wiley & Sons, Ltd. 
Published,  ISBN:  978-0-470-74283-9, 
312-317
EMİNAĞAOĞLU,  Z.,
  (2004).  Kırsal 
Yerleşmelerde Dış Mekan Organizasyonu-
İlgili  Politikalar  ve  Değerlendirmeler, 
Karadeniz  Teknik  Üniversitesi  Fen 
Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 305 s., 
Trabzon
EMİNAĞAOĞLU,  Z.,  ÇEVİK,  S.,  (2006). 
Doğa-kırsal  Yerleşme  Birliktelikleri, 
Kafkas  Üniversitesi,  Artvin  Orman 
Fakültesi Dergisi, 7(1), 28-40

---