19
İQTİSADİYYATIN VƏ İXRACIN
DİVERSİFİKASİYA
müalicəvi, mineral və süfrə sularının mənbəyində qablaşdırılması üzrə müasir müəssisələrin yaradılması və ya yeni
texnologiyaların tətbiqi ilə yenidən qurulması).
- müasir tələblərə cavab verən çörək istehsalı müəssisələrinin yaradılması;
- müasir tələblərə cavab verən texnologiyaların tətbiqi ilə digər sənaye məhsullarının istehsalı (qablaşdırma, yüngül
sənaye və başqa sahələr);
- kiçik sahibkarlığın dəstəklənməsi
2) «Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti» ASC Prezidentin 30 mart 2006-cı il tarixli “İnvestisiya fəaliyyətinin
təşviqi üzrə Əlavə Tədbirlər haqqında” Sərəncamı ilə yaradılıb.
AİŞ-in əsas məqsədi mövcud və yeni kommersiya müəssisələrinə yerli və xarici investorlar cəlb etməklə və
öz vəsaiti hesabına müddətli investisiya qoyuluşları vasitəsilə Azərbaycan ərazisində iqtisadiyyatın qeyri-
neft sektorunun inkişaf etdirilməsidir. AİŞ-in investisiya prinsipləri bunlardır:
- Azərbaycan ərazisində səmərəli və effektiv fəaliyyət göstərən müəssisələrə sərmayə qoyuluşları və ya
digər investorlarla yeni müəssisələrin və birgə investisiya fondlarının təsisi;
- Azərbaycan iqtisadiyyatının qeyri-neft sektoruna investisiya qoyuluşları;
- layihələrdə minoritar iştirak payının əldə edilməsi;
- korporativ idarəetmə prinsiplərinin tətbiq edilməsi və investorların hüquqlarının qorunması.
AİŞ-in investisiya üçün prioritet saydığı sektorlar isə bunlardır:
- ağır sənaye;
- alternativ enerji;
- İT və telekommunikasiyalar;
- kənd təsərrüfatı;
- qida sənayesi və qablaşdırma;
- logistika və daşınma;
- turizm.
AİŞ eyni zamanda “fondlar fondu” kimi də fəaliyyət göstərir. AİŞ dövlət investisiya fondu olaraq Azərbaycan
bazarına daxil olmaq istəyənlər üçün ən yaxşı investisiya ortağı ola bilər. Azərbaycanın böyük artımla inkişaf
edən qeyri-neft sektorundakı imkanlarından yararlanmaq üçün AİŞ potensial investisiya partnyorlarını
(fərdi və ya institusional) birgə investisiya fondlarının yaradılmasına dəvət edir.
3) AZPROMO 2003-cü ildə İİN təsis edib. Fondun əsas missiyası yerli istehsalçılarla hökumət arasında
əlaqənin yaradılması, məqsədi isə ölkə iqtisadiyyatının həm sektor, həm də region baxımından tarazlı
inkişafına nail olunması və ölkədə, xüsusilə də regionlarda, yoxsulluğun azaldılması strategiyası çərçivəsində
yeni iş yerlərinin açılması üçün investisiyaların cəlb edilməsi və Azərbaycandan xaricə ixracatın təşviqi
ilə əlaqədar tədbirlərin həyata keçirilməsindən ibarətdir. AZPROMO-nun əsas fəaliyyət istiqamətlərinə
aşağıdakılar daxildir:
- ölkənin investisiya imicinin yaxşılaşdırılması;
- marketinq;
- yerli və xarici investorlara müxtəlif xidmətlər;
- investorların cəlb edilməsi və onlarla danışıqların aparılması;
- investisiyalar və ixracat imkanları üzrə məlumat bazasının yaradılması;
20
İQTİSADİYYATIN VƏ İXRACIN
DİVERSİFİKASİYA
- Azərbaycan biznesi üçün regional ticarət (ixrac) imkanlarının araşdırılması;
- ixraca yönəlmiş şirkətlərə məsləhət xidmətləri;
- bazar araşdırmaları;
- «Azərbaycanda istehsal olunub» («Made in Azerbaijan») ticarət nişanının beynəlxalq səviyyədə təbliği.
AZPROMO-nun iki departamenti bilavasitə bu prosesə dəstək verir: İxracın Təşviqi və İnvestisiyaların
Təşviqi departamentləri.
İxracın Təşviqi Departamenti Azərbaycanın mövcud və potensial ixracatçılarına yardım göstərmək,
ümumilikdə ölkənin qeyri-neft məhsullarının ixracını təşviq etmək məqsədilə yaradılıb. Bu strukturun
aşağıdakı xidmətləri göstərməsi nəzərdə tutulub:
-
ticarət haqqında məlumat;
-
sertifikatlaşdırma və standartlar haqqında məlumat;
-
hüquqi məsləhətlər;
-
marketinq dəstəyi.
İnvestisiyaların Təşviqi Departamenti Azərbaycanda fəaliyyət göstərən xarici investorlara, eləcə də
layihələrinə investor axtaran yerli şirkətlərə yardım göstərmək, ölkə iqtisadiyyatının qeyri-neft sektorlarını
təşviq etmək məqsədilə yaradılıb və onun fəaliyyət istiqamətlərinə aşağıdakılar daxildir:
- institusional dəstək;
- görüşlərin təşkili;
- məsləhət xidmətlərinin göstərilməsi.
3.5. Orta və uzunmüddətli xərc strategiyasının çərçivələri və prioritetləri
Azərbaycan kimi təbii resurslardan asılı olan və dövlət maliyyəsinin iqtisadiyyatda dominant rolu (2011-
ci il üçün dövlət büdcəsi xərclərinin ÜDM-ə nisbəti 30,9% olub) getdikcə artan ölkələrdə büdcə prioritetləri ilə
ümumi iqtisadi prioritetləri əlaqələndirmək mühüm vəzifəyə çevrilir. Bu əlaqələndirməni həyata keçirmək
üçün bir çox ölkələr Ortamüddətli Dövrdə Xərclərin Çərçivə Sənədini (Medium Term Expenditure Framework)
tətbiq edir. Dünya Bankının verdiyi dəqiq definisiyaya görə, MTEF bir tərəfdən büdcə xərclərini ölkənin
ümumi inkişaf prioritetləri ilə əlaqələndirmək, o biri tərəfdən isə büdcə xərclərinin real icrası zamanı maliyyə
intizamına nail olmaq üçün tətbiq edilən çərçivə sənədidir.
Sxem 1. MTEF-ə ümumi baxış (Azərbaycana uyğunlaşdırılmış formada)
Mənbə: PEM Handbook (World Bank, 1998a: 47-51)