İŞEMİK İnsultun diaqnostika və MÜALİCƏSİ ÜZRƏ
Yüklə 288,72 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Antiaqreqantlar
- Hemodilyusiya
- Neyroprotektorlar
- İŞEMİK İNSULTUN KƏSKİN DÖVRDƏ AĞIRLAŞMALARI
- Baş beynin işemik ödemi və kəllədaxili təzyiqin artması
- Tövsiyələr
30 EUSI aşağıda göstərilən vəziyyətlərdə maksimal dozalarda heparin* istifadəsinin mümkünlüyünü tövsiyə etməkdədir (D): ►
Təkrar emboliya riski yüksək olan ürək mənşəli emboliya ilə bağlı (süni qapaq, atrial fibrillasiya, mural tromblu Mİ, sol qulaqcığın trombozu) insultlarda ►
C və S zülalının çatışmazlığı, APC-rezistentliyi kimi koaqulopatiyalar ►
►
Venoz sinusun trombozu * Böyük ocaqlı infarktlar (OBA hövzəsinin 50%-dən çoxu), nəzarət edilə bilinməyən arterial hipertenziya heparinin istifadəsi üçün əks- göstərişdir. Antiaqreqantlar: ►
İnsultun başlanğıcından 24-48 saat ərzində xəstələrin bir çoxunun müalicəsində peroral aspirin (başlanğıc dozası 325 mq) tövsiyə edilir (A). ►
Aspirin insult müalicəsi üçün tətbiq edilən venadaxili rtPA yeridilməsi kimi digər müdaxilələri əvəz etməməlidir (B). ►
olaraq aspirin verilməsi tövsiyə edilmir (A). ►
Kəskin işemik insultda təkcə və ya aspirinlə birlikdə klopidoqrel verilməsi tövsiyə edilmir (D). Ancaq aspirinə qarşı allergiyası olan pasiyentlərə klopidoqrel (75 mq gündə bir dəfə) təyin oluna bilər.
Hemodilyusiya: ►
Hemodilyusiya və qanın həcminin artırılması kəskin işemik insultlu xəstələrdə tövsiyə edilmir (A). Vazodilyatatorlar: ►
Kəskin işemik insultlu xəstələrin müalicəsində pentoksifillin kimi preparatların istifadəsi tövsiyə edilmir (A). Neyroprotektorlar: ►
Hal-hazırda insultdan sonra nəticələri yaxşılaşdırmaqda effektiv olan və neyroprotektiv kimi qəbul edilən müdaxilə müəyyən edilməmişdir, buna görə də onların heç biri tövsiyə edilə bilmir
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
31
İşemik insultun kəskin dövrdə ən tez-tez rast gəlinən ağırlaşmaları aşağıdakılardır: ►
►
İşemik insultun hemorragik transformasiyasi ►
Epileptik qıcolma tutmaları ►
Aspirasiya və pnevmoniya ►
Sidik yollarının infeksiyası ►
Pulmonar emboliya və dərin venaların trombozu (DVT) ►
Yataq yaraları Baş beynin işemik ödemi və kəllədaxili təzyiqin artması Beyin ödemi insultun simptomlarının əmələ gəlməsindən sonra ilk 2-4 gün ərzində adətən orta beyin arteriyasının (və ya digər iri serebral arteriyaların) kötüyünün okklüziyası ilə əlaqədar inkişaf edir və pasiyentin vəziyyətinin erkən və ya gecikmiş klinik pisləşməsinin əsas səbəbidir. Beyin ödeminin və kəllədaxili təzyiqin artmasının klinik və/ və ya neyrovizualizasiya əlamətləri mövcud olduqda aşağıdakılar yerinə yetirilməlidir: ►
Pasiyentin baş hissəsini, boyunu əyməmək şərti ilə, 30º qaldırmaq ►
►
Normal oksigenasiyanın saxlanılması ►
Bədən temperaturunun normallaşdırılması ►
AT-nin həddən artıq enməsindən, xüsusən də serebral vazodilyatasiyaya səbəb olan preparatların tətbiqindən çəkinmək Tövsiyələr:
İri ocaqlı yarımkürə və ya beyincik infarktı olan pasiyentlər baş beyin ödemi inkişafı və KDT-nin artmasının yüksək riskinə malikdirlər (B). Bir çox stasionarlarda vaxtında neyrocərrahi müdaxilənin edilməsi mümkün olmadığından, bədxassəli beyin ödeminin yaranma riski olan pasiyentlərin neyrocərrahi şöbəsi olan xəstəxanaya köçürülməsi məqsədəuyğundur.
Baş beynin işemik ödemi nəticəsində vəziyyəti pisləşən Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 32 pasiyentlərə osmoterapiya (mannitol, qliserol) məsləhət görülsə də, onun effektivliyi sübut olunmamışdır (D). Hiperventilyasiya – qısamüddətli effekt verən müdaxilədir. Göstərilən müalicə metodları dekompressiv cərrahi müdaxilədən əvvəl müvəqqəti tədbirlər kimi istifadə oluna bilərlər.
Beyin kötüyünün kompressiyasına səbəb olan iri beyincik infarktları zamanı ventrikulostomiya və ya cərrahi dekompressiyanın aparılması özünü doğrultmuşdur (C).
Beyin yarımkürəsində infarktla əlaqədar baş beynin bədxassəli ödemi zamanı cərrahi dekompressiya həyati vacib müdaxilə ola bilər. Xəstənin yaşı və infarktın lokalizasiya tərəfi (dominant və ya dominant olmayan yarımkürədə olması) cərrahi müdaxilənin aparılması haqda qərar qəbul etməyə təsir edə bilər. Cərrahi müdaxilənin ağır vəziyyətdə olan pasiyentlərə məsləhət görüldüyünə baxmayaraq, həkim pasiyentin ailəsini metodun mümkün nəticələri barədə, o cümlədən də pasiyentin ağır əlil olaraq yaşamasının mümkünlüyü haqda məlumatlandırmalıdır (C).
Beyin ödemi və yüksək KDT-nin müalicəsi üçün kortikosteroidlərin təyini onların effektivliyi sübut olunmadığına və işemik insultun infeksion ağırlaşmaları riskinin artma ehtimalına görə tövsiyə edilmir (A).
Nekrozlaşmış toxumaya ikincili qansızma və ya baş beyin infarktının hemorragik transformasiyası (HT) bir qayda olaraq böyük və orta ölçülü infarktlar zamanı inkişaf edir və çox vaxt diaqnostika və müalicəsi çətin olan insultun ağırlaşmasıdır. HT-nin həqiqi rast gəlmə tezliyini təyin etmək praktiki olaraq mümkün deyil, çünki onların çoxu asimptomatik olaraq keçir. ►
Beyin infarktının asimptomatik hemorragik transformasiyası olan xəstələrin müalicəsinə aid heç bir spesifik tövsiyə yoxdur (D). Trombolitik terapiyanın və ya serebral perfuziyanın yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş tədbirlərin yerinə yetirilməsi, mümkün hemorragik ağırlaşmalarının azaldılması məqsədi ilə arterial təzyiqə diqqətli nəzarət məsləhət görülür. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 288,72 Kb. Dostları ilə paylaş:
|