Ишлаб чикариш дастури

Detal yuzasi sifati to’g’risida tushuncha.

Mexanik ishlov berilgan detalning yuzasining sifati quyidagi asosiy ikki xususiyati bilan harakterlanadi:
a) mexanik ishlov berilgan metall sirtining fizik-mexanik xususiyatlari;
b) yuzaning \adir-budirlik darajasi (boshqacha qilib aytganda yuzaning tozaligi yoki tekisligi).
Detalni sirt qatlamini fizik-mexanik xususiyatlari mexanik ishlov berish usullari va metallning xususiyatlariga boђliq buladi.
Mexanik ishlov berish jarayonida uosil bulgan issiqlik va kuchlar ta’sirida metallning sirt yuzasini xususiyatlari uzgaradi, ya’ni uning qattiqligi ortadi, qoldiq kuchlanishlar paydo buladi, naklyop sodir buladi, bularning barchasi plastik deformatsiya asosida vujudga keladi. Naklyoplanish darjasi va qoldiq kuchlanishlar kattaligi plastik deformatsiyani qanchalik cho’qurlikda ta’sir etishiga boђliq. Bu uolat uz navbatida kesish ma’romlariga boђliq buladi.
Geometrik nuqtai nazaridan ishlov berilgan yuza quyidagi kursatkichlari bilan harakterlanadi:
a) yuzaning makrogeometriyasi bulib, u tuђri geometrik shakldan oђish bilan ifodalanadi (ovallilik, konussimonlik, bochkasimonlik va shu kabilar);
b) yuzaning tulqinsimonligi bu davriy ravishda takrorlanuvchi taxminan bir xil tulqinsimon ogishlar;
v) yuzaning mikrogeometriyasi yoki yuzaning \adir-budirligi. Yuza mikrogeometriyasi uni tozaligini ifodalaydi. Yuza tulqinsimon va bir vaqtda \adir-budir bulishi mumkin.
4.1-rasm turli xil yuzalar keltirilgan.
Yuza sifati quyidagi asosiy omillarga boђliq buladi:
a) ishlov berilayotgan materialning turi va xususiyati;
b) ishlov berish usuli (yunish, randalash, jilvirlash);
v) materialni kesib ishlash maoromlari (kesish tezligi, kesish cho’qurligi, uzatishlar miqdori);
g) texnologik ishlov berish tizimining bikrligi;
d) kesuvchi asbobning geometrik parametrlari;
e) kesuvchi asbob materiali;
j) kesish jarayonida sovutish-moylash suyo’qliklarini qullash;

4.1-rasm. Yuzalarning turlari: 1- tulqinsimon va \adir-budir; 2- tulqinsimon va toza; 3 – tekis va \adir-budir; 4 - tekis va toza.