|
Ishlab chiqarishni texnik va texnologik yangilash va iqtisodiyotni diversifikatsiyalashning xorij tajribasikitob1.1.1-jadval
Modernizatsiya jarayonini tavsiflashdagi turlicha yondashuvlar
11
Yondashuv yo’nalishlari
Modernizatsiya jarayonining qisqacha tavsifi
Klassik sotsiologiya
(E.Dyurkgeym, M.Veber)
Ijtimoiy mehnat taqsimotini amalga oshiruvchi ijtimoiy
tabaqalanish jarayoni
Xo’jalik
sub’ektlarining o’z faoliyatlari iqtisodiy
samarasini eng yuqori darajada oshirish imkoniyatini beruvchi
ratsionalizatsiya jarayoni
Neoklassik maktab
Xususiy mulkchilik va demokratiyani mustahkamlash
vositasi
Keynschilar
maktabi
Zamonaviy
tarmoqlarni
barpo
etish
maqsadida
xo’jalikning asosiy tarmoqlarini qamrab oluvchi tarkibiy
o’zgarishlar
Jadvaldan ko’rinadiki, modernizatsiya jarayoni mazmunini klassik sotsiologiya
vakillari “ijtimoiy tabaqalanish” hamda “ratsionalizatsiya” jarayonlari, neoklassik
maktab vakillari
“xususiy mulkchilik va demokratiyani mustahkamlash vositasi”,
keynschilar maktabi
vakillari esa
“
xo’jalikning asosiy tarmoqlarini qamrab oluvchi
tarkibiy o’zgarishlar
”
sifatida talqin etadilar. Keng ma’nodagi modernizatsiyani
tavsiflovchi turli jihatlar ham ushbu ijtimoiy jarayon mazmunining turli-tuman va
serqirraligini ko’rsatadi (1.1.1-rasm).
Keng ma’nodagi modernizatsiya jarayonining tavsiflari qatorida shuningdek
uning quyidagi tamoyillarini ham ajratib ko’rsatish mumkin:
1) uning majmuaviyligi, ya’ni jamiyat hayotining barcha sohalarini qamrab
olishi;
2) uning tizimiyligi, ya’ni jamiyat hayoti har qanday tarkibiy qismi yoki yaxlit
sohasining o’zgarishi boshqalarining o’zgarishiga olib kelishi. Masalan, madaniy va
siyosiy o’zgarishlar iqtisodiyotdagi o’zgarishlarga olib keladi va aksincha;
10
Xodiev B.Yu., Shodmonov Sh.Sh., G’afurov U.V. Mamlakatni jadal isloh etish va modernizatsiya qilish – milliy
taraqqiyotimizning mantiqiy bosqichi: Ilmiy-ommabop risola. – T.: TDIU, 2008. – 53 b.
11
Муаллиф ишланмалари асосида тузилган. Манба:
http://ru.wikipedia.org/wiki
; Нуреев Р. Модернизация
экономики: концепции и средства. -
http://www.soob.ru/n/2005/10/c/6
.
|
|
|