www.muselmanlar.com
1
İSLAMA ƏSASƏN CİNSİ HƏYAT
Müəllif:
Ali Rza Dəmircan
Azərbaycan dilinə çevirib uyğunlaşdıran Fəqani Bəylərov
(fəlsəfə doktoru:
fəlsəfə və ilahiyyat elmləri)
V FƏSİL
ΕVLƏNMƏK TƏBİİ BİR
EHTİYAC, DİNİ BİR ÖHDƏLİKDİR
www.muselmanlar.com
2
Quran mesajları
“Ünsiyyətdə rahatlıq tapasınız deyə, sizin üçün
özünüzdən zövcələr yaratması, aranıza məvəddət (seksual
cazibə) və rəhmət (sevgi) salması Onun varlığının
dəlillərindəndir. Həqiqətən, bunda düşünən bir xalq üçün
alınmalı olan ibrətamiz dərslər vardır.”
(Rum, 30/21)
Evlənmək fitri-təbii bir ehtiyac, dini bir öhdəlikdir
İstər kişi, istərsə də qadın olsun, həddi-büluğ dövrünə
çatan hər bir insan seksual hislərə malik olur. Ruh və bədənin
sağlamlığından asılı olaraq həmin hislər artıb azalır. İnsan
aldığı tərbiyə və yaşadığı şəraitdən asılı olaraq bu hislərini
aşkara çıxardır və onları ödəməyə cəhd edir.
Ciddi bir müsəlman və yaxud da insanın anadangəlmə
malik olduğu əxlaq xüsusiyyətini qoruyub saxlaya bilən hər
bir insan üçün cinsi ehtiyaclarını ödəyib doyuma çatmağın
yeganə yolu evlənməkdir. Məhz buna görə də evlilik ilk insan
cəmiyyətlərindən
indiyədək
mövcudluğunu
davam
etdirmişdir.
Evlilik həqiqi qiymət və müqəddəsliyinin ifadəsini
peyğəmbərlərin yolundan gedən cəmiyyətlərdə tapsa da,
seksual anarxiya şəraitində belə, öz varlığını qorumuşdur.
Bunun da öz növbəsində 2 əsas səbəbi var:
a) Evlənmək, başqa sözlə desək, ailə hissi insanda fitridir. Yəni,
yaradılışdan irəli gəlir.
www.muselmanlar.com
3
b) Evlənmək həzrəti Muhəmməd (əs) də daxil olmaqla bütün
peyğəmbərlər tərəfindən mələhət görülüb əmr olunmuşdur.
İnsanları xəlq edən Uca Allah kişini qadına, qadını da
kişiyə meylli və möhtac yaradıb. Allah kişilərdə qadın və oğul
sevgisi yaradıb. Kişiyə mayalandırmaq, qadına da doğmaq
güc-qüvvəsi bəxş edib. Beləliklə, kişi ilə qadının arasında uşaq
sahibi olmaq kimi bir nəticəyə varan çox güclü bir cazibə
qüvvəsi xəlq edib. Eyni zamanda ər-arvada övlad məhəbbəti
və bununla yanaşı, onu böyüdüb boya-başa çatdırmaq üçün
lazım olan fədakarcasına zəhmət çəkmək, səbr və mərhəmət
etmək kimi hisləri bəxş edib.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz bu xüsusiyyətlər hər bir insanın
varlığına yaxşı-yaxşı yerləşdirildiyinə görə onlar qadın-kişi,
cavan-qoca və alim-cahil olub olmamağından asılı olmayaraq
evlənməyə meylli, istəkli və təşəbbüskar olublar.
Allahın bəşəriyyətə göndərdiyi axırıncı ilahi nizam-
intizam olan İslamın idarəsindən məhrum qalan insanlığın
evliliyi qoruyub saxlamağının sirri də elə budur: Yaradılışdan
irəli gələn evlənmək ehtiyacı.
Uca Allah insanları evlənib ailə qurmağa meylli və möhtac
yaratdığı
kimi,
onların
arasından
seçib
göndərdiyi
peyğəmbərlərin vasitəsilə də evlənməyi əmr etmişdir.
Həqiqətən də, bəşəriyyət üçün böyük liderlər olan
peyğəmbərlər
insanlara
mütəmadi
olaraq
evlənməyi
aşılayıblar. Özləri də buna şəxsən nümunə olublar. Beləcə,
insanlar görüblər ki, yaradılışdan etibarən malik olduqları
www.muselmanlar.com
4
evlənmək istəyi Allahın xüsusi buyuruqları ilə müqəddəs
hesab olunur. Nəticə etibarilə bu amil də onları evlənməyə
həvəsləndirmişdir. Beləliklə, evlənib ailə qurmaq bəşər
mədəniyyətinin əsas təşkilatına çevrilmişdir.
Yeri
gəlmişkən,
insanın
fitri-təbii
quruluşu
eyni
xüsusiyyəti mühafizə edir. İslam dini ilə yanaşı, təhrif edilmiş
səmavi-ilahi dinlər də öz təsirini davam etdirir. Bu
səbəblərdən ailə öz mövcudluğunu qoruyub saxlayır.
Gələcəkdə də saxlayacaqdır.
İslam dini evlənməyi əmr edir
Məlumdur ki, cinsi həyat fitri-təbii bir ehtiyacdır; əgər
mane olan fiziki və maddi bir zərurət yoxdursa, onu təxirə
salmaq ancaq seksual məzmunlu haramlara səbəb olur. Buna
görə də Uca Allah həzrəti Muhəmmədin (əs) vasitəsilə
göndərdiyi İslam dinində möminləri evlənib ailə qurmağa
təşviq etmişdir.
Evlənmək məsələsi İslam dininin iki əsas mənbəyi olan
Quran və Sünnədə xüsusi olaraq vurğulanıb. Buna əsasən
demək olar ki, ilahi qanunların əksəriyyəti onun ətrafında bir
yerə cəm olub.
Qurani-Kərimdə evlilik
Evlənib ailə qurmaq məsələsi Qurani-Kərimdə başda
Bəqərə, Nisa, Nur və Təlaq surələri olmaqla demək olar ki,
bütün surələrdə birbaşa və dolayı yolla ifadə edilir. Çünki
boşanma, vərəsəlik (miras), nəsəb-süd-evlilik qohumluğu,
www.muselmanlar.com
5
vəsiyyət, örtünmək, ata-ana və qohum-əqrəbaya yaxşılıq,
seksual xarakterli haramlara dair bəzi cəzalar və sairə kimi
məsələlər evliliklə əlaqədardır.
Qurani-Kərimdə qayda-qanunların insanların evli-ailəli
olması prinsipinə əsasən qoyulduğunu belə, deyə bilərik.
Çünki evlilik demək olar ki, Quranın hər bir surəsinə nüfuz
etmişdir. Quranda əsir müsəlman qadınlarla evlənmək əmri
(Nisa, 4/25) ilə yanaşı, “Evlənin!” buyuruğunun açıq şəkildə
Nisa surəsinin 3-cü ayəsində sadəcə olaraq bir dəfə, o da
birdən artıq qadın almaq icazəsi ilə əlaqədar olaraq verilməsi
yuxarıda qeyd etdiyimiz həqiqətin sübutudur.
Nəticə olaraq belə deyə bilərik:
Quranda: “Evlənin!” və: “Evləndirin!” kimi tapşırıqlar
xüsusi olaraq bir dəfə qeyd edilir, lakin bütün Quran evlənib
ailə qurmağa istiqamətləndirir.
Sünnədə evlilik
Qurani-Kərimin izahı olan Sünnədə isə evlənib ailə
qurmaq açıq-aydın formada məsləhət görülür. Hətta təkrarən
əmr olunur.
Biz burada Muhəmməd peyğəmbərin (əs) insanları evlənib
ailə qurmağa istiqamətləndirən buyuruqlarını üç qrupa
ayırmaqla izah edəcəyik:
a) Evlənməyə həvəsləndirən ümumi prinsiplər;
www.muselmanlar.com
6
b) Övlad sahibi olmaq üçün evlənməyə həvəsləndirən
düsturlar;
c) Seksual məzmunlu haramlardan qorunmaq məqsədilə
evlənməyə istiqamətləndirən qaydalar.
Evlənməyə həvəsləndirən ümumi prinsiplər
İslami yaşayış tərzini evlənib ailə qurmağın üzərində
quran və Quranda: “Evləndirin!” və: “Evlənin!” əmrlərini
verən Uca Rəbbimiz yoldaşlardan hər birini digərini
tamamlayan və bütöv hala gətirən mənasında “zövc”
adlandırıb.
1
Onun elçisi olan əziz peyğəmbərimiz həzrəti
Muhəmməd (əs) də insanları bu çərçivədə evlənməyə
istiqamətləndirib. Həzrəti Muhəmməd (əs) subaylıq və
dulluğun mənəvi cəhətdən kasıblıq olduğuna toxunmuş və
belə demişdir:
Subaylıq kasıblıqdır
1 Nur, 24/32; Nisa, 4/3, 25; Rum, 30/21.
www.muselmanlar.com
7
“Arvadı olmayan kişi çox mal-mülk sahibi olsa da, kasıbdır,
kasıbdır, kasıbdır. Əri olmayan qadın da varlı-hallı olsa da, kasıbdır,
kasıbdır, kasıbdır.”
2
Peyğəmbər (Allah şanını ucaltsın və ona sadiq olanları
artırsın) digər bir hədisində evlənib ailə qurmağın onun
özünün və o biri peyğəmbərlərin yolu olduğunu belə izah
etmişdir:
Evlənmək peyğəmbərlərin yoludur
“Nikah (evlənmək) mənim sünnəmdir; əmrimdir, həyata
keçirdiyim bir işdir. Sünnəmə əməl etməyən mənim həyat yolumda
deyil. Evlənin. Çünki mən digər ümmətlərə qarşı sizin çox
olmağınızla fəxr edirəm, edəcəyəm. Elə isə imkanı olan evlənsin.
Evlənə bilməyən oruc tutsun. Oruc oruc tutan üçün qoruyucudur.”
“Utanmaq, gözəl ətir vurmaq, dişləri təmizləmək və evlənmək
bütün peyğəmbərlərin xüsusiyyət və tövsiyələrindəndir.”
3
Evlənib ailə qurmaqda ruzi var
Peyğəmbərlərin əmr etdikləri və fitrətin lazım bildiyi
evlənmək məsələsində kasıblıq ümumən bir maneə hesab
olunur. Bu səbəbə görə Rəbbimiz Quranın Nur surəsinin 32-ci
ayəsində “Kasıb evlilərin ehtiyaclarını ödəyəcəyini və
onların rahatlığa çatacağını” vəd edib.
2 Məcməu-z-zəvaid, 4/252.
3 Tirmizi, Nikah, 2 (hədis nömrəsi 1080; ət-Tac, 2/287; Məcməu-z-zəvaid, 4/252.
www.muselmanlar.com
8
Peyğəmbərimiz də Qurana müvafiq olaraq: “Ruzini
evlilikdə
axtarın”,
-
deyə,
insanları
evlənməyə
istiqamətləndirmiş və: “Kasıblıqdan qorxub evlən(dir)məyənlər
bizim (yaşayışımız) kimi deyillər”, - demişdir.
4
Biz belə hesab edirik ki, islami şüurla evlənib ailə qurmağı
qarşısına məqsəd qoyan və dolanışıq qayğılarını öz öhdəsinə
götürən şəxs daha həssas hərəkət edir. Beləcə də, daha çalışqan
və təşəbbüskar olur. Əgər məsələyə bu cür yanaşsaq,
peyğəmbər (əs) tərəfindən verilən istiqamət və xəbərdarlıqları
həqiqi mənada dərk edə bilərik.
Evli insan Allahın dərgahında daha qiymətlidir
Evli bir şəxsin Allahın dərgahında daha üstün bir
mövqedə olacağını fikirləşmək də mümkündür. Çünki evli
şəxsin yerinə yetirəcəyi (dolanışıq xərclərini ödəməkvə oğul-
uşaq böyütmək kimi) ilahi əmrlər subay və dulla müqayisədə
daha çox olur. Eyni zamanda o, seksual xarakterli
haramlardan daha yaxşı qoruna bilir. Beləliklə də, Allahın
gözəl bir bəndəsi olur; yəni, o, bu mövqeyə daha çox
yaxınlaşır.
Onun
öhdəlik,
məsuliyyət
və
ailədaxili
problemlərinin arasında öz əql və qəlbini hazır hala gətirib
yerinə yetirdiyi ibadətlər də təbii ki, ona daha çox savab
qazandırır. Elə buna görə də Allahın elçisi evlənməyə təşviq və
həvəsləndirmə kimi qiymətləndirdiyimiz bir hədisində belə
demişdir:
4 Müntəxəbu kənzi-l-ummal, 6/390-391.
www.muselmanlar.com
9
“Evlinin 2 rükət namazı subayın 70 rükət namazından üstün və
savablı olacaq mövqedədir.”
5
“Allah bir bəndəsinə imanlı, ibadət edən və əxlaqlı bir qadınla
ruzi versə, ona dininin yarısında kömək etmiş olur. O biri yarısı
üçün də özünü Allahın əmr və qadağalarına zidd düşməkdən
qoruyub saxlasın.”
6
Övlad sahibi olmaq üçün evlənməyə həvəsləndirən
düsturlar
Bəşəriyyətin həyatını çoxalma qanunundan asılı hala
gətirən və biz insanlara mayalandırmaq və mayalanmaq
(dölləmək və döllənmək) qabiliyyəti bəxş edən Rəbbimiz
Quranda uşaq və nəvələri şükrlə qarşılanmalı olan nemətlər
kimi təqdim edir. O, buyurur ki, Onun qəza-qədər ssenarisi ilə
müəyyənləşdirdiyi övladları məhz Ondan şifahi və əyani dua
olan əlaqə ilə istəyək. Misal üçün, məhsul götürülən əkin
sahəsinə oxşatdığı qadınlarla - həyat yoldaşlarımızla onların
təbii döllənmə dövrləri olan aybaşı (heyz) halından sonra
əlaqədə olmağımızı tapşırır.
Tədqiq edildikcə məlum olur ki, Qurandakı nizam-intizam
övlad sahibi olmaq məqsədi güdən evlilik-ailə üzərində
qurulub. Bütün həyatı Qurandan ibarət olan Muhəmməd
5 Yenə orada.
6 Eyni mənbə, 6/389, 396; İbn Macə, hədis nömrəsi, 1846.
www.muselmanlar.com
10
peyğəmbər (əs) də Qurana müvafiq olaraq insanları öz
hədisləri ilə evlənməyə istiqamətləndirdiyi kimi, uşaq sahibi
olmaq məqsədilə evlənməyi də xüsusi vurğulamışdır.
7
Bərəkətli qadınlarla evlənin
Məqil ibn Yəsar (ra) nəql edir:
Bir nəfər Allahın elçisinin (əs) yanına gəlib belə bir əhvalat
danışdı:
-Ya Rəsulallah! Mən gözəl və əsilzadə bir qadınla evlilik
məsələsində razılığa gəldim. Məsələ burasındadır ki, həmin
qadın uşaq doğa bilməz (sonsuzdur). Sizcə mən onunla
evlənimmi?
Rəsulullah cavab verib dedi ki, xeyr, evlənmə.
8
Həmin adam 2-ci dəfə gəldi və eyni sualı bir də soruşdu.
Allahın elçisi (əs) ona dedi ki, xeyr, o qadınla evlənmə.
Sonra o şəxs bir də peyğəmbərin (əs) yanına gəldi. Eyni
sualı təkrar etdi. Allahın elçisi ona əsaslandırılmış bir cavab
verdi:
7 Ətraflı məlumat üçün kitabın VI fəslinin “Qorunma tədbirlərinə müraciət
etmək”qisminə baxın.
8 Bu kimi hədislərdə gördüyümüz qadağa peyğəmbərin sonsuz dul qadınla
evlənməyi haram etdiyini göstərmir. Düzünü Allah bilir, bu, uşağı olmadığı halda
sonsuz bir dul qadınla evlənməyə üstünlük verilməməsini məsləhət bilən bir
qadağadır.
www.muselmanlar.com
11
-(Zənci olsa da) ərini sevə bilən bərəkətli (doğurgan) qadınlarla
evlənin. Mən başqa ümmətlərə qarşı sizin çoxluğunuzla fəxr edirəm.
9
Əziz peyğəmbərimiz (əs) müsəlmanları ümumiyyətlə
övlad sahibi olmağa həvəsləndirməklə kifayətlənmir, görüşüb
söhbət etdiyi əshabələrini xüsusi olaraq da uşaq sahibi olmağa
təşviq edirdi.
Övlad sahibi olmaq üçün cinsi əlaqəyə davam et
Həzrəti Cabir (ra) nəql edir:
Mən (bir dəfə) hərbi səfərdə peyğəmbərin yanında idim.
Mədinəyə qayıdış başladığı vaxt yavaş-yavaş yola davam edən
dəvəmi sürətləndirmək istədim. Elə oldu ki, arxamdan bir atlı
gəlib mənə çatdı. Bir də kimi görsəm, yaxşıdır?! Allahın elçisi
mənimlə üzbəüz dayanıb! (Aramızda belə bir söhbət oldu):
-(Ey Cabir!) Niyə belə tələsirsən?
-Mən təzə evlənmişəm.
-Bakirə ilə evlənmisən, yoxsa dulla?
-Dul qadınla.
-Gərək sənin onunla, onun da səninlə sevişib oynaşağı bakirə bir
qızla evlənəydin!
10
9 Əbu Davud, Nikah, 4, hədis nömrəsi 2050.
10 Buxari, Nikah, 121.
www.muselmanlar.com
12
Həzrəti Cabir rəvayətinə bu sözlərlə davam edir:
Biz Mədinəyə qayıtdığımız vaxt evlərimizə dağılışmağa
başladıq. Allahın elçisi bizə xəbərdarlıq etdi:
Bakirəliyin əhəmiyyəti
Biz burada bu hədisin vasitəsilə bakirəliklə əlaqədar müəyyən məlumatları
verməyi münasib hesab edirik:
Belə ki, Uca Allah insanı mükəmməl surətdə yaradıb. İnsanın bədənində
lazımsız və funksiyası olmayan bir orqan yoxdur. Elmi sübutlara əsasən qadın bədəni
cinsiyyət üzvü yolu ilə yoluxan xəstəliklərə qarşı ancaq həddi-büluğ dövrünə
çatdıqdan sonra müqavimət göstərə bilir. Məsələyə bu baxımdan yanaşdıqda
bakirəliyin qoruyucu xüsusiyyəti olduğunu da başa düşmək olar. Bədənin
sağlamlığının ruhun sağlamlığı üçün vacibliyi isə açıq-aydın bir həqiqətdir.
İslam dini psixoloji və seksual cəhətdən münasib olmaq və doğurqanlıq kimi
səbəblərə əsasən xüsusilə subay kişilərə bakirə qızlara üstünlük verməyi tövsiyə edir.
Bununla belə, bakirəliyin əsas əhəmiyyəti aşağıdakılardan irəli gəlir:
- Bakirəlik İslam hüququna əsasən cəzalandırılmalı olan bir qəbahətin
törədilmədiyini sübut edir;
- Bakirəlik hamiləlik kimi nəslin qarışmasına səbəb olan bir hadisənin baş
vermədiyini göstərir;
- Bakirəlik qadının xəstəliyə səbəb olan mikroblardan qorunduğuna dair bioloji
bir sənəd rolunu oynayır.
Bu fikirləri başqa sözlərlə də ifadə etmək olar:
Bakirəliyin ülviliyi ərə təqdim olunmalı olmasından çox Yaradana qarşı
bəndəliyin yerinə yetirmək, eləcə də, zina kimi böyük bir haramdan qorunmaq
vasitəsi olmağından irəli gəlir. Buna görə də qəza keçirən və yaxud təcavüzə məruz
qalan, nəticədə də bakirəliyini itirən qız İslamın ictimai mühakimə məntiqi
baxımından öz dəyərini itirimir. Lakin vəlisi və ya özü tərəfindən bakirə olduğu
deyilən və kəbini kəsilən qızın bakirəliyi sübuta yetirilə bilməsə, əri tərəfindən ona
qarşı kəbini ləğvetmə (evliliyə xitam vermək) iddiası qaldırıla bilər.
www.muselmanlar.com
13
-Evlərinizə getmək məsələsində axşama qədər tələsməyin. Belə
edin ki, saçları pırtlaşıq qadın daransın, əri yanında olmadığına görə
(bir müddətdir) özünə fikir verməyən qadın da bədənini təmizləsin.
Sonra peyğəmbər (əs) şəxsən Cabirə belə tapşırdı:
-Ey Cabir! Uşaq sahibi olmaq üçün lazım olanı et! Cinsi əlaqəyə
davam et!
11
Seksual məzmunlu haramlardan qorunmaq və doyuma
çatmaq məqsədilə evlənməyə istiqamətləndirən düsturlar
Uca Rəbbimiz seksual haramlardan çəkinib özünü
qoruyanları mədh etmiş, onlara böyük mükafatlar vəd
vermişdir (Muminun, 23/5-6; Əhzab, 33/35). Rum surəsinin 21-
ci ayəsində isə bizim üçün öz cinsimizdən yoldaşlar
yaratmağının və aramızda seksual cazibə və məhəbbət xəlq
etməyinin fiziki (bədənlə əlaqədar) və mənəvi rahatlığa
çatmaq məqsədi daşıdığını ifadə etmişdir. Beləliklə O,
çoxcəhətli doyumun vacibliyinə işarə vurmuşdur.
Bütün həyatı canlı Quran olduğuna görə Muhəmməd
peyğəmbər (əs) insanları uşaq sahibi olmaq üçün evlənməyə
11 Buxari, Nikah, 121.
Həzrəti peyğəmbərin (əs) müsəlmanları övlad sahibi olmağa həvəsləndirən bu
və bu kimi hədislərini əsas tutan həzrəti Ömər belə demişdir:
“Mən öz nəfsimi cinsi əlaqəyə məcbur edirəm. Çünki Allahın mənim nəslimdən
Onu zikr edəcək bir bəndə yaradacağına ümid edirəm.” Müntəxəbu kənzi-l-ummal,
6/319.
www.muselmanlar.com
14
həvəsləndirdiyi kimi, seksual haramlardan qorunmaq, fiziki və
mənəvi doyuma çatmaq üçün də evlənməyi təşviq edib.
12
O (Ona Allahın salamı olsun), haramlardan qorunmaq
üçün evlənməyə istiqamətləndirmə kimi qiymətləndirdiyimiz
hədislərində belə deyir:
Allah qorunmaq üçün evlənənə kömək edir
:
“Azadlığına qovuşmaq üçün müəyyən edilən məbləği ödəmək
məqsədilə işləyib çalışan müharibə əsirinə, Allah yolunda döyüşən
şəxsə və seksual haramlardan qorunmaq üçün evlənmək istəyən
insana, bəli, bu 3 təbəqəyə Allah mütləq kömək edəcəkdir!”
13
Qadın seksual məzmunlu haramlardan qorunmaq
məqsədilə alınır
“Allah ictimai mövqeyindən istifadə etmək üçün bir qadınla
evlənən kişinin ancaq ləyaqətsizliyini, mal-dövlətini istifadə etmək
üçün evlənən kişinin kasıblığını, təkcə gözəlliyi üçün evlənən kişinin
12 Şübhəsiz ki, evlənməyin əsas məqsədi nəslin çoxalmağıdır. Bununla belə,
yoldaşlarımızın yaradılış məqsədi, evlənməklə əlaqədar dini buyuruqların sonsuzları
da əhatə etməsi, əzlin (qorunmaq) bəzi İslam alimləri tərəfindən caiz hesab edilməsi
və bu fəsildə təqdim etdiyimiz bəzi hədislər təkcə haramlardan qorunmaq və seksual
doyuma çatmaq məqsədilə evlənməyin mümkünlüyünü də izah edir.
13 Ət-Tac, 2/279; Tirmizi, hədis nömrəsi 1655; Nəsai, hədis nömrəsi 3120.
www.muselmanlar.com
15
də ancaq alçaqlığını artırır. (Amma evlənəcəyi) qadınla gözünü
şəhvani baxışlardan qorumaq, cinsiyyət üzvünü haram əmələ
düşməkdən saxlamaq və ya qohumluq yaradıb davam etdirmək
məqsədilə evlənən kişi üçün Allah (o evlilikdə həm kişiyə, həm də
qadına) xeyir-bərəkət yaradır.”
14
Evlənmək insanı həqiqətən də, haramlardan qoruyub
saxlayır
“Ey cavanlar! Evlənin! Çünki evlənmək gözü şəhvani
baxışlardan çox qoruyur, cinsiyyət üzvünü (haram əmələ
düşməkdən) çox saxlayır.
Sizin aranızdan evlənə bilməyənlər isə oruc tutmağa davam
etsin. Şübhəsiz ki, oruc oruc tutanı (şəhvət hücumlarından)
qoruyan bir qalxandır.”
15
Yuxarıda təqdim olunan peyğəmbər hədisləri seksual
məzmunlu haramlardan qorunmağın vacibliyini, evliliyin bu
məqsədlə həyata keçirilməli olduğunu, eləcə də, onun xeyir-
bərəkətini izah edir.
Aşağıdakı hədislər isə evlənməyin haramlardan qorunmaq
qədər seksual doyum məqsədi daşıdığını, daha doğrusu,
sonuncunun da vacib olduğunu göstərir.
14 Məcməu-z-zəvaid, 4/252.
15 Tirmizi, Nikah, 1; Müxtəsəri səhihi Müslim, hədis nömrəsi 648.
www.muselmanlar.com
16
Haramlardan qorunmaq kimi, seksual doyum da məqsəd
olmalıdır
Yuxarıda da qeyd edildiyi kimi, əziz peyğəmbərimiz (əs)
həzrəti Cabirə: “Gərək sənin onunla, onun da səninlə sevişib
oynaşağı bakirə bir qızla evlənəydin”, - deyib. Aşağıdakı hədis
eynilə bunun kimi, evlənməyin seksual doyum məqsədilə
həyata keçirilməli olduğunu vurğulayır:
“Bakirə qızlarla evlənin. Çünki onlar cavan olduqlarına görə
daha bərəkətlidirlər (doğurqan). Daha şirin dodaqlı/dillidirlər. (Cinsi
əlaqədə və pul xərcləməkdə) aza daha çox qənaətkardırlar.
Onların cinsiyyət üzvləri daha aktivdir.”
16
Qadında seksual həzz və ləzzət mərkəzi olan və əsas
funksiyası orqazmı təmin etmək olan klitorun yaradılması da
seksual doyumun bir məqsəd kimi qəbul edilməli olduğunu
vurğulayır.
Peyğəmbərimizin (əs) Qurana müvafiq şərhlərinə əsasən
insanı Cəhənnəmə aparan günahların əsas hissəsi cinsiyyət
üzvü ilə baş verir. Deməli, belə hesab etmək olar ki, insan
Cənnətə həmin günahlardan qorunmaqla daxil ola biləcək.
Buradan da belə başa düşülür ki, seksual doyum məqsədi
güdən evlilik iman məsələsində kamilləşmək deməkdir.
Muhəmməd peyğəmbər (əs) yəqin buna görə belə buyurur:
16 Məcməu-z-zəvaid, 4/254.
www.muselmanlar.com
17
“Evlənən insan (seksual məzmunlu haramlardan qorunub)
imanının yarısını kamilləşdirir. O biri yarısı üçün də özünü Allahın
əmr və qadağalarına zidd düşməkdən qoruyub saxlasın.”
17
Quran və Sünnədə evləndirməklə əlaqədar hökmlər
Xədimləşmək və subaylıq kimi vasitələrlə cinsi həyatdan
kənara çəkilməyi qadağan edən İslam dini Quran və Sünnənin
buyuruqları ilə insanları evləndirməyə həvəsləndirir.
Evlənib ailə qurmaq əksər hallarda mənəvi dəstək və
maddi kömək tələb edir. Buna görə də möminlər Quran və
Sünnə tərəfindən başqalarını evləndirməyə və evlənmək
istəyənlərə kömək etməyə istiqamətləndirilirlər.
Quran və Sünnədə evləndirmə öhdəliyi
Quranda evləndirməyə təşviq
Uca Allah Maidə surəsinin 2-ci ayəsində İslam dininin,
eləcə də, müştərək ağlın lazım bildiyi bütün müsbət sahələrdə
köməkləşməyi əmr edir. Evləndirmək formasındakı köməyi isə
xüsusi olaraq vurğulayır və Nur surəsinin 32-ci ayəsində
möminlərə belə bir tapşırıq verir:
“Öz aranızdakı azad subay və dulları, kişi əsirləriniz və
qadınlarınızdan (müsəlman və ya kitab əhli olub) məsuliyyəti
öz üzərinə götürə bilənləri evləndirin. Əgər kasıbdırlarsa,
Allah onları Öz lütfü ilə yoxsulluqdan xilas edib varlı hala
17 Müntəxəbu kənzi-l-ummal, 6/389.
www.muselmanlar.com
18
gətirər. Allah (ruzini) bol-bol verən və hər şeyi çox yaxşı
biləndir.”
İslam alimləri belə hesab edirlər ki, bu ayədə əmr olunan
evləndirməyin mənası evlənənlərə maddi və mənəvi kömək
etmək deməkdir. Kömək etmək öhdəliyi olanlar da bütün
möminlər, İslami dövlət idarəsi və vəlilər olmaqla 3 qrupa
bölünür:
a) Bütün möminlərin köməyi
Bütün möminlərin köməyi isə çoxcəhətlidir: Subaylığa
qarşı mənfi münasibət bəsləyib evlənməyə istiqamətləndirmək
və bu mənada vasitəçilik etmək, zəkat vermək və Allah
yolunda könüllü qaydada maddi kömək etmək.
b) İslam dövlətinin köməyi
İslam dövlətinin bu məsələdəki köməyi maddi və hüquqi
olmaqla 2 yerə bölünür:
1) Maddi kömək
Əsas idarə prinsiplərini Quran və Sünnə qaydalarından
ibarət olan İslam dövləti dövlət qulluqçusu və işcilərinə əgər
subaydırlarsa, evlənmək üçün kömək edir. Bu kömək Allahın
elçisinin (əs) də əmr etdiyi bir kömək növüdür. O, bu məsələ
ilə əlaqədar olaraq belə demişdir:
“Bizim sərəncamımızda olan İslam dövlətimizdə dövlət
qulluqçusu və ya işci olan şəxs (subaydırsa, Beytu-l-mal olan
dövlət büdcəsindən kömək alıb) evlənsin. Xidmətçisi yoxdursa və
www.muselmanlar.com
19
buna ehtiyacı varsa, xidmətçi də alsın. Bu ianəni aldıqdan sonra
xəyanət edən şəxs xaindir, cəmiyyətin oğrusudur.”
18
İslam dövləti evlənmək və ya kimi isə evləndirməyə görə
borca düşən və sonra borcunu qaytara bilməyən şəxsə zəkat
büdcəsindən köməklik edir. Zəkat İslamda dini səciyyəli
dövlət vergisidir. Bu vergi dövlət tərəfindən varlılardan alınır
və başda kasıblar olmaqla dövlət xətti ilə Quranda müəyyən
edilən 8 təbəqəyə verilir.
19
Həmin 8 təbəqədən biri də borcu olanlardır. Dövlətdən
yardım alan əsas borclular isə yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi,
evlənmək və ya kimi isə evləndirməyə görə borca düşən və
onu ödəyə bilməyən möminlərdir.
20
2) Hüquqi yardım
İslam dövləti mehri-misil verənlər olduğu halda dinə
müvafiq və məntiqli olmayan müxtəlif səbəblərlə qızlarını ərə
verməyən valideynləri hüquqi yolla buna məcbur edir. Vəlisi
olmayan qız və qadınlara isə o bölgənin səlahiyyətli
hakimlərinin vasitəsilə vəlilik etdirir.
21
18 Mişkatu-l-məsabih, hədis nömrəsi 3751.
19 Baxın: Tövbə, 9/60.
20 Yusuf Qaradavi, fiqhu-z-zəkati, 2/623.
21 Bəqərə, 2/232; Ömər Nəsuhi Bilmən, Hüquqi islamiyyə və istilahati fiqhiyyə
külliyatı (İslam hüququ və fiqh (islam hüququ) terminləri külliyatı),
İstanbul, 1985, 2-ci cild,
s. 48, 57.
www.muselmanlar.com
20
c) Vəlilərin köməyi
Vəlilərin yardımı isə bundan ibarətdir: Hazırkı tələbləri
tədqiq etmək və maddi yardım göstərib evləndirməyə
çalışmaq. Atalar bir vəli kimi uşaqlarının evlənməyinə kömək
etməlidirlər. Onların belə bir öhdəlikləri var. Eynilə bunun
kimi, övladlar da dul qalan atalarının evlənməyinə kömək
etməlidirlər. Onların da bu cür bir cavabdehlikləri var.
22
Sünnədə evləndirməyə təşviq
Aşağıdakı hədislərə əsasən Allahın elçisi (əs) də Qurana
(Nur, 24/32) müvafiq olaraq möminləri evləndirməyə təşviq
edib:
“Oğlan və qız uşaqlarınızı evləndirin.
Kim onları Allahın razılığını qazanmaq məqsədilə evləndirsə,
Allah onu (Cənnətdə) hökmdarlıq tacı ilə şərəfləndirər.”
23
Peyğəmbərimiz bildirir ki, bizim öz övladlarımızın
qarşısında belə bir öhdəliyimiz var: Onlara İslam etiqadının
əsaslarını, bu dinin vacib hesab etdiyi işləri və qadağan etdiyi
söz və əməlləri öyrətmək. Eyni zamanda şəraitdən asılı olaraq
onları evləndirmək/ərə vermək, yaxud da buna kömək etmək.
Biz bunu peyğəmbərimizin (əs) aşağıdakı hədislərindən
öyrənirik:
22 İslam fiqhi ensiklopediyası (Türk dilinə tərcümə, 10/124).
23 Müntəxəbu kənzi-l-ummal, 6/393; Əbu Davud, Ədəb, babun fi-l-vaqar.
www.muselmanlar.com
21
“Dini etiqad və əxlaqlı yaşayış tərzi baxımından müsbət
yanaşdığınız bir nəfər yanınıza gəlib (vəlisi olduğunuz qız və ya
bacınız kimi bir qadınla evlənmək istəsə) onu evləndirin.
Əgər belə etməsəniz, bu hərəkətiniz yaşadığınız cəmiyyətdə
fitnə-fəsad, ictimai problem və nizam-intizamsızlığa səbəb olar.”
Peyğəmbərimiz (əs) bu sözləri dediyi vaxt əshabələr belə
soruşdular:
-Ya rəsulallah! Əgər evlənmək istəyən o şəxs kasıb və
sıravi bir adamdırsa, nə edək?
O da bu suala eyni sözləri ilə cavab verdi:
“Dini etiqad və əxlaqlı yaşayış tərzi baxımından müsbət
yanaşdığınız bir nəfər yanınıza gəlib (vəlisi olduğunuz qız və ya
bacınız kimi bir qadınla evlənmək istəsə) onu evləndirin.”
Allahın elçisi (əs) bunu 3 dəfə təkrar etdi.
24
Bununla belə, əziz peyğəmbərimiz (əs) kimi isə
evləndirdikdə, yaxud da evlənməyinə kömək edildiyi vaxt
evliliyin seksual və psixoloji doyuma çatmaq məqsədinin
həyata keçib keçməyəcəyi məsələsinə xüsusi diqqət yetirmək
lazım olduğunu da bildirib. Bu da tərəflərin fiziki və mədəni
24 Tirmizi, Nikah, 3, hədis nömrəsi 1085.
www.muselmanlar.com
22
cəhətlərdən bir-birinə uyğun olub olmamasına fikir vermək
deməkdir. O, bununla bağlı olaraq belə demişdir:
“Övlad sahibi olmaq üçün həyat maddəsini axıdacağınız
qadınları axtarıb seçin. Öz tayınız olanlarla evlənin. Bir-birinə tay
olanları evləndirin.”
O, Quranın qadınların yetimləri kimi səciyyələndirdiyi
(Nisa, 4/3, 127) uşağı olan dulların ərə verilməyini də
tapşırmışdır:
“Uşaqlı dulları da ərə verin.”
25
Əziz peyğəmbərimiz (Allah onun şanını ucaltsın)
kasıblıqdan qorxub uşaqları öldürməyi/abort etdirməyi
qadağan edən Qurana müvafiq olaraq (Ənam, 6/151) belə bir
xəbərdarlıq etmişdir:
“Kasıblıqdan qorxub evləndirməyənlər bizim yolumuzda
deyillər.”
26
25 Məcməu-z-zəvaid, 4/258.
26 Bu və bundan əvvəlki hədisin mənbəyi üçün baxın: Müntəxəbu kənzi-l-
ummal, 6/390, 393-394.
www.muselmanlar.com
23
İslamda evlənib ailə qurmağı asanlaşdırmaq da bir
öhdəlikdir
Buraya qədər Quran və Sünnədə möminlərin evlənmək və
evləndirməyə
istiqamətləndirildiklərini
bir-birini
püxtələşdirən ayə və hədislərlə izah etdik.
İndi isə qeyd etməliyik ki, İslam dini möminləri evlənmək
və evləndirməyə həvəsləndirdiyi vaxt bu məsələlərin
asanlaşdırılmasını da əmr edir.
Həqiqətən də, evliliyin qarşısında duran əsas maneələrdən
biri də qadına məhkəmə vasitəsilə dolayı yoldan, ancaq kişiyə
birbaşa verilən boşama haqqının müqabilində qadına verilməli
olan və bir kompensasiya da adlandıra biləcəyimiz mehiri çox
istəməkdir. Belə ki, hazırkı dövrdə heç mehir sözünü
işlətmədən sanki mehir şərti qoyurlarmış kimi, çoxlu qızıl-
zinət əşyaları və sairə tələb olunur. Təbii ki, bu hal evlənmək
və kimi isə evləndirmək istəyənlərin qarşısında bir maneə kimi
durur. Halbuki, Muhəmməd peyğəmbər (əs): “Mehrin ən
xeyirlisi ən asan və ən az olanıdır”, - deyir.
27
27 Kəşfu-l-xəfa, hədis nömrəsi 1237.
Mehir İslam ailə hüququnda işlədilən bir termin kimi qadının həyat yoldaşı
(arvad) olmaq müqabilində aldığı pul, daşınan-daşınmaz əmlak və ya mədəni yardımı
ifadə edir.
Peyğəmbərimizin xanım və qızlarının mehiri orta hesabla 400-500 dirhəm (1200-
1500 qram gümüş, 170-210 qram qızıl) olub. Ancaq bu, yükləyəcəyi dolanışıq xərcləri
öhdəliyinə görə çoxuşaqlı Ümmü Sələmə anamızda olduqca simvolik bir məbləğə
qədər endirilib. Baxın: Enbiya Yıldırım, həzrəti peyğəmbərin albomu, s. 100-125.
www.muselmanlar.com
24
Həyata keçirilməli olan evlilikdir. Çünki subaylıqda hər
cür seksual məzmunlu yoldançıxma baş verə bilər. Bu
səbəbdən evliliyə mane olmaq olmaz; əksinə, onu dəstəkləmək
lazımdır. Peyğəmbərin (əs) bu sahədə gördüyü işlər
evlənənlərə dayaq olmaq üçün ən sadə vasitələrin belə, nəzərə
alındığını göstərir. Buna dair çoxlu misal var. Evlənənlərə
həmçinin Allahın kömək edəcəyinə dair müjdə verilmişdir.
Özü də peyğəmbər tərəfindən!
Aşağıdakı hədis evlənmək məsələsinə mehir baxımından
nə cür bir məntiqlə yanaşmalı olduğumuzu reallığa əsasən
izah edən bir misaldır:
Mehir verməyə bir şeyin var?
Səhl ibn Səd (ra) nəql edir:
Bir qadın Allahın elçisinin (əs) yanına gəlib dedi:
-Mən özümü sənə hədiyyə edirəm. Mehirsiz olaraq sizin
xanımınız olmaq istəyirəm.
Həmin qadın bunu dedikdən sonra orada xeyli vaxt
dayandı. Peyğəmbər (əs) ona bir cavab vermədi. Bu vaxt
möminlərdən biri ondan belə bir xahiş etdi:
-Ya rəsulallah! Əgər siz bu qadını öz nikahınıza daxil
etmək istəmirsinizsə, mənimlə evləndirin.
Allahın elçisi (əs) o adamdan soruşdu:
-Səndə ona mehir verəcəyin bir şey var?
www.muselmanlar.com
25
Adam cavab olaraq: “Yanımda təkcə üstümə sarıdığım (öz
geyindiyim) izarım var”, - dedi.
Peyğəmbər (əs): “Əgər izarını ona versən, özün izarsız
qalarsan. Vermək üçün bir şey axtar tap”, - dedi.
Həmin adam bir şey tapa bilməyəcəyini dedikdə
peyğəmbər (əs) ona: “Dəmir üzük olsun, (bir şey) axtar tap”, -
deyə, tapşırıq verdi.
Adam getdi. Ancaq heç bir şey tapıb gətirə bilmədi.
Məsələni belə görən peyğəmbər (əs) ondan soruşdu:
“Sənin əzbər bildiyin Quran surələri var?”
-Bəli, ya rəsulallah, var. Filan-filan surələri əzbər bilirəm.
Muhəmməd əleyhissəlam axırda belə dedi:
“Elə isə əzbər bildiyin surələri bu qadına öyrət. Bunun
müqabilində səni onunla evləndirdim (onu sənə ərə verdim).”
28
28 Buxari, Nikah, 40 (6/134-135).
O vaxt dəmir üzük taxmaq halal idi. Sonradan qadağan olundu. Yeri gəlmişkən,
İslam alimlərinin bir qismi belə hesab edir ki, bəzi Quran surələrini öyrətməyin
müqabilində nikah müqaviləsi bağlamaq düzgündür (caiz). Bu halda əlavə olaraq
mehirə ehtiyac yoxdur. Onlar bu fikriləri bu və buna oxşar hədislərə əsasən irəli
sürürlər.
Dostları ilə paylaş: |