Islom dini
Yüklə 13,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
| BISMILLAHIR ROHMANIR ROHIM (Nihoyatda shafqatli va mehribon Ollohning nomi bilan boshlayman) ISLOM DINI Islom (arab. — bo ʻ ysunish, itoat etish, o ʻ zini Alloh irodasiga topshirish) — jahonda keng tarqalgan uch dindan ( buddizm va xristianlik bilan bir qatorda) biri. Islom diniga e ʼ tiqod qiluvchilar arabcha "muslim" ("sadoqatli"; ko ʻ pligi "muslimun") deb ataladi. "Muslim", "muslimun" so ʻ zining boshqa xalqlar orasida o ʻ zgacha talaffuz etish (mas, forslarda — musalmon, o ʻ zbeklarda — musulmon, qirg ʻ iz va qozoqlarda — musurmon, Ukraina va Rossiyada — basurman) natijasida bu dinga e ʼ tiqod qiluvchilar turli nom bilan ataladi. Lekin bularning ichida hozir musulmon iborasi keng tarqalgan. Jahonda qariyb 1,7 mlrd. kishi Islomga e ʼ tiqod qiladi. Musulmonlarning 2/3 qismidan ko ʻ prog ʻ i Osiyoda yashaydi. Dunyoda musulmon jamoalari mavjud bo ʻ lgan 120 dan ortiq mamlakatdan 40 dan ziyodida musulmonlar aholining ko ʻ pchiligini tashkil qiladi — Shim. Afrika, G ʻ arbiy Osiyoning barcha mamlakatlarida ( Kipr, Livan, Isroil mustasno), Senegal, Gambiya, Niger, Somali, Afg ʻ oniston, Pokiston, Bangladesh, Indoneziya va boshqalar. ba ʼ zi mamlakatlarda aholining 80% dan ortig ʻ i musulmonlardir. Musulmonlarning soni jihatdan eng yirik davlatlar — Indoneziya, Hindiston, Pokiston va Bangladesh; musulmonlarning anchasi Markaziy Osiyo mamlakatlari, Xitoy, Tailand, Efiopiya, Tanzaniya, Kiprda, Yevropaning ayrim mamlakatlari . Islomning vujudga kelishi Islom dini Arabiston yarim orolining janubiy-g’arbiy tomonidagi viloyatlarda, xususan Hijoz vohasida joylashgan Makka va Madina shaharlarida yashaydigan arab qabilalari ( qurayshlar ) orasida birinchi yarmida vujudga kelgan yangi jahon dinidir. Islom paydo bo’lishi arafasida Arabistonning g’arbida O’rta yer dengizining Sharqiy qirg’oqlarida, shimoliy Afrikada ( hususan Misrda) yakka xudolikda asoslangan iudaizm ( yaxudolik ) dini, shimol tomondagi Vizantiya ( hozirgi Turkiya ) davlatida esa nasroniy ( xristian ) mavjud bo’lib bu dinlar arablar orasida ham tarqalmoqda edi. Bu to’g’risida Qur’onda ham ma’lumotlar berilgan ( Baqara surasi) VII asrda Hijoz (G ʻ arbiy Arabiston) da paydo bo ʻ ldi. Uning asoschisi Muhammad (s a v)dir. Islom dinining paydo bo ʻ lishi xususida Islom manbalariga asoslangan diniy an ʼ anada u ilohiy hodisa, insonlarni to ʻ g ʻ ri yo ʻ lga solish uchun Alloh tomonidan yuborilgan oxirgi ta ʼ limot deb uqtiriladi. Islom talqinida dastlab yahudiy va xristianlar ham aynan musulmonlar e ʼ tiqod qilgan xudoga ishonganlar. Shu xudo, ya ʼ ni Alloh odamlarga payg ʻ ambar-elchilar yuborgan Ammo insonlar payg ʻ ambarlar ta ʼ limotini buzganlar. Shuning uchun Alloh insonlarga oxirgi rasul etib Muhammad (s a v)ni tanladi, unga o ʻ zining kalomi — Qur ʼ on nozil qildi. Muhammad (sav) oldin o ʻ z ham shaharlarini, so ʻ ng barcha arablarni ko ʻ plab qabila xudolariga sig ʻ inishdan voz kechish va yagona xudo — Allohga e ʼ tiqod qilish, solih hayot kechirish, u dunyoda jannatga tushish uchun bu dunyoda ezgu ishlar qilishga da ʼ vat etdi. Qur ʼ onga ko ʻ ra, arablar va yahudiylarning umumiy bobokaloni Ibrohim. (a s) Allohga birinchi bo ʻ lib imon keltirgan. Islom dini imkoniyat topilsa haj qilish kalima keltirish namoz o ʻ qish ro ʻ za tutish zakot berish Yüklə 13,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|