İsmayıl Qarayev
Yüklə 458,19 Kb. Pdf görüntüsü
|
5 dincələsi bir ağaca döndü. Gecələr hər yarpağı bir pıçıltı dedi, düzün kar qulaqlarını açdı, gündüzlər hər budağı bir sığırçına oxşadı, uçundu, uçuna-uçuna mahnı oxudu, düzün kor gözlərini açdı. Küləklər dincini bu çinarın budaqlarında aldı,mehlər bu çinarın yarpaqlarında yatdı, yarpaqlarında uyudu. Düzün üstündəki göylər öz yaşıllığını bu çinarın yarpaqlarından aldı, buludlar öz ağlını bu çinarın gövdəsinə, budaqlarına oxşatdı. Çinar böyüdü, başı buludlara çatdı, hər qol-budağı bir yana uzanıb düzün bir yarısını tutdu. Çinarın altı yayda yaylağa döndü, qışda ovlağa. Çinarın altına gün işığı düşmədi, qar düşmədi, yağış düşmədi. Çinar hər isti-soyuğu, hər qarı, yağışı başında saxladı, qol-budaqlarında saxladı. Çovğuna düşüb haray çəkən, boğanaqda boğulub fəryad qoparan ağac toxumlarını onların əlindən aldı, öz isti torpağında gizlətdi, göylərdən aldığı suları yerə verdi, öz dibindən bir bulaq qaynatdı, o toxumları cücərtdi, yazdan – yaza böyütdü. Çinarın həndəvərində nə qədər ağac boy atdı, ucaldı. Çinarın yoğun gövdəsi yarpaq, budaq yaşıllığında itdi, görünmədi. Bu yaşıllığın eni-enə, uzunu uzuna getdi. Hərami düzünü bir meşəlik öz ağzına aldı, ildən-ilə böyüdü. Çinar öz dibini görmədi, öz dibində gedən pıçıltıları eşitmədi. Boyundan boy verdiklərinə inanmışdı. O, nə biləydi ki, ağacların hərəsinin ağzı bir söz deyir, hərəsi bir cür deyinir? O, nə biləydi ki, arxalanandan sonra arxaya baxmamaq düz deyil. Ağaclar qəzəbləndilər ki, payımıza şərik çıxıb, qismətimizin çox hissəsini o udub, ona görə də ucala bilmirik. Günümüzə ortaq olub, qarda, yağışda çimir, daranır, öz üst-başının kirini təpəmizə yağdırır. Qartallar ona qonur, quşlar onda oxuyur, biz isə çaqqal, tülkü, qurd-quş yuvası olmuşuq, oğru-əyri bizdə gizlənir, bizdə daldalanır. Çinar bir az da ucalsa, bir az da böyüsə, gündüz işığına həsrət qalacağıq, vaxtsız saralacağıq, vaxtsız solacağıq. Onun başı öz keyfinə qarışıb, dibindən xəbəri olmayacaq, gəlin köklərimizi köklərinə sarmaşdıraq, yavaş-yavaş qurudaq… Çinarın yarpağı vaxtsız töküldü, bədbinləşmədi, elə bildi ki, bu il havalar tez soyuyub, qış tez gələcək. Yan – yörəsindəki meşəliyə baxıb sevindi, çünki meşə göm-göy idi. Yaz gəldi, çinar yarpaqlaşmadı, qol-budaqları quruya-quruya bir az da ağardı. Çinar yenə də kədərlənmədi. Sevindi ki, həndəvərində yam-yaşıl meşəlik var, dumduru bulaq suyu var, meşəlikdə quşlar yaz mahnıları oxuyurlar. Yay gəldi, günəş öz odunu çinarın üstünə ələdi, o, qüssələnmədi, düşündü ki, nə yaxşı mən ucayam, bu istiləri mən saxlayıram, mən yanıram, körpə meşəliyin bir yarpağı da saralmır.
6 Payız gəldi, acı küləklər çinarın bir budağını qırdı. Meşənin üstünə yıxdı, neçə ağacı yerlə-yeksan elədi. Çinar meşəni harayladı: - Payızın qurtarmağına hələ çox var, uzağa köçün, yoxsa tufanlar hər qol- budağımı beş-onunuzun başına çırpacaq. Niyə vaxtsız öləsiniz?! Çinar meşənin hər budağından bir qaqqıltı, bir gülüş eşitdi, elə bildi səsi, sözləri onlara çatmayıb, bir də dilləndi: – Qabaqdan qış gəlir, dövrəmdən uzaqlaşın. Meşədən qəhqəhə qopdu, çinara elə gəldi ki, onu tək qoyub başqa yerə köçmək istəmirlər, ölsələr onunla birgə ölmək, qalsalar onunla birgə qalmaq istəyirlər, ucadan səsləndi: – Daha mən gedərgiyəm, çünki qocalmışam, amma siz cavansınız, sizin görməli günləriniz hələ qabaqdadır. Özünüzü qoruyun. Elə bu vaxt tufan qopdu, çinarı qol-qol, budaq-budaq sındırdı, meşənin başına çırpdı, sonra çinarın ağır gövdəsini yıxdı. Meşə toz-torpağa qarışdı. Yer üzündə onun nə bir çiliyi, nə də bir kötüyü qaldı, elə bil bu qədər ağacın hamısı yerin təkinə təpilmişdi, çinar isə qırıq-qırıq olsa da, Hərami düzündə onun yıxılı bir gövdəsi qalmışdı. Bu gövdə Hərami düzünün qaranlıq gecələrində hələ çox ağaracaqdı.
Bir ovçu varmış. Atdığı yayınmazmış. Tazısı quşu göydə qaparmış. Bu ovçu çox gəzməzmiş. Bir təpədə, dikdə oturarmış. Tazı özünü dərələrə, kolluqlara vurarmış, ovu uçurar, qaçırarmış, ovçu da güllə mənzilində uçan, qaçan ovu nişan alıb atarmış. Tazı güllə dəyəndə göylərə millənən, heydən kəsilənə kimi uçan, sonra yerə düşən turacları qapıb gətirərmiş. Tazı xınalı kəklikləri perikdirərmiş, onların gizləndiyi, daldalandığı yerləri ovçuya nişan verərmiş. Tazı dovşanları səksəndirib sinərmiş, tüfəng açılanda dovşanın üstünə atılarmış, yüngül yaralısını, qaçaraqdan qalmayanlarını koldan-kola qovarmış, zəhrini yararmış. Ovçu hər gün iki ov vurarmış. Birini öz tazısına yedirdərmiş. Çox zaman bişirib yedirdərmiş. Tazını öz evində yatırarmış. Tazıya taxt düzəltdiribmiş. Tazıya ortası çökək qalın döşək düzəltdiribmiş. Tazını həftədə bir dəfə çimdirirmiş. Axır vaxtlar ovçu evə gec qaydırmış. Çox zaman qaranlıq qarışandan sonra qayıdırmış. Çünki kəndin yan – yörəsindəki ovlar, quşlar didərgin düşüblərmiş, o biri kəndin çöllərində məskən salıblarmış.
7 Ovçu dan atandan qonşu kəndin düzlərinə yollanırmış, tazısı gün batana kimi özünü ora-bura vurur, pisdən-yaxşıdan bir quş qaldırır, bir dovşan qaçırır, ovçunun gülləsinə tuş gətirirmiş. İndi pay tən yarı bölünürmüş. Həmişə bir ovu bütün yeyən tazı ac qalır, sahibindən incisə də qaçarağından qalmırmış, iy alıb özünü dərədən-dərəyə aşır, çöldən- çölə şığıyırmış. Bir gün tazı səhərdən axşama kimi yer tutur, lakin bir quş da uçura bilmir. Ovçunun gülləsi tüfəngdə qalır. Ovçu əsəbiləşir, kola-kosa, dərəyə-təpəyə güllə atır. Atır ki, yerə yatıb görünməz olan ovları səksəndirsin, tüfəngin səsilə qorxuzub sıçratsın, qaldırsın, vursun. Atır ki, yurd – yuvalara girib görünməz olan ovları vahiməyə salsın. Çoparaqlandırsın, heç olmasa, birindən güllə keçirsin; heç olmasa, bircə ovla evə dönsün, evə əliboş qayıtmasın. Lakin tazının yüyürüb yortmağı hədər gedir. Ovçunun güllələri güllə mənzilinə ov çıxarmır. Ovçu kor- peşiman halda evə yollanmaq istəyir. Bir də görür ki, göylə durnalar gedir. Görür ki, durnalar iki qatardır. İki qatarın ikisi də bir başçının dalınca düzülübdür, sıralanıbdır. Bu ovçu durna qatarına heç vaxt rast gəlməyibmiş. Amma eşidibmiş ki, durna qatarının hamısına güllə atanda olsa-olsa biri, ikisi düşür. Eşidibmiş ki, durna qatarının komuna güllə boşaltmaqdansa, təkcə başçısını nişan almaq, başçısını vurmaq lazımdır. Eşidibmiş ki, durnaların başçısı vurulanda durnalar sapı qırılmış muncuqlar kmi göydən, qatardan bir-bir qopub yerə tökülür. Ovçu dizinin birini yerə qoyur, altdan yuxarı nişan alır. Tazı zingildəyib göyə atılır, sonra ovçunun dizinin dibində yerə yatır. Göylərə, durna qatarına baxa-baxa yay kimi dartılır, sanki o da, güllənin dalınca göyə şığıyacaq, özünü durna qatarına çatdıracaq, bir neçə durnanı dişləri, dırnaqları ilə tutub yerə endirəcəkdi. Tüfəng şaqqıldayır, gurultu qopur, tazı göyə atılır, sevinclə zingildəyir. Göydən yerə enməyə başlayan başçını görüb ora-bura dazıyır. Ovçu da sevinir. Elə bilir ki, doğurdan da bircə güllə ilə iki qatar durnanı yerə endirəcəkdir, hər qatardan bir durnanın ayrıldığını, yerə enməkdə olan başçılarının dalınca aşağı şığıdıqlarını görəndə ovçu daha çox sevinir. Lakin bir də görür ki, qatardan ayrılan bu durnalar ox kimi süzüb özlərini başçılarına çatdırırdılar, hərəsi başçının bir qanadından tutdu. Öz başçılarını geri qaytardı, göylərə qaldırdılar. Ovçu görür ki, durnalar öz başçılarını başçı yerində, əvvəlki yerində uçura-uçura göylərə yüksəldilər, durna qatarları başçının arxasında əvvəlki kimi sıralandı. Ovçu görür ki, qatarlar sürətlə havalandı, qanad-qanad ağ buludlara qalxdı, güllə mənzilindən çox-çox Yüklə 458,19 Kb. Dostları ilə paylaş:
|