İsveçrə Əməkdaşlıq Təşkilatının
Yüklə 4,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.3. İnsanların təhlükəsizliyi və mühafizəsi
13
Gürcüstanda çox həssas əhali qrupları üçün daha yaxşı həyat şəraiti yaratmaq məqsədilə ictimai mənzillər tikilmişdir.
14
İsveçrənin yardımı hər üç ölkədə münaqişə nəticəsində təsirə məruz qalmış əhalinin həyat şəraiti və mühafizəsini yaxşılaşdırmışdır. İsveçrə Gürcüstan və separatçı Abxaziya bölgəsi arasındakı inzibati sərhəd xəttinin hər iki tərəfində işlər
görməklə qərəzsizliyini gücləndirmişdir. İsveçrənin göstərdiyi dəstək Abxaziya və Tsxinvali regionu/Cənubi Osetiya ilə həmsərhəd olan Şida Kartli regionunda münaqişə nəticəsində təsirə məruz qalmış və qaçqın düşmüş 197 ailənin həyat şəraitini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırmışdır. 158 ailəyə verilən ayrı-ayrı qrantlar onların sərbəstliyini artırmaqla və ya KOM-ların inkişafını təmin etməklə onlar üçün daha yaxşı həyat
şərtləri yaratmışdır. Münaqişə nəticəsində hər iki ərazidə təsirə məruz qalmış təqribən 4,000 ailə bağçalar, məktəblər və ya suvarma sistemləri kimi icma infrastrukturunun təmirindən faydalanmışdır. BMT QAK və BQXK-in müvafiq illik müraciətlərinə cavab olaraq İƏİA Ermənistan, Azərbaycan və Gürcüstanda münaqişə nəticəsində təsirə məruz qalan əhalinin daha çox qorunmasına köməklik göstərmişdir.
İsveçrə
regionda sülh
quruculuğu fəaliyyətlərinin dəstəklənməsində mühüm rol oynamağa davam etmişdir. ATƏT-in həmsədri kimi 2014 və 2015-ci illərdə vəzifədə olan İsveçrə və Serbiya nümayəndələri müvafiq olaraq ATƏT-in Cənubi Qafqazda xüsusi nümayəndəsi olaraq Cenevrə Beynəlxalq Müzakirələrinə həmsədrlik etmiş
və Gürcüstanda münaqişələr ilə əlaqəli problemlər üçün "neytral status" əldə olunmasında dəstəyini təmin etmişdir. İsveçrə həmçinin Dağlıq Qarabağ münaqişəsi üçün hərtərəfli sülh sazişinin əldə olunmasına yönəlmiş "strukturlaşdırılmış və intensivləşdirilmiş danışıqlar" planını təqdim etmişdir. 2016-cı ildə İsveçrənin Almaniyada sədrlik etdiyi müddətdə ATƏT-in sədrinin Cənubi Qafqazdakı xüsusi nümayəndəsini dəstəkləməyə davam etmişdir. Həmsədrlərin fəaliyyəti nəticəsində Cenevrə Müzakirələri konstruktiv atmosferdə davam etmişdir və tərəflərə Erqneti və Qalidə keçirilən aylıq görüşlər zamanı Hadisələrin Qarşısının alınması və Cavab Mexanizmi (HQCM) çərçivəsində praqmatik həll
yollarının araşdırılmasında köməklik göstərilmişdir. Regional proqram çərçivəsində İTB vətəndaş cəmiyyəti ilə bağlı təşəbbüslərini dəstəkləmişdir ki, bu dəstək sayəsində Cenevrə Müzakirələrinə yerli və beynəlxalq tərəfdaşlar qoşulmuş və bu dəstək regionda "bağlantı" məsələsində irəliləyiş əldə olunmasına köməklik göstərmişdir.
İrakli Kobalia və dostları Gürcüstanın Çaişi regionunda istiliyin təmin olunması üçün təbii ehtiyatlardan istifadə etməklə istixananı bölüşürlər. O, İsveçrə tərəfindən təmin edilən kiçik qrantı istifadə etməklə öz biznesini genişləndirə bilmiş və məhsuldarlığı 35%-ə qədər qaldırmışdır.
altı regiondakı xilasetmə komandalarına əlavə köməklik etmək üçün 540 səhiyyə işçisi ilə birlikdə 27 tibb müəssisəsi təsis etmişdir. Tibbi yardım komandalarına hadisə yerində təcili tibbi yardım göstərmək üçün təlim keçirilir.
Peşə təhsili və kompüter kursları Azərbaycanda məcburi köçkün və qaçqın düşmüş qadınlar və qızların həyat şəraitini yaxşılaşdırması üçün faydalı fürsətdir.
15
Gələcək Proqramın Nəticələri
Həll edilməmiş münaqişələr və cəlb olunmuş tərəflər arasına etimadsızlığın olması regional əməkdaşlığın gücləndirilməsi üçün müəyyən məhdudiyyətlər yaratsa da, həm milli, həm də beynəlxalq aktyorlar razılığa gəlir ki, regional problemlərin əksəriyyəti yalnız əməkdaşlıq yolu ilə əldə oluna bilər. Belə regional yanaşma yalnız mövcud əməkdaşlıq mexanizmləri vasitəsilə əldə oluna bilər (xüsusilə, ticarət, nəqliyyat və ya enerji sahəsində) və müxtəlif sahələrdə akademik və peşəkar şəbəkələr yarada bilər (məs., dağlıq ərazilərin davamlı inkişafı və gender bərabərliyi). Nəticə etibarilə, İsveçrənin 2017-2020-ci illər üzrə Beynəlxalq Əməkdaşlığa dair Çıxış Sənədi Cənubi Qafqazda regional yanaşmanın gücləndirilməsini nəzərə tutur. Kənd yerlərinin iqtisadi inkişafı, fəlakətlə bağlı risklərin idarə olunması və iqlim dəyişikliyinə adaptasiya; idarəçiliklə bağlı
islahatlar (məs.,
desentralizasiya prosesləri) və münaqişələrin transformasiyası kimi ilkin hədəf sahələr hələ də İsveçrənin 2017-2020-ci illər üzrə Əməkdaşlıq Strategiyasının əsasını təşkil edir, çünki bu sahələr regional kontekstdə və hər üç ölkənin siyasi prioritetləri baxımından olduqca aktual qalmışdır.
Ölkələr arasında körpü yaratması nəzərdə tutulan inteqrativ proseslər vasitəsilə aşağıdakı işlər görülməlidir: (i) Cənubi Qafqazın hər üç ölkəsinin xarici mənfi təsirlər və zərbələrin öhdəsindən gəlmək bacarığının gücləndirilməsi; (ii) müxtəlif siyasi oriyentasiyaya xidmət etməklərinə baxmayaraq hər üç ölkə arasında iqtisadi əməkdaşlığın gücləndirilməsi; və mümkün dərəcədə (iii) Gürcüstan və Abxaziya tərəfləri arasında etimadın qazanılmasına dəstək
olmaq. Daha
güclü regional əməkdaşlığın faydaları haqqında ictimai agahlığın artırılmasına dair tədbirlər nəticəsində ölkələr arasında siyasi gərginliyin azalması gözlənilir. İsveçrə kənd təsərrüfatı, iqtisadi inkişaf və fəlakətlə bağlı risklərin idarə edilməsi sahəsində uzunmüddətli fəaliyyəti, inkişaf məsələləri üzrə əməkdaşlıq sahəsində etibarlı tərəfdaş kimi təcrübəsi, hər üç ölkədə nümayəndəliyi vasitəsilə fiziki mövcudluğu və rəğbət qazanılan neytrallığı sayəsində regional inkişafı təşviq etmək üçün yaxşı imkanlara malikdir.
Azərbaycan və Ermənistan arasında birbaşa əməkdaşlığın olması ehtimal olunmadığına görə Gürcüstan bütün regionda qarşılıqlı əlaqələr və əməkdaşlığın təşviq edilməsində baza rolunu oynayacaq. Görülən işlər hər üç ölkənin qarşılıqlı maraq obyektində olan və məqsədyönlü siyasi həssaslığa malik sahələrə yönələcək. Bu sahələrə iqtisadi əməkdaşlıq (xüsusilə, transsərhəd ticarət və müvafiq əlverişli siyasət və hüquqi-normativ bazaların yaradılması), qadınlara səlahiyyət verilməsi, fəlakətlə bağlı risklərin idarəolunması və iqlim dəyişikliyinə adaptasiya sahələri aiddir.
Kənd təsərrüfatına əsaslanan iqtisadi inkişaf hər üç ölkənin xeyli kənd əhalisinin dolanışığı üçün əhəmiyyətli imkanlar təklif edir. İsveçrənin sistemli yanaşması seçilmiş dəyər zəncirlərinin gücləndirilməsinə nail olmuşdur. Eyni zamanda, iqtisadiyatın şaxələndirilməsi və monopoliyaların zəiflədilməsinə yönəlmiş islahatların həyata keçirilməsi təbliğ olunacaq. KOM-lar üçün maliyyə mənbələrinə çıxış imkanı yaratmaq və qadınlara xüsusi diqqət ayırmaqla sahibkarlığın gücləndirilməsi ilə
çərçivə şərtlərinin həyata keçirilməsinə daha da dəstək göstərmək üçün
unikal imkanlar mövcuddur.Qadınların səlahiyyətləndirilməsinə dair məqsədyönlü proqramlar ümumilikdə cəmiyyətlərin inkişaf etməsi nəticəsində gender bərabərliyinin artmasını təmin edir. Yerli hakimiyyət orqanlarının həm iqtisadi inkişaf, həm də sosial rifah sahəsindəki rolunu nəzərə alsaq, effektiv və səmərəli bələdiyyə xidmətlərinin gələcəkdə gücləndirilməsi əvvəlki kimi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ümumilikdə, nəticələrin möhkəmləndirilməsi və
dayanıqlılığının təmin olunması üçün həm yerli, həm də milli səviyyələrdə hakimiyyət orqanları ilə siyasi dialoq və sıx əməkdaşlıq məsələsinə daha çox diqqət yetirilməlidir.
İsveçrə
iqtisadi inkişaf
üçün yaxşı
şaxələndirilmiş, yaxşı idarə edilən maliyyə infrastrukturunun böyük rol oynadığını nəzərə alaraq, Azərbaycanda maliyyə bazarlarına nəzarət və dövlət maliyyəsinin idarə edilməsi sahəsində öz dəstəyini təmin edəcək. İsveçrənin bu sahədə dəstəyi çox güman ki, artacaq və İsveçrə Azərbaycanın iqtisadi böhran nəticəsində ehtiyac duyulan cari islahatlar təşəbbüsünü kapitallaşdırmağa səy göstərəcək. Bundan başqa, iqtisadi inkişafı gücləndirmək üçün özəl və dövlət sektoru arasında dialoqların aparılması, o cümlədən transsərhəd mübadilələrin həyata keçirilməsini təşviq etmək üçün mexanizmlər yaradılmalıdır. İqtisadi və idarəçiliklə bağlı islahatların daha fəal şəkildə təbliğ edilməsi, o cümlədən qadınların qərarvermə prosesində iştirakını artırmaq üçün vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları və özəl sektora da həmçinin dəstək göstərilməlidir.
Region çoxsaylı dağıdıcı təbii fəlakətlərə əvvəlki kimi meyllidir. Bu səbəbdən, xüsusilə, kənd yerləri və dağlıq ərazilərdə dayanıqlı iqtisadi inkişafa nail olmaq üçün risklərin şüurlu şəkildə planlaşdırılması və təhlükə
zonalarının xəritəsinin hazırlanması zəruridir. Risklərin kompleks idarəedilməsi üçün milli və bələdiyyə kadrlarının potensialı daha da artırılmalıdır. Fəlakətlə bağlı
risklərin idarəedilməsi sahəsində birgə səylərin görülməsi də həmçinin
Yüklə 4,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|