İzahli şƏRİƏt hökmləRİ
Yüklə 3,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ............................................................................................................................................ M əsələ: 2.
- TƏQLİDİN HÖKMLƏRİ ................................ ................................ ............
6
........................................................................................ ............................................................................................................................................ M əsələ: 2. Hökmlərdə təqlid, müctəhidin göstərişlərinə əməl etm
əkdir. Təqlid ediləcək müctəhid kişi, həddi-büluğa çatmış, ağıllı, on iki İmam ( ələyhimus-səlam)
şiəsi, halalzadə, diri və adil olmalıdır. Adil, vacib olan işləri yerinə yetirib, ona haram olan şeylərdən çəkinən şəxsə deyilir. İnsanın zahirdə yaxşı olması ədalətin nişanəsidir, belə ki, onunla bir yerdə yaşayan camaatdan, qonşulardan və ya onunla rabitədə olan şəxslərdən onun haqqında soruşsalar, onun yaxşı bir insan olduğunu təsdiq etsinlər. İnsanın t əqlid etdiyi müctəhidin ələm olması daha yaxşıdır. Yəni Allahın hökml ərini dərk etməkdə zəmanəsinin müctəhidlərinin hamısından daha bacarıqlı olmalıdır. Ələmi seçməyin çətin olmasına baxmayaraq əgər bir müctəhidin ələmliyi sybut olunsa ondan t əqlid etmək vacibdir. Amma ələm və qeyri ələmin fətvaları f ərqli olmasa nəzərləri müvafiq olan məsələlərdə qeyri ələm müct əhiddən təqlid etmək olar. M əsələ: 3. Müctəhid və ələm üç yoldan biri ilə tanınır: 1-ci: İnsan özü elm əhli olsun, yəqin və inama çatsın. 2-ci: İki nəfər alim, adil və təcrübəli şəxs şəhadət versinlər; bu şərtlə ki, başqa iki nəfər adil, onların əksinə şəhadət verməsinlər.
əstə məlumatı olan, təcrübəli elm əhlinin sözl ərindən, kimin ələm müctəhid olduğu bilinsin və onların sözl ərindən əminlik hasil olsun. M əsələ: 4. Əgər bir şəxsin ələm olması haqqında əminlik əldə etm
ək çətin olsa, ələm olması güman olunan şəxsin göstərişlərinə əməl olunmalıdır. Əgər güman da olmasa, ələm olması ehtimal olunan şəxsin göstərişlərinə əməl olunmalıdır. Əgər bu ehtimal bir neç
ə nəfər haqqında olsa ehtiyat-müstəhəb budur ki, onlardan daha t
əqvalı olanın göstərişinə əməl olunsun. M əsələ: 5. Müctəhidin əməl olunması lazım olan göstərişlərini əldə etməyin dörd yolu var: 1-ci: Müct əhidin özündən eşitmək. 2-ci: Müct əhidin fətvasını nəql edən iki adil şəxsdən eşitmək. 3-cü: Sözünd ən etimad, əminlik hasil olan şəxsdən eşitmək. 7
................................ ................................ ............ ............................................................................................................................................ 4-cü: Müct əhidin risaləsində görmək; (risalənin düzlüyünə əmin olmaq şərti ilə).
etm
əyənəqək, risalədə yazılana əməl edə bilər. Əgər onun f ətvasının dəyişilməsinə ehtimal verərsə, axtarış lazım deyil. M əsələ: 7. Ələm müctəhidin fətva verdiyi bir məsələdə, o müct
əhidin müqəllidi, yəni ona təqlid edən şəxs başqa müctəhidin f ətvasına əməl edə bilməz. Amma fətva verməsə və «ehtiyat bu şəkildə əməl etməkdir» deyərsə, məsələn; ehtiyat budur ki, namazın üçüncü və dördüncü rəkətində üç dəfə təsbihati-ərbəəni oxusun, y əni “Subhan əllahi vəlhəmdu lillahi və la ilahə illəllahu v əllahu əkbər.” dey
ərsə müqəllid ya ehtiyat-vacib deyilən bu ehtiyata əməl etməlidir və üç dəfə təsbihati-ərbəəni oxumalıdır yaxud ondan sonrakı mərhələdəki ələmlik dərəcəsini gözləməklə başqa bir müctəhidin fətvasına əməl etməlidir. Belə ki, əgər o müct
əhid bir dəfə oxumağı kifayət bilirsə, buna əsasən o, bir dəfə oxuya bil ər. Həmçinin ə’ləm müctəhid bir məsələnin üzərində düşünülməli və ya iradlı olduğunu deyərsə, bu da eyni hökmdədir. M əsələ: 8. Ələm müctəhid, bir məsələdə fətvasını verdikdən sonra o m əsələdə ehtiyat edərsə, məsələn; «nəcis bir qab kürr suda bir d
əfə yuyularsa, pakdır, amma ehtiyat budur ki, üç dəfə yuyulsun» deyirs ə, onun müqəllidi bu ehtiyatı tərk edib başqa bir müct
əhidin fətvasına müraciət edə bilməz. Gərək fətvaya və ya f ətvadan sonrakı ehtiyata əməl etsin. Buna ehtiyat-müstəhəb deyilir. M əsələ: 9. Əgər göstərişinə əməl etdiyi müctəhid, dünyasını d əyişsə, əgər diri müctəhidin ölü müctəhidən ələmliyini bilsə ehtiyat budur ki, diri müştəhiddən təqlid etsin. Əgər dünyasını d əyişən müctəhid ələm olsa əməl etdiyi məsələlərdə onun t əqlidində qalması icazəlidir. Əgər bir səviyyədə olsalar təqlidi d əyişməsində ixtiyarlıdır. Amma diri müctəhidə müraciət etmək daha yaxşı və ehtiyata uyğundur. M əsələ: 10. Əgər bir məsələdə bir müctəhidin göstərişinə əməl Yüklə 3,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|