8
TƏQLİDİN HÖKMLƏRİ
........................................................................................
............................................................................................................................................
ets
ə o, öldükdən sonra həmən
məsələdə diri müctəhidin
göst
ərişinə əməl etsə yenidən ölü müctəhidin fətvasına uyğun
əməl edə bilməz. Həmçinin diri müctəhid bir məsələdə fətva
verm
əyib ehtiyat etsə və müqəllid bir müddət o ehtiyata əməl etsə
yenid
ən ölü müctəhidin fətvasına əməl edə bilməz. Məsələn,
müct
əhid namazın üçüncü və dördüncü rəkətində bir dəfə
t
əsbihati-ərbəəni oxumağı, yəni
“Subhan
əllahi vəlhəmdu lillahi və
la ilah
ə illəllahu vəllahu əkbər.”
yet
ərli (kafi) bilərsə və təqlid
ed
ən də bir müddət bu göstərişə əməl edib bir dəfə oxuyarsa o,
müct
əhid dünyasını dəyişərsə və diri müctəhid üç dəfə oxumağı
yet
ərli bilərsə və təqlid edən də bir müddət bu göstərişə əməl edib
üç d
əfə oxuyarsa yenidən ölü müctəhidin fətvasına müraciət edib
v
ə bir dəfə oxuya bilməz.
M
əsələ: 11. İnsanın, çox vaxt ehtiyacı olan məsələləri
öyr
ənməsi vacibdir.
M
əsələ: 12. Əgər insanın qarşısına hökmünü bilmədiyi bir
m
əsələ çıxsa, daha yaxşı budur ələm müctəhidin fətvasını əldə
ed
ənə qədər səbr etsin. Yaxud ələm müctəhiddən elmi cəhətdən
bir d
ərəcə aşağı olan müctəhidin fətvasına (nəzərlərin ixtilaflı
o
lmamasını bilsə) əməl etsin. Yaxud bacarırsa ehtiyata uyğun olan
şəkildə öz vəzifəsinə əməl etsin.
M
əsələ: 13. Əgər bir şəxs bir müctəhidin fətvasını başqa bir
şəxsə desə, sonra müctəhidin fətvası dəyişsə, ona fətvanın
d
əyişməsini xəbər verməsi lazımdır. Amma fətvanı dedikdən
sonra s
əhv etdiyini başa düşsə, gərək mümkün olan halda o
s
əhvini düzəltsin.
M
əsələ: 14. Bir mükəlləf, əməllərini bir müddət təqlidsiz yerinə
yetirs
ə, əgər onun əməlləri keçmişdə təqlid etməli olduğu və ya
hal-
hazırda onun təqlid edəcəyi müctəhidin fətvasına uyğun olsa
v
ə yaxud başqa bir yolla əməllərini düzgün yerinə yetirdiyini başa
düşsə əməlləri səhihdir.
............................................................................................................................................
TƏHARƏTİN HÖKMLƏRİ
“MÜTL
ƏQ VƏ MÜZAF”
M
əsələ: 15. Su, mütləq (saf) və ya muzafdır (qarışıq). Muzaf su
bir şeydən alınan suya deyilir. Qarpız və gül suyu kimi, ya bir
şeylə qarışan su, belə ki ona «su» deyilməyəcək şəkildə, palçıq və
ona b
ənzər bir şeylə qarışmış olan suya deyilir. Bunlardan başqa
qalan sular mütl
əq sudur. Mütləq su beş qismə ayrılır:
1. Kürr suyu;
2. Az su;
3. Axar su;
4
. Yağış suyu;
5. Quyu suyu;
1-KÜRR SUYU
M
əsələ: 16. Uzunluğu, eni və dərinliyi hər biri üç qarış yarım
olan qabı dolduran miqdarda olan və ya çəkisi 377.419 kq olan
suya kürr suyu deyilir.
M
əsələ: 17. Əgər sidik, qan, kimi eyni nəcis, kürr suya dəyərsə,
o suyun iyi v
ə ya rəngi, ya da dadı nəcasətin təsirindən dəyişərsə,
kürr suyu n
əcis olur; əgər dəyişməzsə nəcis olmaz.
M
əsələ: 18. Əgər kürr suyun iyi, rəngi və ya dadı nəcasətdən
10
TƏHARƏTİN HÖKMLƏRİ
....................................................................................
............................................................................................................................................
başqa bir şeylə dəyişərsə, nəcis olmaz.
M
əsələ: 19. Əgər kürr su miqdarından artıq olan suyun bir
hiss
əsinin iyi, rəngi və ya dadı, qan kimi nəcisin dəyməsi ilə
d
əyişərsə və dəyişməyən hissəsi kürr miqdarından az olsa, o suyun
hamısı nəcisdir. Amma dəyişməyən hissə, kürr miqdarında və ya
daha artıq olsa, yalnız iyi, rəng və ya dadı dəyişən hissə nəcis,
qalan hiss
ə isə pakdır.
M
əsələ: 20. Fəvvarənin suyu, kürr suya birləşik olsa, nəcis bir
suyu pak ed
ər. Ancaq nəcis suyun üzərinə damla-damla tökülərsə,
onu pak etm
əz. Lakin fəvvarənin üzərinə bir şey tutsalar və su,
damla-damla olmazdan
əvvəl nəcis suya qovuşarsa, onu pak edər.
M
əsələ: 21. Kürr suya birləşən bir krantın altında yuyulan nəcis
bir şeydən tökülən su, əgər kürr suya birləşmiş olsa və nəcasətin
iyi, r
əng və ya dadını almamışdırsa və nəcasətin özü də onda
olma
zsa, pakdır.
M
əsələ: 22. Əgər kürr suyun bir miqdarı buz bağlayarsa, qalan
hiss
əsi də kürr miqdarında olmazsa və ona nəcasət dəyərsə, nəcis
olur; buzdan
əriyib su olan hissə də nəcisdir.
M
əsələ: 23. Kürr suyu miqdarında olan bir suyun, bu
miqdardan azalıb-azalmadığına şəkk edilirsə, kürr su
hökmünd
ədir. Yəni nəcasəti pak edər və ona nəcasət dəydiyi vaxt
(r
əngi, dadı və iyi dəyişməsə,) nəcis olmaz. Kürr su miqdarından
az olan bir suyun da, kürr miqdarına çatıb-çatmadığında insan
şəkk edərsə, kürrdən az su hökmünü daşıyır (kürr suyu hökmündə
deyil).
M
əsələ: 24. Suyun kürr olması üç yolla sübut olunur:
1. İnsanın özü bir suyun kürr olduğunu yəqin etsin.
2. İki adil şəxs suyun kürr olduğunu bildirsinlər.
3. Suyun ixtiyarı əlində olan bir şəxs suyun kürr olduğunu
desin. M
əsələn: Hamamçı hamamın hovuzunun suyunun kürr
olduğunu desin.