Izlanishlar, yechimlar muammolar

89
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
o‘qitish masalasi paydo bo‘ldi. Buning sababi, ular bolalik va o‘smirlik davrida
olgan bilimlari bir necha o‘n yillardan so‘ng eskirganligi aniqlandi.
Ushbu muammoni hal qilish uchun dastlab pedagogika vositalaridan
hech qanday o‘zgarishsiz foydalanilgan bo‘lsa-da, tezda yangi yondashuv
zarurati paydo bo‘ldi. Bu andragogika – kattalarni o‘qitish fanining paydo
bo‘lishida o‘z aksini topdi. Shu bilan birga, “g‘ildirakni qayta ixtiro qilishga”
urinib, pedagogikaning barcha ilmiy va amaliy yutuqlarini butunlay inkor etish
umuman rejalashtirilmagan. O‘qituvchilarning kasbiy kapitalini yangi vaziyat
talablariga moslashtirish va kattalar bilan ishlashning o‘ziga xos xususiyatlarini
maksimal darajada aks ettiruvchi maxsus o‘qitish usullarini ishlab chiqishga
harakat qilish zarur edi.
Natijada, o‘qituvchilar ma’lum bir yoshdagi auditoriya bilan ishlashga
e’tibor qaratdilar. Faqat kattalar bilan ishlaydigan o‘qituvchilar soni yil sayin
ortib bormoqda. Аsosan pedagogik ma’lumotga ega bo‘lishiga qaramay, ularni
androgog deb atash to‘g‘riroq.
Andragogika - bu kattalar ta’limining xususiyatlarini tavsiflovchi nazariya.
Bu atama pedagogik voqelikdan vujudga kelgan ekan, unda so‘z katta yoshdagi
odamni taʼlim orqali boshqarish, yetaklash to‘g‘risida boradi. Аynan kattalarga
taʼlim beruvchi pedagog androgog hisoblanadi.
Kattalarlarning samarali ta’lim olishi uchun ikkita asosiy to‘siq mavjud - bu
faollik va motivatsiyaning yo‘qligidir.
Bu to‘siqlar nafaqat o‘quv jarayonida, balki olingan bilimlarni qo‘llash
bosqichida ham namoyon bo‘ladi.
Bugungi kunda andragogika ko‘proq katta yoshdagi o‘quvchilarning
xususiyatlariga va ularning fan orqali o‘rganishni yaxshilashga ko‘plab ilmiy
ishlarni bag‘ishlagan Malkolm Noulz bilan bog‘liq.
Noulz fikriga ko‘ra, kattalar va bolalar o‘rtasida