Jakobo Biffi
Yüklə 0,74 Mb.
|
Ĉapitro 32Al Pinokjo kreskas azenoreloj kaj poste li fariĝas vera azeneto kaj komencas bleki. Aŭ
LA MISTERO DE LA DAMNIĜOPost kvin monatoj diboĉe ĝuitaj, Pinokjo vekiĝas iun belan matenon kun alia neatenditaĵo, nome superbela paro da azenaj oreloj. Ĝentila Marmoteto, altirita de liaj akregaj krioj, rapide komunikas la jenan komike tragikan diagnozon: Estas la febro de la azeno... Post du tri horoj disvolviĝos azeneto tute vera. La marioneto, senkonsole premegas al si sur la kapon grandan ĉapon el kotono kaj haste iras serĉi sian koramikon Meĉon, kaŝiĝintan hejme, ankaŭ li kun granda ĉapo el kotono sur la kapo. Post intensa duelo per afekte ironiaj kaj duondiraj mokvortoj, la duopo akordiĝas demeti kune kaj samtempe la nekutiman kapveston: sin vidante ambaŭ frapitaj de la sama tristiga bestiĝo, ili ekmokigas reciproke, kaj tiom ridas, ke ili devas subteni al si la stomakon. Tuj falinte kvarpiede, tutunue ili transformiĝas en du tre belajn azenojn je sonoraj blekoj. Dume oni aŭdas tra la sojlo voĉon: Malfermu! Mi estas la Vireto, mi estas la kondukinto de la ĉaro, kiu portis vin en ĉi tiun landon. Estas aludata ĉi tie la mistero de la damniĝo. Ke oni povas damniĝi, estas koncepto, kiun raciema homo neniam penis kompreni. Eĉ la plej naiva kaj nekulturita persono ekvidas, ke sen damniĝebleco oni ne povas paroli pri vera libero. Libere agas tiu, kiu tagon post tago modlas la vizaĝon portotan por ĉiam kaj konstruas sian personecon poreterne. Kie ne ĉefrolas la eterneco aŭ kie la vivo ne laŭkuras la duoblan kontraŭe diverĝintan sorton, la ekzisto banaliĝas kaj la libero farsiĝas, se la gaja fino estus nepre la bezonata elnodiĝo. Laŭte titanas tia koncepto pri homo, kiu, lokante sin mezen de la disvojiĝo de la infero kaj paradizo, sin fiksas en la efika kapablo decidi inter la du finpunktoj. La moderna homo, volante esti prometea ĝis eldetruo de la naskiĝa intuicio pri Dio, ne toleras plu la prespektivojn pri la eterneco; sed tiam Prometeo fariĝas marioneto staranta nur helpe de la fadenoj de la marionetisto. Tiu rezonado respektas la regulojn de la natura racio. Kion neniu povas atendi, tio, vere surpriza por la homa inteligento, koncernas la pergracan transnaturiĝon, nome tio, ke la tuta esto, kun la plej kaŝitaj fibroj, pograde ŝanĝiĝadas laŭ la farita elekto kaj laŭ la trairita volvojo; tiel ke la irado al la damniĝo ne konceptendas kiel ekstera itinero alidecide altrudata, sed plikrude kiel morna naturigita puŝo intime transformanta: temas pri la mistero de la brutiĝo, pri kiu oni jam aŭskultis antaŭludojn en ĉi paĝoj, kaj kiu en ĉi ĉapitro resonas plenorkestre. La mistero elsaltas tie ĉi: Pinokjo, iele, kaj bobŝance, restante si mem, vere kaj propre iĝas azeno. La antikvuloj, per la mito de magiistino Circa, ekaŭdis tiun strangan motivon de la kosma simfonio. Ŝanĝi, por uzi ŝablonajn vortojn, ecaran tutaĵon en kontinueco de la persona identeco: jen la enigmo, kiun la filozofio ne kapablas certe solvi; ĝin tamen proponas la vera fabelo de la vivo: fabelo evidente skribita por ni, sed ne de ni. Kiel la saviĝo, tiel ankaŭ la perdiĝo komenciĝas ĉi surtere. La brutiĝo trairas tonalojn pli aŭ malpli intensajn, ĝis la neinversigebleco. Ĝuste la sperto pri la peko lumigas pri tiu ĉi temo: komunas la certeco, ke senbrida kunligo kun teraj valoroj pli kaj pli blindigas pri la eternaj valoroj ĝis enpakiĝo en la preskaŭ totala obtuzeco. Negustumanto de muziko kutime tia naskiĝis. Rifuzanto, male, de religia sentemo, tia fariĝas pro volita kaj progresiva "enbestiĝo", pro kio la animo plimalklariĝas kaj plikaptiĝas en la psikologiaj aŭtomatismoj. "Ĉu vi amas teron? Vi fariĝos tero", skribis sagace prihomscia S. Aŭgusteno. Direndas krome, ke kvankam la teologia penso de longe komprenis, ke la transnaturiĝo per la Graca vivo - inico kaj pretigilo al la glora vivo - estas ne nur psika, sed eĉ penetras en profundecojn de la esto, tamen pri la simetria kaj kontraŭa transnaturiĝo la science teologia esplorado ankoraŭ nesufiĉe progresis. Ĉio kondukas nin aserti, ke precize tia estas la sorto de la pekulo: en ĉi tiu la animo aliras, se daŭrigi figure elĉerpi el la sinteno de la protagonistoj, al la materiiĝo, ĝis ene de la damna stato li estas senrimede pli kaj pli ensuĉita forĵetiĝanta disde Dio; li ĉiam pli asimiliĝas la materia estaĵaro, kiu estas la pli fora kaj malperfekta partopreno, per simileco, je la Dia naturo. Kaj kiel la Graca stato kunportas sublimiĝon de la esto, tiel la kutima kaj pekiva stato, jam nun, ne sin reduktas al la riproĉinda manko de la Dia vivo, sed implicas ankaŭ ŝanĝon "in pejus" (en plimalboniĝon), nome inklino al pligranda materiiĝo precize de la homa naturo.
La peko, estante rompo de la komuneco kun Dio kaj kun liaj kreaĵoj, kutime instigas la disipiĝon kaj detruiĝon de la bezona solidaremo, ankaŭ inter friponuloj. Se la aktuala, do ankoraŭ superebla, kulpo unuigas kaj kunigas la pekulojn, kiuj neniam volas fali solece, la konstanta pekula stato dispecigas kondamnante al soleco. Akordon anstataŭas akuzo kaj denunco kontraŭ la aliuloj, tiel ke ofte oni devas sin defendi. Akuzas Adamo: "La virino, kiun vi metis apude de mi". Akuzas Eva: "La serpento tromplogis min". Akuzas Pinokjo: Kulpo... estas tute al Meĉo...
Vidante la propran kaj malpropran malfeliĉaĵojn, la pekulo ofte ŝirmas sin per ridetaĉo. Tiu defendo montras ankaŭ mankon de saĝo, de amo kaj de pieco; mankon karakterizontan la inferan afliktegon, same kiel ekde nun ĝi karaterizas la mondon eksigantan Kriston el sia historio. Ĉio kondukas nin aserti, ke precize tia estas la sorto de la pekulo: en ĉi tiu la animo aliras, se daŭrigi figure elĉerpi el la sinteno de la protagonistoj, al la materiiĝo, ĝis ene de la damna stato li estas senrimede pli kaj pli ensuĉita forĵetiĝanta disde Dio; li ĉiam pli asimiliĝas la materia estaĵaro, kiu estas la pli fora kaj malperfekta partopreno, per simileco, je la Dia naturo. Kaj kiel la Graca stato kunportas sublimiĝon de la esto, tiel la kutima kaj pekiva stato, jam nun, ne sin reduktas al la riproĉinda manko de la Dia vivo, sed implicas ankaŭ ŝanĝon "in pejus" (en plimalboniĝon), nome inklino al pligranda materiiĝo precize de la homa naturo. La kulpo, kredu, Martoteto, estas tute al Meĉo. La peko, estante rompo de la komuneco kun Dio kaj kun liaj kreaĵoj, kutime instigas la disipiĝon kaj detruiĝon de la bezona solidaremo, ankaŭ inter friponuloj. Se la aktuala, do ankoraŭ superebla, kulpo unuigas kaj kunigas la pekulojn, kiuj neniam volas fali solece, la konstanta pekula stato dispecigas kondamnante al soleco. Akordon anstataŭas akuzo kaj denunco kontraŭ la aliuloj, tiel ke ofte oni devas sin defendi. Akuzas Adamo: "La virino, kiun vi metis apude de mi". Akuzas Eva: "La serpento tromplogis min". Akuzas Pinokjo: Kulpo... estas tute al Meĉo...
Vidante la propran kaj malpropran malfeliĉaĵojn, la pekulo ofte ŝirmas sin per ridetaĉo. Tiu defendo montras ankaŭ mankon de saĝo, de amo kaj de pieco; mankon karakterizontan la inferan afliktegon, same kiel ekde nun ĝi karaterizas la mondon eksigantan Kriston el sia historio. Yüklə 0,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|