|
Жаҳон санъати тарихиjahon sanati tarixiЖАҲОН САНЪАТИ ТАРИХИ
61
Xals, italiyalik rassom Karavadjo, fransuz rassomi Sharden va boshqalar ijodida
bu o‘zgarishlar yaqqol ko‘zga tashlanadi. Inson go‘zalligi, uning olijanobligi va
yuksak ma’naviyligi Rembrant asarlarining mohiyatini tashqil etadi. Uning
asarlaridagi chuqur falsafiy mazmun kishi qalbiga quvonch baxsh etadi.
Rembrant rangtasvir va ofort sohasida, qanday mavzuda (diniy, hayotiy)
ishlashdan qat’iy nazar insonni kuylashga, uning ma’naviy pokizaligini va
jismoniy go‘zalligini ochishga intiladi. Insonlar orasidagi nozik munosabatlarni
tasviriy san’at vositasi orqali keng tomoshabinga yetkazishga harakat qiladi.
Rembrant umrining so‘nggi yillarida yaratgan “Oqpadarning qaytishi” asarida
hayot va inson to‘g‘risidagi tushunchalar o‘z hayotiy tajribalariga tayanib, ota
oyoqlariga yiqilgan o‘g‘il obrazi orqali hayotning murakkabligi, uni bilish va
unga to‘g‘ri yo‘l topa olish nechog‘lik og‘ir ekanligini ochib beradi. Boshiga
og‘ir kun va tashvishlarni solishiga qaramay o‘z o‘g‘lini bag‘riga bosayotgan ota
obrazi orqali mehribon, insonlarga faqat yaxshilik istagan mo‘’tabar inson
qiyofasi gavdalanadi. Bu asrlardan boshlab inson mehnati go‘zalligi
san’atkorning diqqatini torta boshladi. San’atkorlar mehnat mavzusida yirik
asarlar yarata boshladilar. Yevropa san’atida Diego Velaskes birinchi bo‘lib,
mehnat go‘zalligini shoirona, ko‘tarinki ruhda talqin etdi. Uning “Gilam
to‘quvchilar” deb nomlangan asari ana shunday asarlaridan dastlabkisidir.
Rassom oddiy kundalik hayotda insonlarning xotirjam mehnati orqali ularning
baxt haqidagi orzularini ko‘ra oldi. Kompozitsiyada kishilarning tabiiy holdagi
xotirjam mehnati, ularning jismoniy baquvvat gavdalari ishonarli talqin etgan.
Xonani to‘ldirib turgan nur esa bu tinch osoyishta hayot go‘zalligini yanada
bo‘rttiradi.
XVII-XVIII asrda ijtimoiy hayotda sodir bo‘lgan o‘zgarishlar me’morchilik
oldiga ham qator muammolarni qo‘ydi. Bu davrdan boshlab cherkov qurilishi
hajmi kamaydi, uning o‘rnini fuqaro me’morchiligi egallay boshladi. Shahar
loyihalashtirilishiga alohida e’tibor berila boshlandi, shaharda me’morchilik
ansambllari paydo bo‘ldi. Turmushda go‘zal buyumlarga intilish kuchaydi.
Tevarak-atrof go‘zalligiga e’tibor berish, bog‘-park san’atini maydonga keltirdi.
U bilan birga dekorativ haykaltaroshligi ham rivoj topdi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|