Жц илляр цчцн Азярбайжан Республикасынын ващид идман тяснифаты

Dərəcə tələbləri

S/n	Proqramı növləri	İU	İUN	I	II	III
1	Beşnövçülük proqramında	480 xal	400 xal	345 xal	280 xal	195 xal
2	Dördnövçülük proqramında	370 xal	315 xal	285 xal	230 xal	170 xal
3	Üçnövçülük proqramında	280 xal	250 xal	220 xal	180 xal	140 xal

Qeyd: 1. Azərbaycan Respublikasının idman ustası və idman ustalığına namizəd

dərəcələri ancaq Respublikanın final yarışlarında qazanılmış xallara əsasən verilir.

2. “VMH” poliatlon üzrə yarışların proqramına aşağıdakı növlər daxildir.

Beşnövçülük: 100 m, 3000 m, qaçış, güllə atıcılığı, turnikdə dartınma və qumbara atma.

Dördnövçülük: 100 m, 3000 m, güllə atıcılığı və qumbara atma.

Üçnövçülük: 100 m, qaçış, güllə atıcılığı və qumbara atma


AVTOMOBİL İDMANI

Dərəcə tələbləri

İU - şəxsi yarışlarda 2 il ardıcıl ölkə çempionu olmaq;

I qrupa daxil olan yarışlarda sürücü kimi 180 təsnifat xalı, yedəkçi kimi 250 təsnifat xalı toplamaq;

Kartinq üzrə ölkə klub komandaları arasında çempion, 1-ci yeri tutan komandanın heyyətində olmaq (bu şərtlə ki, yarışların 50%-dən çoxunda iştirak etməli) və ölkə çempionu olmaq;

İUN - şəxsi yarışlarda ölkə çempionu adını qazanmaq;

2 dəfə ardıcıl olaraq ölkə çempionatının mükafatçısı olmaq;

I qrupa aid yarışların 50%-dən çoxunda iştirak etməklə I-II qrup yarışlarda sürücü kimi 180, yedəkçi kimi 250 təsnifat xalı toplamaq;

Kartinq üzrə ölkə klub komandaları arasında keçrilən çempionatda mükafata layiq yer tutan komandanın heyətində olmaq (bu şərtlə ki, yarışların 50%-dən çoxunda iştirak etsin);

İU (çoxnövçülük üzrə) - Ölkə çempionatında 1-ci yeri tutmuş komandanın heyətində iştrak etmək;

2 il fasiləsiz ölkə çempionatında 2-ci yeri tutmuş komandanın heyyətində iştirak etmək;

Ölkə kuboku almış komandanın heyətində iştirak etmək;

1il ərzində 3 dəfədən az olmayaraq beynəlxalq yarışlarda iştrak edən ölkə yığma komandasının heyətində iştirak etmək;

İUN (sprint üzrə) - Ölkə çempionatında mükafata layiq II yeri tutmuş komandanın heyətində iştirak etmək;

Ölkə kuboku uğrunda yarışların finalçısı olmuş komandanın heyətində iştirak etmək;

Bir və ya bir neçə beynəlxalq yarışlarda iştirak edən komandanın heyətində iştirak etmək.

Qalaqapı (Qo)
Qalaqapı (Go) üzrə aşağıdakı dərəcə və adlar verilə bilər:

III dərəcə, II dərəcə, I dərəcə, idman ustalığına namizəd, idman ustası, ustad (qrossmeyster). Dərəcə və ya ad almaq üçün aşağıdakı normaları yerinə yetirmək lazımdır.

III dərəcə üçün:

Bir yarışda 19x19 taxta üzərində minimum 5 oyundan ən azı 3 qələbə qazanmaq.

II dərəcə üçün:

III dərəcəli oyunçulardan ibarət olan bir yarışda minimum 5 oyundan ən azı 3 qələbə qazanmaq.

I dərəcə üçün:

II dərəcəli oyunçulardan ibarət olan bir yarışda minimum 5 oyundan ən azı 3 qələbə qazanmaq.

İdman ustalığına namizəd üçün:

I dərəcəli oyunçulardan ibarət olan bir yarışda minimum 7 oyundan ən azı 5 qələbə qazanmaq;

yaxud göstərilən yarışlardan birinin qalibi olmaq (Qadınlar arasında ölkə birinciliyi, Gənclər arasında ölkə birinciliyi, Bakı çempionatı).

İdman ustası üçün:

Ölkə çempionu olmaq, yaxud idman ustalığına namizədlərdən ibarət olan bir yarışda minimum 9 oyundan ən azı 7 qələbə qazanmaq.

Ustad (Qrossmeyster) üçün:

İdman ustası normalarını yerinə yetirən yüksək reytinqli oyunçuya Azərbaycan Qalaqapı (Go) Federasıyası tərəfindən Ustad adı verilə bilər.

KAPOEYRA

Dərəcə tələbləri

İU- Dünya çempionatı I-III yerləri tutmaq, yaxud IV-V yerlər – 2 dəfə tutmaq. Avropa çempionatı,

Avropa Kuboku və ya Dünya kubokunda I-II yerləri tutmaq və yaxud III yeri 2 dəfə tutmaq.

Ölkə çempionatında I yeri 4 dəfə ardıcıl olaraq tutmaq.
Qeyd: Dünya çempionatının IV-V yerləri, Avropa çempionatı və Dünya kubokunun

III yeri və Avropa kubokunun II-III yerlərinin əmsalı bərabər tutulur.

İUN - Ölkə çempionatında I yeri 1 dəfə və II-III yerlər 1 dəfə, yaxud II-III yerlər 3 dəfə tutmaq.
I Dərəcə - Ölkə çempionatında I yeri 1 dəfə, yaxud II-III yerləri - 2 dəfə tutmaq.

II dərəcə - Ölkə çempionatında II yeri 1 dəfə tutmaq.

III dərəcə - Ölkə çempionatında III yeri 1 dəfə, yaxud IV-V yerləri 2 dəfə tutmaq.

PANKRATİON və QRAPPLİNQ

Dərəcə tələbləri
İU- Dünya çempionatında 1-3-cü yerləri tutmaq və Avropa çempionatında 1--ci yeri tutmaq;

2 dəfə Gənclərin dünya birinciliyində 1-3-cü yerləri tutmaq;

2 dəfə Avropa birinciliyində 1-ci yeri tutmaq (18-20 yaş );
İUN - Yeniyetmələrin dünya birinciliyində 1-3-cü yerləri tutmaq (16-17 yaş);

Ölkə çempionatında 1-3-cü yerləri tutmaq, ən azı 3 qələbə qazanmaq;

Gənclərin və Yeniyetmələrin ölkə birinciliyində 1-2-ci yerləri tutmaq və ən azı 3 qələbə qazanmaq;

Şəhər miqyaslı yarışlarda 1-ci yer və ya il ərzində bu miqyasda I dərəcəli müxtəlif idmançılar üzərində 10 qələbə qazanmaq;

I idman dərəcəsi- Gənclərin və Yeniyetmələrin ölkə birinciliyində 3-cü yeri tutmaq;

İl ərzində şəhər miqyaslı yarışlardan aşağı olmayan yarışlarda I dərəcəli müxtəlif idmançılar üzərində 10 qələbə, II dərəcəli idmançılar üzərində 20 qələbə qazanmaq.

II idman dərəcəsi- İl ərzində şəhər və klub miqyaslı yarışlardan aşağı olmayan yarışlarda II dərəcəli idmançılar üzərində 8 qələbə və ya III dərəcəli müxtəlif idmançılar üzərində 16 qələbə qazanmaq.
III idman dərəcəsi- İl ərzində miqyasından asılı olmayaraq müxtəlif yarışlarda III dərəcəli idmançılar üzərində və ya dərəcəsiz idmançılar üzərində 12 qələbə qazanmaq.

AZƏRBAYCAN MILLI İDMAN NÖVLƏRI ÜZRƏ

Dərəcə tələbləri
MİLLİ GÜLƏŞ
İU-ölkə çempionatında iki il ardıcıl I yer tutmaq,

İUN- ölkə çempionatında I yeri tutmaq;

I idman dərəcəsi – ölkə çempionatında II,III yerləri tutmaq və ya il ərzində şəhər və rayon miqyasından aşağı olmayan yarışlarda I dərəcəli idmançılar üzərində 6 və ya II dərəcəli idmançılar üzərində 12 qələbə qazanmaq;

II idman dərəcəsi – il ərzində şəhər idman klubu miqyasından aşağı olmayan yarışlarda II dərəcəli idmançılar üzərində 5 və ya III dərəcəli idmançılar üzərində 10 qələbə qazanmaq;

III idman dərəcəsi – il ərzində istənilən miqyasından asılı olmayan yarışlarda II dərəcəli idmançılar üzərində 4 və ya III dərəcəli idmançılar üzərində 8 qələbə qazanmaq;
Dərəcə tələblərinin yerinə yetirilməsi şərtləri
-İU və İUN dərəcəsi almaq üçün təsnifat yarışlarında həmin çəki dərəcəsində

ən azı 12 nəfər idmançının iştirak etməsi şərti ilə.

-Hər çəki dərəcəsində azı 12 idmançı olmalıdır. Ağır çəki dərəcəsində azı 6 iştirakçı ola bilər.

-Yarışların miqyasından asılı olmayaraq öz təsnifat dərəcəsindən yuxarı dərəcəli güləşçi üzərində qazanmış bir qələbə iki qələbəyə bərabərdir.

ZORXANA VƏ PƏHLİVAN GÜLƏŞİ
Zorxana – qrup (komandalı) hərəkətləri üzrə
İU- Dünya çempionatında I yerləri və ya Avropa çempionatında I yerləri və ya Gənclərin Avropa birinciliyində I yeri tutmuş komanda üzvlərinə;

İUN -Dünya çempionatında II-III yerləri və ya Avropa çempionatında II yeri və ya Gənclərin Avropa birinciliyində II yeri və ya ölkə çempionatında I yerləri və ya Gənclərin ölkə birinciliyində I yeri tutmuş komanda üzvlərinə;

I idman dərəcəsi – Ölkə çempionatında II-III yerləri tutmuş və ya Gənclər arasında ölkə birinciliyində II yeri tutmuş komanda üzvlərinə;

II idman dərəcəsi – Zorxana idmanı ilə iki il məşğul olan və Federasiya tərəfindən müəyyən edilmiş test normativlərini yerinə yetirən idmançılara verilir;

III idman dərəcəsi – Zorxana idmanı ilə bir il məşğul olan və Federasiya tərəfindən müəyyən edilmiş test normativlərini yerinə yetirən idmançılara verilir;
Zorxana fərdi hərəkətlər üzrə
İU- Dünya çempionatında I yerləri və ya Avropa çempionatında I yeri tutmaq;

İUN- Dünya çempionatında II-III yerləri və ya Avropa çempionatında II-III yerləri və ya Gənclərin Avropa birinciliyində II yeri və yaxud ölkə çempionatında I yerləri tutmaq;

I idman dərəcəsi – ölkə çempionatında II-III yerləri və ya Gənclər arasında ölkə birinciliyində I yeri tutmaq;

II idman dərəcəsi – 2 il Zorxana idmanı ilə məşğul olan idmançılara, Federasiya tərəfindən qəbul edilmiş test normativlərini ödəyənlərə;

III idman dərəcəsi – 1 il Zorxana idmanı ilə məşğul olan idmançılara, Federasiya tərəfindən qəbul edilmiş test normativlərini ödəyənlərə;

Zorxana – pəhlivan güləşi üzrə
İU- öz çəki dərəcəsində Dünya çempionatında I-II yerləri və ya Avropa çempionatında I yerləri və ya Gənclərin Avropa birinciliyində I yer tutmaq;

İUN – öz çəki dərəcəsində Dünya çempionatında III yerləri və ya Avropa çempionatında II yeri, yaxud ölkə çempionatında I yer və yaxud Gənclərin ölkə birinciliyində I yeri tutmaq;

I idman dərəcəsi – öz çəki dərəcəsində ölkə çempionatında III yeri və ya Gənclər arasında ölkə birinciliyində II yeri tutmaq;

II idman dərəcəsi – Pəhlivan güləşi üzrə 2 il məşğul olan və Federasiya tərəfindən müəyyən edilmiş test normativlərini yerinə yetirən idmançılara verilir;

III idman dərəcəsi – Pəhlivan güləşi üzrə 1 il məşğul olan və Federasiya tərəfindən müəyyən edilmiş test normativlərini yerinə yetirən idmançılara verilir;
Dərəcə tələblərinin yerinə yetirilməsi şərtləri
- İU və İUN dərəcəsi almaq üçün təsnifat yarışlarında həmin çəki dərəcəsində

ən azı 12 nəfər idmançının iştirak etməsi şərti ilə.

- Hər çəki dərəcəsində azı 12 idmançı olmalıdır. Ağır çəki dərəcəsində azı 6 iştirakçı ola bilər.

- Yarışların miqyasından asılı olmayaraq öz təsnifat dərəcəsindən yuxarı dərəcəli güləşçi üzərində qazanmış bir qələbə iki qələbəyə bərabərdir.

NƏRD
İU- Dünya çempionatında, Dünya kubokunda və ya Avropa çempionatında nərdin uzun və ya qısa növündə I-VIII yerləri və ölkə çempionatında I-II yerləri tutmaq;

İUN- Nərdin uzun və ya qısa növündə ölkə çempionatında III-IV yerləri tutmaq;

I idman dərəcəsi – Nərdin uzun və ya qısa növündə ölkə çempionatında V-VIII yerləri və ya şəhər miqyasli yarişlarda I-II yerləri və ya rayon miqyaslı yarışlarda I yeri tutmaq;

II idman dərəcəsi – Nərdin uzun və ya qısa növündə şəhər miqyaslı yarışlarda III yeri və ya rayon miqyaslı yarışlarda II yeri tutmaq;

III idman dərəcəsi – Nərdin uzun və ya qısa növündə şəhər miqyasli yarışlarda IV-V yerləri və ya rayon miqyaslı yarışlarda III yeri tutmaq;
BOULİNQ

Dərəcə tələbləri

Azərbaycan Respublikasının idman ustası	Dünya və Avropa çempionatları və kubokları	WTBA və ETBF-nin himayəsi altında keçirilən beynəlxalq yarışlar	Azərbaycan çempionatı və ya ölkə kuboku
	Kişilər və qadınlar (xallardan asılı olmayaraq)		Tutulmalı yer	Kişilər xal	Qadınlar xal
Azərbaycan Respublikasının idman ustası	Master finala vəsiqə qazanma	Master final daxilində növbəti mərhələyə vəsiqə qazanma	1	208	200
Idman ustası	-	-	1-3	203	195
I idman dərəcəsi	-	-	1-3	198	190
II idman dərəcəsi	-	-	1-3	193	185
III idman dərəcəsi	-	-	1-3	188	180

SƏMTİ MÜƏYYƏN ETMƏ

Dərəcə tələbləri

Yarışın dərəcəsi	Növü	Dərəcəyə dair tələblər	Yerinə yetirilməsi şərtləri
		Tutulması zəruri olan yer	Müvafiq ixtisaslı hakimlərin sayı
		AR İU	İU	İUN
1	2	3	4	5
Dünya birinciliyi	Fərdi hesabda	1 - 15	Dünya birinciliyinin keçirilmə qaydaları üzrə
	Dünya kubokunun fərdi hesabında	1 – 10
	Estafetdə	1-14 (iştirakçı komandaların sayı 30-dan az olmamaq şərtilə)
Avropa birinciliyi	Fərdi hesabda	1 - 10	Avropa birinciliyinin keçirilmə qaydaları üzrə
	Estafetdə	1-7 (iştirakçı komandaların sayı 20-dən az olmamaq şərtilə)
	Gənclər arasında fərdi estafetdə	1 - 10
	Gənclər arasında estafetdə	1 - 3
Respublika və beynəlxalq miqyaslı bədən tərbiyəsi və idman tədbirlərinin Vahid təqvim planına daxil edilmiş beynəlxalq statuslu yarışlar	Fərdi hesabda	1 - 3	Dünya birinciliyinin keçirilmə qaydaları üzrə
	Estafetdə	1 - 3	Bu yarışların keçirilmə qaydaları üzrə (İUN dərəcəsinin verilməsi üzrə normaları daxil edən)
Açıq ölkə Çempionatı, Açıq ölkə Kuboku	Fərdi hesabda	1 (əgər yarış təsnifatının bal sayı 700 baldan az olmazsa). Digər hallarda, məsafənin dərəcəsi İUN yüksək ola bilməz	AR ali dərəcəli ən azı 3 nəfər hakimin və ya təsnifatın İU dərəcə-sinə müvafiq olan xarici hakimlərin hakimlikdə iştirakı
	İU adı yarışların beynəlxalq inspektor tərəfindən qəbul edilmiş İU dərəcəli məsafədə keçirilməsi şərtilə, həmçinin, AR şempionatının fərdi proqram növündə AR İU adına malik və ya Azərbaycan Respublikasında qüvvədə olan idman adlarının və dərəcələrinin verilməsi sisteminə uyğun sistemə malik digər MDB ölkələrinin azı 5 idmançısının iştirakı şərtilə verilir. əgər AR çempionatında MDB ölkələrində olan idman adları və dərəcələri sistemindən fərqli sistem tətbiq edən ölkələr iştirak edərsə, AR yarışların İU kimi dərəcəsini təsdiq edərkən, xarici idmançının ölkəsinin reytinqində tutdugu konkret yeri AR İU və ya AR İUN reytinqinə müvafiq statusu nəzərə alınmalıdır. Qeyd: xarici idmançının öz ölkəsinin reytinqində tutduğu yerin MDB ölkələrinin BDİU və AR İU üzrə balların sayına uyğunluğunu müəyyən edərkən hər konkret halda səmti müəyyən etmə idman növünün Beynəlxalq Səmti Müəyyən Etmə İdman Federasiyasının təsnifatına müvafiq olaraq həmin ölkədəki inkişaf səviyyəsi diqqətə alınacaqdır. AR İU adı və AR İUN dərəcəsini “Ümumi start – sprint”, “ümumi start – klassika”, “ümumi start – kross”, “xizək yarışı – ümumi start” və “səpələnmə” kimi növlərdə keçirilən yarışların nəticələrinə əsasən verilir. “Seçim” növündə İU adı və İUN dərəcəsi ayrı startlı keçirilən yarışlarının nəticələrinə əsasən verilir. AR İU – 18 ya.daşdan sonra verilir, AR İUN adı – 16 yaşdan sonra verilir.

SƏMTİ MÜƏYYƏN ETMƏ idman növü üzrə İUN və digər kütləvi idman dərəcələrinin yerinə yetirilməsinə dair normativ və şərtlər

Növün adı	Yarışın təsnifat dərəcəsini müəyyən edən balların sayı	Ölçü vahidi	AR İUN	I Dərəcə	II Dərəcə	III Dərəcə	III Dərəcə	III kiçik dərəcə
					1 k.d	2 k.d		k.d
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Bütün növlər, səmti müəyyən etmə üzrə verilmiş istiqamətdə qaçış yarışları (seçim üzrə yarışlardan başqa)	1200	İştirakçıların nəticələri % - lə qalibin vaxtından hesablanır	131	147	174	209
	1100		129	144	170	204
	1000		126	141	166	199
	800		123	138	162	194
	630		120	135	158	189
	500		117	132	154	184	224
	400		114	129	150	179	219
	320		111	126	146	174	214
	250		108	123	142	170	209
	200		105	120	138	166	204
	160		102	117	135	162	199
	120		100	114	132	158	194
	100			111	129	154	189	III kiçik dərəcənin yerinə yetirilməsi üçün il ərzində ölkədə keçirilən istəlinən dərəcəli yarışlarda 3 dəfə verilmiş nəzarət vaxtında məsafəni bitirmək zəruridir
	80			108	126	150	184
	63			105	123	146	179
	50			102	120	142	174
	36			100	117	138	170
	32				114	135	166
	25				111	132	162
	20				108	129	158
	16				105	126	154
	13				102	123	150
	10				100	120	146
	8					117	142
	6					114	138
	5					111	135
	4					108	132
	3					105	129
	2						123
	1						114

Normaların yerinə yetirilməsi şərtləri:

1. 
   Yarışların təsnifat dərəcəsi – nəzarət vaxtı ərzində məsafəni bitirmiş idmançılar arasında ən yüksək dərəcəyə malik 12 idmançı (6 estafet komanda) üçün hesablanmış balların məcmusu. Estafetdə komandanın orta balı əlavə edilir: estafet komanda iştirakçılarının bal cəminin mərhələ sayına bölməsindən alınan qismət nəticəsində hesablanır. Əgər fərdi hesabda məsafəni yarışda iştirak edən 10 idmançıdan az idmançı bitirərsə və ya estafetdə iştirak edən 3 komandadan az komanda bitirərsə, yarışın təsnifat dərəcəsi müəyyən edilmir və müvafiq olaraq idman dərəcəsi və adları verilmir.
   
2. 
   Ballar idmançıların ixtisasından (dərəcələrindən) asılı olaraq əlavə edilir.
   

İdmançılara əlavə edilən ballar: AR İU – 100, AR İUN – 30, I dərəcə - 15, II dərəcə - 5, III dərəcə - 3, I k.d – 3, II k.d – 2, III k.d – 1, dərəcəsiz – 0,3.

3. 
   Ballar qüvvədə olan dərəcə və adlara görə əlavə edilir (son 2 il ərzində müvafiq normativlərin yerinə yetirilməsi şərtilə). İdmançının dərəcəsini və adının sənədli təsdiqi olmadıqda, yarışın təsnifat dərəcəsinin hesablanması məqsədilə, onun dərəcəsi (adi) təsdiq olunmamış hər iki il üzrə bir dərəcə (kateqoriya) aşağı salınır. İdmançının ixtisasının sənədli təsdiq mümkün olmadıqda, yarışın dərəcəsi müəyyən olunarkən idmançının ixtisası “dərəcəsiz” kateqoriyasına qədər aşağı salınır.
   
4. 
   Kiçik dərəcələr 16 yaşdan az olmayan yaş kateqoriyalı yarışlarda verilir.
   
5. 
   Ölkədə keçirilən yarışlarda İU və İUN idman dərəcələri K/Q – 21 yaş qruplarında verilir, bu qrupun K/Q – 21 Elit kateqoriyasına bölgüsü zamanı qeyd olunan adlar və dərəcələr yalnız ən güclülər kateqoriyasında verilir.
   
6. 
   Veteranlara yarışda dərəcə və adlar verilmir.
   
7. 
   İdmançıya növbəti idman ixtisasının verilməsi üçün əsas AR qüvvədə olan yarış qaydalarına əsasən tətbiq edilmiş, yarış protokolundan sürət (çıxarış) hesab edilir.
   
8. 
   I dərəcənin verilməsi üçün yarışın hakimliyində AR (MDB ölkələrində) I hakimlik dərəcəsinə malik ən azı iki hakimin və ya müvafiq beynəlxalq dərəcəli bir nəfər hakimin iştirakı mütləqdir. Digər dərəcələrin verilməsi üçün hakimlikdə ən azı 3 hakimin iştirakı vacibdir.