Journal of selcuk communication



Yüklə 4,77 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə61/108
tarix22.07.2018
ölçüsü4,77 Mb.
#58481
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   108

1960-2000 Döneminde Türkiye’de Elit Zihniyeti (117-134) 
 
125 
Hermeneutiğin  dört  temel  bileşeni  vardır. 
Bunlar;  ön  anlama  (pre-understanding),  açık-
lama (explanation), yorumlama (interpretation) 
ve  anlamadır  (understanding).  Bu  dört  bileşen 
yorumlama  sürecinde  birbirlerini  sürekli  etki-
lerler (Ödman 2007: 115-116). 
Yorumlama (Interpretation); Anlamların aracı-
lık 
(mediation) 
yapılarak 
çevirilmesi 
(translation). 
Anlama  (Understanding);  Derin  bir  biçimde 
kavrayarak hayat biçimi ve varoluşu değiştire-
cek düzeyde “anlamak”. 
Ön  anlama  (Pre-understanding);  Erken  öğren-
me,  deneyim  ve  hislerimize  dayanır  ve 
hermeneutikte ön anlamasız bir yorum olama-
yacağı kabul edilir. 
Açıklama (Explanation); Anlamaya dayanır.  
Ödman dört bileşeni içeren bu süreci, insanları 
kapsayan farklı bağlamları; dini, aynı zamanda 
seküler,  bilimsel,  ayrıca  günlük  yaşama  ait 
olanı,  yorumlama  ve  anlamanın  teorisi  ve 
pratiği  olarak  tanımlar  (Ödman  1985:  2162-
2169’dan aktaran Ödman 2007: 117). 
Ödman’a  göre,  yukarıdaki  dört  bileşen 
hermeneutiğin  önemli  bir  yönünü  gözden 
kaçırmaktadır: 
“mobility 
ve 
dynamics” 
(Ödman  2007:  118).  Yorumlama  ve  anlama 
yeni  olan  ve  ideal  olarak  derin  ve  geniş  bir 
anlamaya  yol  açacak  bir  süreci  içerir.  Bu  sü-
reçte  belirleyici  olan  ön  anlamadır  (pre-
understanding). Ön anlamanın gelişerek bilim-
sel bir çerçeve içine oturması için metnin parça 
ve  bütünü  arasındaki  “homojen”  ilişki  göz 
önüne  alınmalıdır  ve  sürekli  olarak  parçadan 
bütüne  ve  bütünden  parçaya  gidilerek  anlama 
geliştirilmelidir. 
Ancak  hermeneutik  döngü  de  anlama  için 
yeterli  değildir.  “Hermeneutik  helix”  anlama 
ve  yorumlama  sürecini  daha  gelişkin  bir  bi-
çimde açıklar. Hermeneutik helix, hermeneutik 
döngüyü  de  içerecek  biçimde  şekillenir.  Bu 
metafor,  yorumlama  ve  anlama  sürecini,  aynı 
zamanda  küçük  ve  büyük  “bütünlük”ler  ara-
sındaki 
ilişkiyi 
açıklar. 
İlave 
olarak 
hermeneutik  helix,  yorumlanan  materyalin 
tecrübe  ile  olan  ilişkisini,  yorumcunun  teorik 
perspektifini ve bilgisini, aynı zamanda oluştu-
rulan yorumların ışığında anlamın nasıl değiş-
tiğini ifade eder (Ödman 2007: 119). 
Hermeneutik  döngü  ve  helix  her  fenomenin 
ancak  anlamın  oluştuğu  bağlam  (context) 
çerçevesinde 
anlaşılabileceği 
düşüncesine 
dayanır  (Ödman  2007:  120).  Hermeneutik 
süreçte  yorumlayacağımız  metinlere  sorular 
sorarız ve  bu  bağlamda cevapları hermeneutik 
döngü  ve  helix  ile  ifade  edilen  düzlemde  yo-
rumlayarak oluştururuz. Bu araştırmada metin-
lere  sorulan  soruları  şunlar  oluşturmaktadır: 
Küçük  burjuva  aydınının  Doğu-Batı,  aydın-
halk, kent-taşra eksenleri, ayrıca zenginliğe ve 
iktidara  bakışları  nasıldır  ve  1960-1980  ve 
1980-2000  arası  dönemlerde  bir  değişim  var 
mıdır, varsa nasıldır? 
Hermeneutik  araştırmada  “kontrol”  de  önemli 
bir  bileşendir.  Ödman’a  göre  bu  bileşen  altı 
başlık  altında  ele  alınabilir  (Ödman  2007: 
121): 
- Metinlerin gelişmiş bir beceri ile kullanılması 
- Tartışma, muhakeme (argumentation) 
- Kaynakların eleştirel bir biçimde ele alınması 
(source criticism) 
- Veri temsili (data representation) 
-Akribi (alıntıların işlevsel ve doğru gösterimi) 
-Yorumlama için ölçüt oluşturulması 
Bu  araştırma,  yukarıda  belirtilen  araştırma 
modeli çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. 
Çalışma  kümesini  oluşturan  dört  romanın  se-
çiminde  şöyle  bir  süreç  izlendi:    K.B.A.’nın 
incelenecek  dönemlerde  gösterdiği  özellikleri 
en  iyi  yansıtan  romanların  hangileri  olabilece-
ğini  saptamada  uzmanlardan  yararlanmaya 
karar verildi. Bu amaçla bir yazı hazırlandı. Bu 
yazıda  araştırmanın konusu,  amaçları  ve  düşü-
nülen  yöntem  özet  olarak  açıklandı.  Yazının 
sonuna da anımsamalarını ve seçim yapmaları-
nı kolaylaştırsın diye 1960-1980 ve 1980-2000 
yılları  arasında  yazılan  -araştırma  konusuyla 
ilgili  olabilecek-  romanların  bir  listesi  eklendi. 
Mektubun sonunda uzmanlardan; tez konusunu 


Selçuk İletişim, 7, 3, 2012 
 
126
nasıl  buldukları,  bu  konuda  tez  yapılıp  yapıla-
mayacağı;  düşünülen  yönteme  ilişkin  görüş  ve 
önerileri  ile  ilişik  listedeki  hangi  romanların 
amaca uygun olduğuna dair görüşleri istendi.   
Gelen  cevaplar  doğrultusunda  1960-1980  dö-
nemi için Tutunamayanlar ve Bir Düğün Gece-
si;  1980  sonrası  dönemi  içinse  Kara  Kitap  ve 
Yüz: 1981 seçildi. Tutunamayanlar, Bir Düğün 
Gecesi ve Kara Kitap’ın seçilmesi uzmanlardan 
gelen  öneriler  üzerine  yapıldı.  Yüz:  1981  ro-
manı  ise,  izleme  jürisi  üyelerinin  görüşleri  de 
alınarak araştırmacının tercihi olarak belirlendi.   
Verilerin  toplanması  sürecinde  şöyle  bir  yön-
tem izlendi. Her bir roman için;  
-  Önce  roman  baştan  sona  okundu.  Bu  okuma 
sırasında, ele alınan değişkenlere yanıt olabile-
cek  anlatımların  hangi  değişken  ya  da  değiş-
kenlerle ilgili olduğunu doğru saptamak için en 
az iki kez okundu, üzerinde düşünüldü ve emin 
olduktan sonra altları renkli kalemle çizildi. Bir 
anlatımın veri olarak alınıp alınmayacağı kara-
rında, literatür bölümünde verilen değişkenlere 
ilişkin bilgiler esas alındı. Altı çizilen satırların 
sağındaki  boşluğa  ilgili  olduğu      değiş-
ken(ler)in  ilk  harfleri  (DB,  KT,  AH,  İ,  Z)  ya-
zıldı.   
 
-  İkinci  aşamada,  altı  çizili  satırların  olduğu 
sayfalar  taranarak  bilgisayara  aktarıldı.  Deva-
mında  aktarılan  sayfaların  sayfa  numaraları 
çizilen  satırların  sonuna  eklendi  ve  altı  çizili 
olmayan  kısımlar  silindi.    Geride  kalan  altı 
çizili  satır  ya  da  paragrafların  birbirine  karış-
maması için aralarına çift satır boşluğu verildi.  
 
-  Devamında,  1960-80  ve  1980-2000  arası 
dönemler  için  bilgisayarda  birer  dosya  açıldı. 
Bu  dosyaların  her  ikisine  de  haklarında  bilgi 
toplanan  beş  değişkenin  adının  yazılı  olduğu 
birer sayfa yerleştirildi. 1960-1980 dönemi için 
incelenen  iki  romanın  verileri  ilgili  dosyadaki 
değişkenin  altına  taşındı.  Aynı  şekilde  1980-
2000  dönemine  ait  romanlardan  elde  edilen 
veriler  de  o  döneme  ait  dosyadaki  değişkenle-
rin  altına  yerleştirildi.  Verilerin  ait  oldukları 
değişkenlerin  altına  yerleştirilmesi  işleminde, 
altı  çizilen  satırların  sağındaki  boşluğa  yazılan 
harfler esas alındı. 1960-1980 arası dönem için 
toplam  74  sayfa,  1980-2000  arası  dönemle 
ilgili  olarak  da  55  sayfa  veri  toplandı.  Dolayı-
sıyla  araştırmanın  bulguları,  bu  129  sayfanın 
değerlendirilmesinden elde edildi.  
 
-  Yukarıdaki  işlemler,  üzerinde  çalışılan  dört 
romanın  her  biri  için  aynı  şekilde  tekrarlandı. 
Ham  veriler  (altı  çizilen  satırlar)  ait  oldukları 
değişkenlerin  altına  taşınırken;  her  roman  için 
farklı  bir  renk  (Siyah,  turuncu,  yeşil  ve  mavi) 
kullanıldı.  Bu  renk  farklılığı,  veriler  değerlen-
dirilirken  –özellikle-  romancılara  yapılan  gön-
dermelerde  olabilecek  karışıklıkları  önlemede 
son derece yararlı oldu.  
4. BULGULAR VE YORUM 
4.1. Doğu Batı 
4.1.1. 1960-1980 
Bir Düğün Gecesi, 12 Mart sonrası dönemdeki 
Türkiye  toplumunu  bütün  kesimleri  ile  içeren 
bir romandır.  Akademisyen  olan  Ömer  ve  Ay-
sel,  öğrenci  lideri  Tuncer,  milletvekili  kızı 
Yıldız, sanatçı Tezel, reklamcı İnci, hapishane-
de  bulunan  Gül  küçük  burjuva  aydın  tiplerdir. 
Aydın  tipler  üniversite  çevresinde  bulunmakta 
ve çoğunlukla sol düşünce sahibidirler.  
Bir  Düğün  Gecesi’nde  Doğululuk  ve  Batılılık 
belirgin  bir  biçimde  kentli  olmanın  ve  yüksek 
öğrenim  görmenin  doğal  bir  sonucu  olarak 
değerlendirilmekte, Batılı olmak ve Batı uygar-
lığına  aşina  olmak  yüceltilmektedir.  Aysel  bir 
akademisyendir, şöyle der; 
 ... paçasına biraz Batı uygarlığı bulaşmış es-
ki bir milletvekili kızının onuruna onur kata-
cak  bir  profösör  de  bulunsun  törende.  Biraz 
okuyup  yazmış,  biraz  oynayıp  çizmiş  kişiler 
de bulunsun. Oğlan tarafına “bak bizde daha 
neler  var”  diyebilsin  Müjgan...  Birkaç  saat 
önce Aysel’in bir yandan bilmem ne araştır-
ma kitabını karıştırıp, bir yandan da sigarası-
nın  dumanlarını  havaya  püskürte  püskürte 
söyledikleri bunlar (B. s. 7) (4) 
Tutunamayanlar’da kolej eğitimli, mühendislik 
mezunu  Turgut  Özben’in  Doğu  kültürü  ile 
ilişkisi babasının kültürel formasyonu ile karşı-
laştırılarak veriliyor: 
Hüsnü Bey pek dindar sayılmazdı. Turgut'un 
kulağına  ezanı  fısıldarken  de  gene,  Kadim 
Yunan  gibi,  bilmediği  bir  düzenin  ezbercili-


Yüklə 4,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   108




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə