Journal of selcuk communication



Yüklə 4,77 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə82/108
tarix22.07.2018
ölçüsü4,77 Mb.
#58481
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   108

Selçuk İletişim, 7, 3, 2012 
 
188 
çokuluslu  bir  şirket  olarak  bölgesel  bir  aktör 
konumuna yükselmiştir.  
Hürriyet’in  1948  yılından  beri  geçirdiği  dönü-
şüm,  birikim  rejimlerinde  yaşanan  dönüşümle 
paralel  olarak  ilerlemiş  ve  meslekten  gazeteci-
lerin  “zanaat  benzeri”  pratiklerle  çıkardığı 
gazete,  medya  dışı  büyük  sermayenin  bünye-
sinde,  profesyonel  yöneticilerinin  “marka” 
olarak  adlandırdığı,  çokuluslu,  bölgesel  bir 
“medya  devine”  dönüşmüştür.  Esnek  birikim 
rejiminin  belirlediği  çerçeve  içinde  sözünü 
ettiğimiz  bu  “medya  devi”,  geleneksel  pratik-
lerden kazandığı  deneyimi  yeni medya  alanına 
da  aktararak,  güçlü  olduğu  seri  ilan  ve  reklam 
sektöründe hem ulusal hem de bölgesel ölçekte 
oligopol  bir  oyuncu  olma  iddiasını  sürdürmek-
tedir. 
Bu  açıdan  vurgulanması  gereken  en  önemli 
nokta,  geleneksel  medya  ilişkileriyle  ilk  nüve-
lerini  veren  ticarileşme,  endüstrileşme,  piyasa-
larda  oligopolleşme,  medya  dışı  sermayenin 
medyaya  olan  ilgisi  ve  en  nihayetinde 
çokuluslaşma  sürecinin,  yeni  medya  araç  ve 
ortamlarının  yaygınlaşmasıyla  önceki  dönem-
lerde hiç  olmadığı  kadar  artmış  olmasıdır.  Söz 
konusu  gelişmeler,  akçalı  ilişkilerin  yeni  med-
yanın  sağladığı  yeni  olanaklar  aracılığıyla 
giderek boyutlanmasıyla doğrudan bağlantılıdır. 
Kapitalist  faaliyetlerin  dönüşen  birikim  reji-
miyle  beraber  yeni  birikim  alanları  ve  coğraf-
yalarına  kavuşmasının nesnel zeminini  yaratan 
en  önemli  gelişme  yeni  medya  araçları  ve  or-
tamının  yarattığı  yeni  olanaklardır.  Medya 
endüstrilerinin  giderek  artan  yoğunlaşmaları, 
giderek  genişleyen  çeşitlenmeleri,  artan  küre-
selleşmeleri  ve  yayıncılık  alanında  kuralların 
kaldırılması,  birikim  rejiminde  yaşanan  ve 
somut  zeminini  söz  konusu  bağlamdan  alan 
dönüşümlerin bir sonucudur. 
Yayın  hayatına  meslekten  gazetecilerin  aile 
sahipliğiyle başlayan Hürriyet gazetesinin uzun 
yıllar  boyunca  Türkiye’de  medyanın  dönüşü-
münde  üstlendiği  öncü rol,  seri ilan  ve  reklam 
alanında  geleneksel  faaliyetlerden  edindiği 
önemli bir deneyime kaynaklık etmiştir. Hürri-
yet’in  bahsi  geçen  alanda  sahip  olduğu  ticari 
deneyim, ilerleyen yıllarda yeni medya araç ve 
ortamları  aracılığıyla  ortaya  çıkan  yeni  ticari 
mecralarda da önde gelen bir kuruluş olmasına 
ve  dahası  bu  gücünün  pekişmesine  neden  ol-
muştur.  
Bir  başka  ifadeyle,  yeni  medya  sektörünün 
geçmişten  devralınan  kapitalist  ilişkilerin  sür-
dürülmesine yeni olanaklar sağladığı görülmüş-
tür.  Hâlihazırda,  geçmişte  tekelci  birikim  reji-
minin  yarattığı  olanaklarla  ticarileşme  nokta-
sında önemli bir yol almış olan Hürriyet, esnek 
birikim  rejiminin  temel  parametrelerine  yasla-
narak,  yeni  birikim  alanları  ve  coğrafyalarına 
yönelmiştir.  Bu  yönelimin  en  önemli dayanağı 
ise önde gelen bir aktörü olduğu medya alanın-
da  geçmişten  beri  sahip  olduğu  oligopol  haki-
miyettir.  Sonuç  olarak,  yeni  medyanın  yeni 
olanakları,  Hürriyet’in  geçmişten  gelen  oligo-
pol  üstünlüğünün  daha  da  artmasına  ve  ulusal 
sınırları  aşarak,  çokuluslu  bir  karakter  kazan-
masına neden olmuştur.  
SONNOTLAR 
(1)  Son  zamanlarda  enformasyon  ve  bilgi  tek-
nolojilerine dayalı ve enformasyonun temel bir 
girdi  olarak  üretim  sistemine  dahil  olmasıyla 
kârlılığın  sağlandığı  dördüncü  bir  sektörel 
ayrımdan  da  bahsedilmiştir.  Bu  sektörel  ayrım 
enformasyon  sektörü  olarak  isimlendirilmiştir. 
Bu  sektör,  eğitimden  eğlenceye  kadar  çok 
geniş  bir  alanı  kapsar  ve  temel  girdisi  enfor-
masyondur  (Low  2000:  13-14).  Ancak  çalış-
manın  hem  kapsamı  gereği  hem  de  kolaylık 
sağlaması  açısından  enformasyon  sektörü  ola-
rak  yapılan ayrım hizmetler  sektörü  kapsamın-
da değerlendirilmiştir. 
(2) Taş (2006) bu değişimi, sayısal teknolojile-
rin  kullanılmasıyla  içerik/araç  ikiliğinin  kırıl-
ması olarak tanımlamaktadır. İçerik/araç ilişki-
sinden kasıt ise her bir iletişim türü için o alana 
özgü  araçların  kullanılmasının  zorunlu  olması-
dır. Örneği radyo için, radyo vericisi aracılığıy-
la yapılan radyo dalgaları yayımı yine bir radyo 
alıcısını  gerekli  kılmaktadır.  Ona  göre,  “ileti-
şim  içeriğinin  belirli  altyapılar  üzerinden  ileti-
mi ve belirli araçlar dolayımıyla erişimi zorun-
luluğunun ortadan kalkması, geleneksel medya 
ortamına  özgü  ‘içerik/araç  ikiliği’nin  kırılması 
anlamına gelmektedir” (Taş 2006: 39). 
(3)  “DTÖ  çerçevesindeki  Telekomünikasyon 
Anlaşması’na katılan Türkiye, önce 2003 yılın-
da sonra da 2005 yılında temel telekomünikas-


Hürriyet A.Ş. Örneğinde Yeni Medya Sektörü… (173-190) 
 
 
 
189 
yon  hizmetlerinde  dış  oyuncuların  da  pazara 
girmesine izin vermiştir” (Geray 2002: 149). 
(4)  Evrensel  hizmet  kavramı,  telekomünikas-
yon  hizmetlerinin  toplumun  her  kesimine  ve 
ülkenin her bölgesine götürülmesidir. 
(5)  İçerik  kavramıyla,  geleneksel  medya  kuru-
luşlarının  sahip  olduğu  enformasyonun  yeni 
medya  ortamında  kullanılması  ifade  edilmiştir. 
OECD’nin  1998  tarihli  “Büyüyen  Yeni  Bir 
Endüstri  Olarak  İçerik”  raporuyla  yeni  medya 
içeriğinin  istihdam  ve  ekonomik  büyüme  üze-
rindeki  olumlu  etkisi  belirtilmiştir  (Aydoğan 
2005:  267). 
(6)  “Hürriyet  İnternet  Grubu  Hakkında” http:// 
www.hurriyetinternetgrubu.com/hakkinda,  eri 
şim tarihi: 10.05.2011. 
(7) “Hürriyet Seri İlanda Bölgesel Dev Oluyor” 
http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=  
209148  ve  “Hürriyet  Trader  Media  East’in 
%67.3’ünü Satın Aldı”  http://hurarsiv. hurriyet. 
com.tr/goster/haber.aspx?id=6252783&tarih=2
007-04-02, erişim tarihi: 10.05.2011. 
(8)http://www.tmeast.com/index.php?option=c
om_content&view=article&id=2:about-us&ca 
tid=1:company-profile&Itemid=14,  erişim  tari 
hi: 10.05.2011. 
KAYNAKÇA 
Adaklı G (2006) Türkiye’de Medya Endüstrisi, 
Neoliberalizm  Çağında  Mülkiyet  ve  Kontrol 
İlişkileri, Ütopya Yayınları, Ankara. 
Aydoğan A (2005) İnternette Geleneksel Med-
ya, F Başaran ve H Geray (der), İletişim Ağla-
rının  Ekonomisi.  Siyasal  Kitabevi,  Ankara,  
259-285. 
Başaran F (2005) Uzun Dalgalar ve Bilgi, İleti-
şim Teknolojileri Paradigması, F Başaran ve H 
Geray  (der),  İletişim  Ağlarının  Ekonomisi, 
Siyasal Kitabevi, Ankara, 59-72. 
Bulut  S  (2009)  Osmanlı’dan  1980’li  Yıllara 
Basının Mülkiyet Yapısı, S Bulut (der), Serma-
yenin  Medyası  Medyanın  Sermayesi,  Ütopya 
Yayınları, Ankara, 61-74. 
Castells  M  (2008)  Ağ  Toplumunun  Yükselişi, 
Enformasyon  Çağı:  Ekonomi  Toplum  ve  Kül-
tür, Ebru Kılıç (çev), İstanbul Bilgi Üniversite-
si Yayınları, İstanbul. 
Cohn  H  T  (2005)  Global  Political  Economy, 
Pearson Longman, USA. 
Çınar  M  (1993)  Küresel  Sermaye  ve  Ulus-
Devlet Üzerine Etkileri, Toplum ve Bilim Derg, 
62, 78-92. 
Dağtaş  E  ve  Yıldızgörür  M  (2008)  Sembolik 
Bir  Seçkin  Olarak  Ertuğrul  Özkök’ün  Düşün-
celerindeki  Kırılmaların  Dönemin  Popüler 
Kültürü  Çerçevesinde  Değerlendirilmesi,  Le-
vent Yaylagül ve Nilüfer Korkmaz (der), Med-
ya, Popüler Kültür ve İdeoloji, Dipnot Yayıne-
vi, Ankara, 213-264. 
Emiroğlu  K,  Danışoğlu  B  ve  Berberoğlu  B 
(2006)  Ekonomi  Sözlüğü,  Bilim  ve  Sanat  Ya-
yınları, Ankara. 
Geray  H  (1994)  Yeni  İletişim  Teknolojileri, 
Kılıçaslan Yayınları, Ankara. 
Geray H (2002) İletişim ve Teknoloji Uluslara-
rası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikala-
rı, Ütopya Yayınları, Ankara. 
Geray  H  (2005a)  İktisat  ve  İletişim  İlişkisi 
Üzerine, F Başaran ve H Geray (der),  İletişim 
Ağlarının Ekonomisi, Siyasal Kitabevi, Ankara,  
9-33. 
Geray  H  (2005b)  Birikim  Düzenleri,  Yeniden 
Yapılanma ve Küreselleşme, Funda B ve Haluk 
G (der.). İletişim Ağlarının Ekonomisi, Siyasal 
Kitabevi, Ankara, 35-57. 
Geray H (2005c) Telekomünikasyon Ekonomi-
si,  Funda  B  ve  H  Geray  (der),  İletişim  Ağları-
nın  Ekonomisi,  Siyasal  Kitabevi,  Ankara,  75-
106. 
Gökalp  İ  (1984)  Ekonomide  Düzenleme  Kav-
ramı?, Yapıt Derg, 49, 5-19. 
Jessop  B  (2005a)  Birikim  Stratejileri,  Devlet 
Biçimleri  ve  Hegemonik  Projeler,  Betül  Y  ve 
Alev Ö (der), Y Karahanoğulları (çev),  Hege-
monya,  Post-Fordizm  ve  Küreselleşme  Ekse-
ninde  Kapitalist  Devlet,  İletişim  Yayınları, 
İstanbul, 153-187. 
Jessop  B  (2005b)  Ulusal  Ekonomi  ve  Ulusal 
Devletin  Geleceğini  Anlatılamak?  Düzenlen-
menin  Yeniden  Haritalandırılması  ve  Yöneti-
şimin  Yeniden  İcadı  Üzerine  Düşünceler, 
Betül  Y  ve  Alev  Ö  (der),  Y  Karahanoğulları 
(çev),  Hegemonya, Post-Fordizm ve Küresel-


Yüklə 4,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   108




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə