Journal of selcuk communication



Yüklə 4,77 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə87/108
tarix22.07.2018
ölçüsü4,77 Mb.
#58481
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   108

Selçuk İletişim, 7, 3, 2012 
 
198
Tablo 5. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara İlişkin Haberlerde Kullanılan Çerçevelerin Gazete-
lere Göre Dağılımı 
 
ÇERÇEVELER 
Toplam 
GAZETE 
R
is
k
 
F
ayd
a
 
P
r
ot
e
st
o
 
E
k
on
o
m
ik
 
S
on
u
ç
 
D
in
i/
 A
h
lak

B
il
im
se

  
  
G
el

m
e
 
P
o
li
ti
k
a
 Ç
a-

şm
as
ı 
D
e
n
e
ti
m
 
 
Hürriyet 
32 

17 
16 


11 
32 
125 
 Sabah 






10 
34 
58 
Cumhuriyet 
18 





20 
22 
73 
 Zaman 
16 


25 



46 
112 
Toplam 
72 
14 
36 
45 

16 
45 
134 
368 
Tablo 5’te de gösterildiği gibi, tüm gazetelerde 
en sık kullanılan çerçeve denetim çerçevesidir. 
Hürriyet  gazetesinde  denetim  çerçevesi  dışın-
da,  en  sık  kullanılan  ikinci  çerçeve  risk  çerçe-
vesidir.  Zaman  gazetesinde  ise  denetim  çerçe-
vesinden  sonra  en  sık  kullanılan  çerçeve  eko-
nomik  sonuçlar  çerçevesi  iken  Cumhuriyet  ve 
Sabah  gazetelerinde  en  sık  kullanılan  ikinci 
çerçeve politika çatışması çerçevesidir. 
Haber Çerçevelerinin Çözümlenmesine 
İlişkin Bulgular 
1. Fayda Çerçevesi 
GDO’ların ekonomik ve/veya toplumsal fayda-
sını  ön  plana  çıkaran,  GDO’yu  olumlayan 
çerçevedir. Niceliksel analizle de ortaya konul-
duğu  gibi  fayda  çerçevesi  dini/ahlaki  çerçeve-
den  sonra  GDO’lara  ilişkin  haberlerde  en  az 
kullanılan  çerçevedir.  Örnekleme  dahil  edilen 
368  haberin  yalnızca  14’ünde  fayda  çerçevesi 
başat  konumdadır.  Fayda  çerçevesinin  kulla-
nıldığı  haberlerde,  sıklıkla  GDO’ların  tarımsal 
verimliliği  artırdığı  ve  bu  nedenle  ilerleyen 
zamanlarda  ortaya  çıkacağı  öngörülen  küresel 
açlığa çare olacağı vurgulanmaktadır.  
 “Genetiğiyle oynanmış gıdalar zararlı de-
ğil”  
“Illinois  Üniversitesi  Öğretim  Üyesi  Prof.  Dr. 
Bruce  Chassy,  düşünülenin  aksine  genetiğiyle 
oynanmış  gıdaların  insan  sağlığına  zararlı  ol-
madığını söyledi. …Chassy, özellikle gıdalarda  
 
gerçekleştirilen  genetik  değişikliğin  insanların 
yararına  yapıldığını  ve  giderek  kalabalıklaşan 
dünyanın gıda ihtiyacının karşılanması için şart 
olduğunu kaydetti” (Hürriyet 12.09.2005).  
GDO’ların  artan  nüfusun  ihtiyacını  karşılaya-
bilmek  için  çare  olduğu  Hürriyet  gazetesinde 
yayımlanan “Nüfus hızlı artıyor GDO'lar kaçı-
nılmaz”  başlıklı  haberde  de  şu  şekilde  aktarıl-
maktadır: “TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri 
Komisyonu  Başkanı  Prof.  Dr.  Vahit  Kirişçi, 
biyoteknolojiyle  üretilen  genetiği  değiştirilmiş 
organizmaların (GDO) zararlı olduğu konusun-
da bilimsel bir kanıt bulunmadığını söyleyerek, 
"Var  olan tarım  alanları artan nüfusun ihtiyaç-
larını karşılamaya yetmeyecek, üretim artışının 
yolu teknolojiden geçiyor" diye konuştu” (Hür-
riyet 06.12.2004). 
GDO’nun tarımsal verimlilik üzerindeki etkisi-
nin  aktarıldığı  haberlerde  fayda  çerçevesi  kul-
lanılmaktadır. 
Hürriyet 
gazetesinin 
(23.09.2005)  "Transgenik  tarım  ürünleri  dün-
yada  rekabet  şansımızı  artırabilir"  başlıklı  ha-
berinde  de  uzman  görüşlerine  yer  verilerek 
GDO’lar  olumlanmakta  ve  GDO’lu  ürün  üre-
timi,  artan  nüfusun  açlık  sorunu  için  çözüm 
olarak  sunulmakta  ve  çevre  üzerinde  olumsuz 
etkisinin saptanmadığı belirtilmektedir. 
2. Risk Çerçevesi 
GDO’lu ürünlerin uzun vadede çeşitli açılardan 
zararları  olacağı  yönünde  oldukça  yaygın  bir 


Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara İlişkin Tartışmaların… (191-205) 
 
199 
eğilim  bulunmaktadır.  GDO’lu  ürünlerin  taşı-
dığı riskleri şu şekilde sıralamak mümkündür:  
a. İnsan  sağlığı  için  henüz  bilinmeyen  ve  ileri 
bir  zaman  diliminde  ortaya  çıkabilecek  çok 
önemli sağlık sorunlarına neden olabilme olası-
lığı  
b. Besinlere  karşı  alerjisi  olan  insanlarda  farklı 
fakat  saptanamayan,  alerjisi  olmayan  insanlar-
da ise yeni alerjik sorunların çıkabilme riski  
c. Ekolojik dengeleri bozabilme olasılığı 
d. Transgenik  tohumu  ekmek  istemeyen  ya  da 
bunu  ekonomik  nedenler  ile  sağlayamayan 
küçük  tarım  işletmelerinin  bu  durumdan  zarar 
görebilme  olasılığı  (Tiryaki  ve  Acar  2005: 
125). 
Yukarıdaki  bilgiler  ışığında  risk  çerçevesi; 
GDO’ların gıda güvenliğini tehdit ettiği, çevre-
yi  ve  insan  sağlığını  olumsuz  etkilediği  gibi 
konuların  başat  olduğu  çerçevedir.  GDO’lu 
ürünler, özellikle insan sağlığı üzerindeki olası 
olumsuz  etkileri  nedeniyle  tüm  kamuoyunu 
ilgilendirmektedir.  Bu  nedenle  GDO  yasasının 
gündeme gelmesi ile birlikte, medyada sıklıkla 
GDO’lu  ürünlerin  insan  sağlığı  üzerindeki 
olumsuz  etkileri  haber  yapılmıştır.  Nitekim 
çalışmanın  örneklemini  oluşturan  368  haberin 
72’sinde  risk  çerçevesi  kullanılmıştır.  Risk 
çerçevesi örnekleme dahil edilen 4 gazetede de 
benzer şekilde kullanılmıştır. Risk çerçevesinin 
kullanıldığı haberlerden bazıları şunlardır:   
“Erkekler GDO tehlikesi altında”  
“GDO'lu  gıdaların  spermlere  zarar  vererek 
üreme fonksiyonlarını yavaşlattığı ortaya çıktı. 
Muğla  Üniversitesi  Eğitim  Fakültesi  Öğretim 
Üyesi  Yrd.Doç.Dr.  Oğuz  Özdemir,  “GDO'lu 
gıdalar  spermlere  zarar  vererek  üreme  fonksi-
yonlarını  yavaşlatıyor.  GDO'lu  gıdaların,  az 
gelişmiş  ve  gelişmekte  olan  ülkelerin  nüfusla-
rını  kontrol  altına  almak  amacıyla  geliştirildi-
ğini 
düşünüyorum” 
dedi” 
(Hürriyet-
19.11.2009).  Benzer  bir  haber  yine  Hürriyet 
gazetesinin 23 Ekim 2009 tarihli haberinde bir 
başka  uzmanın  (İstanbul  Üniversitesi  Tıp  Fa-
kültesi 
öğretim 
üyesi 
Prof.Dr. 
Kenan 
Demirkol)  görüşleri  referans  gösterilerek  “İşte 
kısırlığın  nedeni”  başlığıyla  verilmiştir.  Hürri-
yet  gazetesinin  bir  başka  haberinde  ise 
GDO’nun  kansere neden  olduğu  bilgisi  uzman 
görüşüne başvurularak verilmektedir: 
“Beyin kanseri vakaları artıyor”  
Günümüzde  toplumda  beyin  kanseri  görülme 
oranlarının  her  yıl  giderek  arttığını  söyleyen 
Prof.  Dr.  Haluk  Deda,  "American  Cancer 
Society’nin istatistiklerine göre her yıl ABD’de 
20 bin beyin kanseri vakası bildirilmekte, Bunu 
Türkiye’ye uyarlarsak yılda yaklaşık 7 bin vaka 
demektir"  dedi.  Prof.  Dr.  Haluk  Deda,  "Gerek 
genetik  yapısı  değiştirilmiş  gıdalar  ve  gerekse 
çeşitli kimyasal maddelerle büyümeleri kontrol 
edilen gıdalar aynı şekilde beyin tümörü geliş-
tirme  riski  taşımakta…  diye  konuştu”  (Hürri-
yet-01.04.2008).  GDO’lara  ilişkin  haberlerin 
bir  kısmı  da  bebek  mamalarının  genetiğinin 
değiştirilmiş olduğu ve bunun çocukların sağlı-
ğını tehdit ettiği yönündedir. 
“Bebeklerinizi  GDO'lu  mamalarla  zehirle-
meyin" 
Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başka-
nı  Nurten  Saydan,  1  Mart'a  kadar  yapılacak 
ithalatta  GDO'lu  bebek  mamaları,  devam  ma-
maları,  bebek  ve  küçük  çocuk  ek  besinleriyle 
ilgili herhangi bir yasaklama uygulanmamasıy-
la ilgili olarak uyarılarda bulundu. …Eczacılar 
olarak, … mamaların GDO'lu olarak satılması-
nın  derhal  engellenmesini,  üretim  izninin  Sağ-
lık  Bakanlığı'na  devredilmesini  …  istiyoruz" 
diye  konuştu  (Cumhuriyet-23.01.2010).  Cum-
huriyet  gazetesinin  dikkat  çekici  bir  başka 
haberinde  ise  GDO’nun  atom  bombası  gibi 
tehlikeli olduğu şöyle aktarılmaktadır: 
“GDO atom bombası kadar tehlikeli" 
Ege  Üniversitesi  Ziraat  Fakültesi  Öğretim 
Üyesi  Prof.  Dr.  Tayfun  Özkaya,  Genetiği  De-
ğiştirilmiş Organizmalı ürünleri (GDO) ''bilim'' 
diye  kutsamaya  çalışmanın,  atom  bombasını 
üretip kullanılmasını savunmaktan farklı olma-
dığını söyledi (Cumhuriyet- 05.11.2009).  
Yukarıda risk çerçevesine örnek olarak seçilen 
haberlerde  de  görüldüğü  gibi,  GDO’lu  ürünle-
rin  zararlarına  yönelik  haberlerde  sıklıkla 
GDO’nun  insan  sağlığı  üzerindeki  olumsuz 
etkileri  vurgulanmaktadır.  Daha  önce  de  deği-
nildiği  gibi  GDO’lu  ürünler  yalnızca  insan 
sağlığını  değil,  tarım  sektörünü  ve  çevreyi  de 
tehdit  etmektedir.  GDO’ların  çevreye  ve  tarım 


Yüklə 4,77 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   108




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə