K. Bünyadzadə
Yüklə 3,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mütləq Həqiqətə çatmaq üçün ən saf və ülvi yolu – şəhidliyi seçən şair qardaşım ÜLVI BÜNYADZADƏNIN əziz xatirəsinə
- Elmi redaktor: Fəlsəfə elmləri doktoru Z.Quluzadə Rəyçilər
| K.Bünyadzadə ŞƏRQ və QƏRB ilahi vəhdətdən keçən özünüdərk 1 Mütləq Həqiqətə çatmaq üçün ən saf və ülvi yolu – şəhidliyi seçən şair qardaşım ÜLVI BÜNYADZADƏNIN əziz xatirəsinə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Fəlsəfə və Siyasi-Hüquqi Tədqiqatlar İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə çap olunur. Elmi redaktor: Fəlsəfə elmləri doktoru Z.Quluzadə Rəyçilər: Fəlsəfə elmləri doktoru Ə.Abasov Fəlsəfə elmləri namizədi S.Rzaquluzadə Üz qabığında: umutrehberi.com Bünyadzadə KönÜl Yusif qızı ġərq və Qərb: ilahi vəhdətdən keçən özünüdərk. Bakı, 2006, 242 səh. Monoqrafiya rasional idraka nisbətdə daha az araĢdırılan, idrak prosesinin əhəmiyyətli bir mərhələsini təĢkil edən, məkan və zaman fövqündə insanın ilahi vəhdətə çatması ilə özünüdərketməsi prosesi olan irrasional idrakın Ģərhinə həsr edilmiĢdir. Tədqiqat fəlsəfə tarixinin ən zəngin və mürəkkəb dövrü sayılan orta əsrləri əhatə edir. Burada Qərb və ġərq mütəfəkkirlərinin fəlsəfi görüĢləri həm ayrılıqda, həm də müqayisəli Ģəkildə təhlil edilməklə irrasional idrakın Qərb və ġərqə məxsus spesifik və oxĢar cəhətləri araĢdırılmıĢ, ümumiləĢdirmələr aparılmıĢdır. Kitab filosof, ĢərqĢünas, ġərq və Qərb fəlsəfə tarixinin, orta əsrlərin tədqiqatçıları, o cümlədən, idrak nəzəriyyəsi ilə maraqlananlar və geniĢ oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuĢdur. © K.Bünyadzadə MÜNDƏRICAT Ön söz (fəl.e.d. Z.Quluzadə).................................................................... 5 GiriĢ .......................................................................................................... 7 I FƏSIL ĠRRASIONAL BILIK PROBLEMI Ġrrasional bilik nədir? ............................................................................. 19 Ġrrasional biliyin mənbələri .................................................................... 30 II FƏSĠL ĠRRASĠONAL ĠDRAK FENOMENĠ Ġrrasional idrakın struktur və metodları .................................................. 41 İdrak prosesinin kateqoriyalarının irrasional anlamda təhlili . 43 İrrasional idrak prosesinin əsasları ......................................... 50 İrrasional idrakın mərhələləri və inkişaf xətti .......................... 56 İrrasional idrakın metodları ..................................................... 63 Ġrrasional idrakın son mərhələsi ............................................................. 74 Mütləq həqiqət .......................................................................... 74 Mütləq azadlıq .......................................................................... 80 III FƏSĠL ORTA ƏSR QƏRB VƏ ġƏRQ FƏLSƏFƏ TƏFƏKKÜRÜNÜN ĠNKĠġAF QANUNAUYĞUNLUQLARI KONTEKSTĠNDƏ ĠRRASĠONAL TƏFƏKKÜR Xristian və islam dininin təĢəkkülü və onun dünya fəlsəfi fikirləri ilə qarĢılaĢması dövrü .................................................................................. 90 Xristian və islam fəlsəfəsinin sistemləĢməsi və qarĢılıqlı təsiri dövrü ....................................................................................................... 98 Dinin fəlsəfədən ayrılması dövrü ......................................................... 105 IV FƏSĠL QƏRB VƏ ġƏRQ FƏLSƏFƏ TARĠXĠNDƏ ĠRRASĠONAL ĠDRAKIN SPESĠFĠK CƏHƏTLƏRĠ Tanrı-aləm münasibəti .......................................................................... 113 4 Qərbdə panteizm ..................................................................... 114 Şərqdə panteizm ...................................................................... 131 Vəhdət əl-vücud....................................................................... 141 Nur və nurlanma ................................................................................... 161 Qərbdə nur və nurlanma ......................................................... 168 Şərqdə nur və nurlanma .......................................................... 177 Şihabəddin Sührəvərdinin İşraq fəlsəfəsi .............................. 184 Nəticə .................................................................................................... 203 Ġstifadə olunan ədəbiyyat ...................................................................... 209 Qurani Kərimdən istifadə edilmiĢ ayələr .............................................. 217 Terminlərin indeksi .............................................................................. 223 Adların indeksi .................................................................................... 228 Ön söz 5 ÖN SÖZ Ġrrasional bilik və irrasional idrak elmi ədəbiyyatımızda az araĢdırılan məsələlərdəndir. Bəzi alimlər tərəfindən bu problemlər müxtəlif kontekstlərdə verilsə də, ayrıca tədqiqat obyekti olaraq öyrənilməmiĢdir. Məlum elmi ədəbiyyatda irrasional idrakın mahiyyəti və strukturunu xüsusi mövzu kimi nisbətən geniĢ təhlil edən hər hansı bir tədqiqat əsərinin adını çəkmək çətindir. Təqdim edilmiĢ kitabda Könül Bünyadzadə ilk olaraq bu çətin mövzuya müraciət etmiĢ və qaldırdığı ciddi problemlərin həllinə cəhd göstərmiĢdir. Müəllif bu iĢin məsuliyyətini öz üzəri- nə götürərək irrasional idrakın mahiyyət və strukturunu xüsusi tədqiq edir və əldə etdiyi nəticələri oxucunun mühakiməsinə verir. Ġrrasional idrakın tədqiqini müəllif əsasən nisbətən az iĢlənmiĢ orta əsr ġərq və Qərb fəlsəfi abidələrinə müraciət edərək aparmıĢ ki, bu da araĢdırmanın orijinallığı və aktuallığına dəlalət edir. Abidələrin bilavasitə təhlili və bu əsasda ġərq və Qərb fəl- səfi fikrinin ümumi və özünəməxsus cəhətlərinin aĢkarlanması fəlsəfə tarixinin Ģərh və təfsiri baxımından xüsusi əhəmiyyətə malikdir. ĠĢin müsbət tərəflərindən biri də monoqrafiyada Qərb və ġərq fəlsəfəsinə eyni meyarlarla yanaĢılması və obyektiv dəyərləndirilməsidir. Müxtəlif bölgə fəlsəfələrinə birtərəfli yanaĢmadan fərqli olaraq təqdim edilmiĢ kitabda ġərq və Qərb filosoflarının irsi ayrı-ayrılıqda Ģərh edildikdən sonra müqayisə aparılır və ümumiləĢdirilmiĢ nəticələr verilir. Əsər müxtəlif regionların fəlsəfi təfəkkürü arasında fərqləri göstərməklə yanaĢı, dünya fəlsəfə tarixində universal məqamları da aĢkarlamıĢdır ki, bu da elmi nailiyyət hesab edilə bilər. Kitabda çox sayda ərəb, fars, türk, rus və ingilis dillərində ədəbiyyata müraciət edilmiĢdir. Maraq kəsb edən məsələlərdən biri də müəllifin elmə artıq məlum abidələrin təhlilinə yeni rakursdan yanaĢmasıdır. O, müa- sir fəlsəfə tarixi, azərbaycanĢünaslıq və ĢərqĢünaslıq elmlərində Yüklə 3,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|