Kafedra : aqrar menecment V
Yüklə 1,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1 KAFEDRA : AQRAR MENECMENT VƏ MARKETİNQ MÜƏLLİM: QƏHRƏMANOV ƏLİF NİYAZƏLİ OĞLU FƏNN: MARKETİNQİN ƏSASLARI İXTİSAS : MARKETİNQ downloaded from KitabYurdu.org 2 MÖVZU - 1 : MARKETİNQ FƏNNİNİN PREDMETİ MƏQSƏDİ VƏ VƏZİFƏLƏRİ PLAN : 1. Marketinq haqqinda anlayış. 2. Marketinq müasir sahibkarlığın fəlsəfəsi və metodologiyası kimi. 3. Bazara marketinq nöqteyi nəzərindən yanaşma. 4. Marketinq konsepsiyasının təkamülü və marketinq konsepsiyasının müasir izahı . 5. Kursun öyrəndiyi obyeky və tədqiqat metodu. downloaded from KitabYurdu.org 3 G İ R İ Ş Bazar iqtisadiyyatı şəraitində cəmiyyətin hərtərəfli tərəqqisi,inqilabi yeniləşdirilməsi ,demokratikləşdirilməsi və onun irəliyə doğru mütərrəqqi hərəkəti yalnız ölkənin iqtisadi sosial inkişafının sürətləndirilməsi yolu ilə təmin edilə bilər. Odur ki,iqtisadiyyatın bütün sahələrində işlərin keyfiyyətcə yaxşılaşdirilmasına yönəldilən kompleks planın işlənib hazırlanması zəruridir.Bu isə öz növbəsində elmi texniki tərəqqinin və qabaqcıl dünya ölkələrində qazanılan təcrübələrin tətbiqi əsasında cəmiyyətin maddi texniki bazasının əsaslı surətdə təzələnməsini ,ictimai iqtisadi münasibətlərin təkmilləşdirilməsini ,əməyin məzmununda və xarakterində , eləcə də insanların maddi və mənəvi həyatında yeni dəyişikliklər baş verməsini ,siyasi və ideoloji təsisatlar isteminin daha da fəallaşmasını özündə tam əks etdirməlidir . Bazar iqtisadi sistemi şəraitində əmtəə- pul münasibətlərinə ,dəyər qanununa , bazarın roluna , vəzifələrinə və s. məsələlərə olan münasibətlər əsaslı surətdə dəyişir, yeniləşir və bu dəyər kateqoriyaları nəhayət ki, təsərrüfat həyatının ön planına keçirilir. Son illər ərzində ölkəmizdə bazar münasibətlərinin , ilk növbədə müxtəlif istiqamətli sahibkarlıq fəaliyyətinin inkişafı , xarici –iqtisadi fəaliyyət imkanlarının genişlənməsi və s. bazarın idarə edilməsinin elmi konsepsiyası hesab edilən marke- tinqə və onun tənqidinə marağı xeyli artırmışdır. İndi hər bir müəssisə rəhbəri yaxşı başa düşür ki, bazar iqtisadi sistemi şəratində müəsissəni keçmiş prinsiplərlə ,metod və üsullarla idarə etmək mümkün deyildir . Odur ki, bazar münasibətləri şəraitində müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin təşkili ,planlaşdırılması və idarə edilməsi ,yalnız marketinq konsepsiyasının elmi – nəzəri ,metodoloji və təcrübi müddəalarının tətbiqi yolu ilə mümkündür. Göründüyü kimi marketinq çoxsaylı və müxtəlif növlü məhsullar istehsalçılarının eləcə də onların istehlakçılarının həyatında və işlərində mühüm rol oynayır . Deməli bazar iqtisadi sisteminin yaranması və inkişafı müəssisələrin təsərrüfatçılıq fəaliyyətində marketinq konsepsiyasından geniş istifadə etməyi zəruri etmişdir.Çünki marketinqin tətbiqi həm sahibkarlar ,həm də istehlakçılar üçün iqtisadi cəhətdən çox faydalıdır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, dünya miqyasında marketinq ideyalarının geniş yayılması və təbliği işində bir çox milli və beynəlxalq assosasiyalar ,o, cümlədən ,ictimai fikirlərin və marketinqin öyrənilməsi üzrə Avropa cəmiyyəti, Beynəlxalq marketinq federasiyası , Amerika marketinq assosasiyası , Böyük Britaniyanın marketinq institutu , Hindistan marketinq və idarəetmə institutu , Moskva Beynəlxalq marketinq və menecment Akademiyası (1977) və s. mühüm rol oynayırlar . downloaded from KitabYurdu.org 4 Müstəqil dövlətimiz tərəfindən qarşıya qoyulmuş vəzifələr kompleksinin diqqətlə öyrənilməsi və həlli yollarının tapılmasını , eləcə də marketinqin əsasları ilə yaxından tanış olma imkanlarını təmin edəcəkdir. 1. “Marketinq “ termini ingilis sözü olan “market” –dən yaranmış və hərfi tərcüməsi “bazar”, “bazar fəaliyyəti “ “satış bazarı sferasında fəaliyyət” mənasını verir. Müasir məktəblərdə marketinq anlayışına baxış eyni deyildir. Aşağıda ona verilən təriflərin bəzilərini qeyd edək : Marketinq iqtisadi və ictimai fəaliyyətin ən zəruri , ən əsas növlərindən biridir. Klassik baxımdan , o ilk növbədə məhsulların istehsalçıdan istehlakçıya çatdırılması ilə bilavasitə bağlı olan sahibkarlıq fəaliyyətidir , bazarın tələbatının öyrənilməsinə və onun aktivi qeydiyyatına (uçotuna) yönəldilmiş müəssisədaxili idarəetmənin altsistemidir , bazar iqtisadi sistemi yolu ilə inkişaf edən ölkələrin müəssisələrində idarəetmə üsulu olmaqla , tələbat (bazar,satış) amillərinin öyrənilməsi və onların aktiv qeydiyyatının həyata keçirilməsidir ,ehtiyacların və tələbatların tədavül vasitəsi Ilə ödənilməsinə yönəldilmiş insan fəaliyyətinin növüdür, bazarın idarə edilməsi konsepsiyasıdır . Başqa sözlə , bu istehsal olunan məhsulun satışı üçün əlverişli zəmin yaratmaq , onun keyfiyətini ,çeşidini və istehsal həcmini bilavasitə istehlakçıların tələbatına uyğunlaşdırmaq məqsədi ilə bazarın kompleks təhlili və proqnozlaşdırırlması prosesidir. Marketinq fonomen deyil , (fonomen nədir –görünməmiş hadisə , müstəsna hal) o istehsal təsərrüfat vasitəsidir . Marketinqin fəlsəfəsi çox sadədir , “elə məhsul istehsal etməliyik ki, onun satışı təmin olunmuş olsun” . Yalniz belə olduqda ,yəni həmin “prinsip “ gözlənildikdə müəsisə bazarında özünə möhkəm yer tuta bilər və onun gəliri də yüksək olar. Bazar iqtisadi sistemində müəssisənin gəliri təkcə onun istehsalında mövcud olan xərclərin azalmasından asılı deyil . Gəlir həm də xeyli dərəcədə bazarın və rəqiblərin tədqiqinə nə səviyyədə diqqət yetirilməsindən ,onun bazarda müvəffəqiyyətlə irəlilədilməsi işinin təşkilindən və s. asılıdır. downloaded from KitabYurdu.org 5 Bizim bazar fəaliyyəti haqqında olan biliklərimizin əsasında müasir marketinqin əsas müddəaları dayana bilər. O,müəssisənin bazardakı fəaliyyətinin bütöv bir sistemi olduğu üçün ,sahibkarlıq fəlsəfəsinin və metodologiyasının inkişafına da çox təsir edir. 2 Sxem 1 ETəfəkk Şəkildən göründüyü kimi ,marketinq ilk əvvəl ,müəssisənin idarəetmə sistemində yeni təfəkkür tərzi yaradır .O yeni təfəkkür sistemi formalaşır . Başqa sözlə , marketinq qarşıya qoyulmuş məqsədə çatmaq üçün əqli (zehni) göstərişlər kompleksi formalaşdırılır.İkincisi isə marketinq müəssisənin bazardakı yeni fəaliyyət tərzini yaradır ,yəni müəssisənin bazar fəaliyyətinin bütöv bir metodologiyasını formalaşdırır . Həmin metodologiya isə onun prinsiplərini ,metodlarını ,vəsaitlərini ,funksiyalarini və təşkili formalarını açıb göstərir . Bir çox ədəbiyyatda “Marketinq” termini bazar iqtisadi sistemi şəraitində istehsalın bilavasitə konkret alıcıların tələbatlarının təmin edilməsinə yönəldilən idarəetmə və təsərrüfatçılıq fəlsəfəsi kimi izah edilir.Marketinq öz tərifinin geniş mənasinda isə sosial idarəetmə prosesi kimi dərk edilir , onun köməyi ilə ayrı-ayrı insanlar məhsul yaradılmasında və onların tədavülündə istədiklərinə nail olurlar . Marketinq konsepsiyası dedikdə - - müəssisənin bazara istiqamətləndirilmiş aktiv (fəal) fəaliyyətinin inkişafında olan bütün mərhələləri xarakterizə edən ilkin vəziyyəti başa düşülür . Marketinq konsepsiyasının istehsal, əmtəə ,satış ,istehlak eləcə də birləşmiş (inteqrasiya edilmiş) ,sosial-ictimai və strateji yönümlü formaları mövcuddur. Marketinq konsepsiyasının əsaında isə: tələbat, arzu (istək ),tələb tədavül, sövdələşmə və bazar anlayışları durur. Biznesin fəlsəfəsi Marketinq konsepsiy ası Bazar fəaliyyə- tinin metodolo Fəaliyyət tərzi Prinsiplər,funksi yalar,vasitələr, təşkilatlar MARKETİNQ Təfəkkür tərzi downloaded from KitabYurdu.org 6 3 Marketinq konsepsiyası Şəkil 1. Şəkildən göründüyü kimi , adları yuxarıda qeyd edilən həmin anlayışlar bir-biri ilə sıx qarşılıqlı və dialektik əlaqədədir. İndi həmin anlayışların hər birinə ayrılıqda nəzər salaq : 1 Yüklə 1,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|