Satış imkanlarının təhlili
– faktiki satış göstəricilərinin uyğun plan
göstəriciləri ilə müqaisə edilməsi, ölçülməsi və qiymətləndirilməsidir.
Satıcı (məhsulgöndərən)
– alqı-satqı, məhsulgöndərmə müqaviləsi və ya
bağlama üzrə məhsul satan müəssisəyə, vətəndaşa deyilir.
Satış üzrə agent
– firmanın məhsulunu satmağa müvəkkil edilmiş
topdansatışcı şəxsdir. Satış üzrə agentin düzgün seçilməsinin müəssisə (firma,
şirkət, təşkil və s.) üçün çox böyük əhəmiyyəti vardır. Onun işi məhsulun satışı ilə
əlaqədar olan bütün çatışmamazlıqları aşkar edib, aradan qaldırmaqla bitmir.
downloaded from KitabYurdu.org
52
Burada ən qorxulu hal satış müqavilələrinin pozulmasıdır. Odur ki, satış
müqavilələrini bağlayarkən tələm-tələsikliyə yol verilməməlidir. Hər şey diqqətlə
ölçülüb biçilməlidir. Yəni yüz dəfə ölç, bir dəfə biç prinsipinə ciddi əməl
edilməlidir. Beləliklə, bütün amillər və ehtimal olunan halların hamısı tam nəzərə
alınmalıdır. Satış müqavilələrinin pozulması müəssisənin nüfuzuna digər zərbə
vura bilər və bu aşağıda xoşa gəlməyən hallara səbəb olur. Ticarət sahəsində
düşmənçilik yaranar; digər bazarlarda vasitəçilərin müəssisəyə qarşı inamsızlıq
hissi güclənir; müəssisəyə dövlətin münasibəti pisləşər; bəzi hallarda müəssisə çox
iri məbləğdə cərmə ödəməyə məcbur olur. Odur ki, agenti seçərkən müəssisə
rəhbərliyi çox ehtiyatlı olmalıdır. Mütəxəssislərin fikirincə, bu zaman o, aşağıda
meyarlara ciddi fikir verməlidir: topdan satışçının məşğul olduğu məhsul çeşidləri
ilə müəssisənin məhsul çeşidləri uyğun gələrmi?
Topdansatış agentini seçərkən diqqət yetirilməsi əsas cəhətlərdən biridə
ondan ibarətdir ki, o, müəssisənin istehsal etdiyi həmin növ məhsula rəqabətdə
olan məhsullar satmasın. Aydındır ki, bu zaman agent rəqabətdə olan məhsulların
hər ikisinin satışına eyni dərəcədə can ata bilməz. Müəssisə ilə satış üzrə agentin
münasibətləri onlar arasında bağlanan müqavilə şərtlərində öz əksini tapır. Həmin
müqavilə şərtlərində satış zamanı baş verə biləcək ziyan, müqavilə öhtəliklərini
yerinə yetirərkən tərəflərin hüquq və vəzifələri, eləcədə mükafatlandırılma
qaydaları və s. əks edilir.
Xarici ölkələrin marketinq təcrübəsinə görə satış üzrə agentlər seçilərkən
müqavilə müddəti konkret göstərilməlidir. Çünki satış zamanı, agent özünü
doğrultmadıqda, müəssisə onunla üzülüşmək imkanına malik olmalıdır. Satış üzrə
agent marketinq nəzəriyyəsini və təcrübəsini yaxşı bilməli, geniş ticarət və
təsərrüfat əlaqələrinə malik olmalı, konkret məhsulun satışını həyata keçirməli və
s. bu kimi xüsusiyyətlərə malik olmalıdır.
Satış
– müəssisələrdə istehsal olunan məhsulların (müxtəlif növ maşınların,
avadanlıqların, materialların, yanacağın və s.) öz istehlakçılarına çatdırılması
prosesidir.
downloaded from KitabYurdu.org
|