Kafedra: Azərbaycan dili və pedaqogika; Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan Respublikası



Yüklə 0,73 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/29
tarix20.08.2018
ölçüsü0,73 Mb.
#63756
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   29

Sadalanan türk dillərindən biri oğuz qrupuna daxil deyil: 

 

I) Azərbaycan dili                  I) qazax dili                  I) türk dili 



I) türkmən dili                        I) qaqauz dili 

 

538.  



 

Hansı sözlərdə Azərbaycan dilinin iltisaqiliyi prinsipi pozulmuşdur? 

 

I) güclüdür        I) baməzə        I) sizinkilər       I) dözümlülər       I) qəzetlərdə 



 

539.  


 

Oğuz budağından meydana gələn dillər cərgəsini göstərin. 

 

I) Azərbaycan dili, türk dili, özbək dili, qazax dili 



I) tatar dili, qumuq dili, Azərbaycan dili, uyğur dili 

I) türkmən dili, qaqauz dili, Azərbaycan dili, türk dili 

I) Azərbaycan dili, başqırd dili, tatar dili, türk dili 

I) özbək dili, Azərbaycan dili, başqırd dili, türkmən dili 

 

540. “Professor Ağayev həzin bir adamdır” cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur? 



 

I) leksik                                         I) qrammatik                        I) fonetik 

I) həm leksik, həm qrammatik      I) həm fonetik, həm qrammatik 

 

 



541. 

 

Millətin, xalqın ümumi ünsiyyətinə xidmət edən, möhkəm qayda-qanunlara tabe olan nitq 



forması: 

I) dialekt       I) xalq danışıq dili           I) ədəbi dil         I) milli dil               I) şivə 

 

542.  


 

Xəstənin böyük qızdırması var” cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur? 

 

I) fonetik             I) leksik              I) qrammatik           I) orfoqrafik             I) orfoepik 



 

543.  


 

Camaat meydana tərəf tələsirdilər” cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur? 

 

I) leksik                              I) qrammatik                              I) orfoqrafik 



I) orfoepik                          I) orfoqrafik və qrammatik 

    


544.  

 

Babamın maraqlı yaddaşına söz ola bilməzdi” cümləsində hansı söz leksik normaya uyğun 



deyil? 

 

I) babamın            I) maraqlı            I) yaddaşına               I) söz           I) ola bilməzdi 




 

545.  


 

Düzgün nitq o nitq forması sayılır ki: 

 

I) obrazlılıq və məcazilikdən geniş istifadə edilsin 



I) ancaq ümumişlək sözlərdən ibarət olsun 

I) yığcamlıq, sadəlik tələblərinə əməl edilsin 

I) dilin fonetik, leksik, qrammatik qayda-qanunları pozulmasın 

I) terminlərdən istifadə etməklə elmilik gözlənilsin 

 

546. 


 

Verilmiş mətn hansı üslubdadıır? 



İnformasiya texnologiyasında ilkin material kimi informasiya çıxış edir. Son məhsul kimi 

də  həmçinin  informasiya  çıxış  edir,  lakin  bu,  obyektin,  prosesin  və  ya  hadisənin  vəziyyəti 

haqqında kefiyyətcə yeni informasiya olur. Bununla bərabər informasiya texnologiyalarının əsas 

komponentləri  bunlardır:  verilənlərin  toplanması  (ilkin  informasiyI),  verilənlərin  emalı,  yekun 

informasiyaların əldə olunması və onun istehlakçıya göndərilməsi. 

  

I) məişət         I) rəsmi-işgüzar      I) bədii      I) publisistik       I) elmi 



                                  

547.  


 

Bu üslubda konkretlik, dəqiqlik, yığcamlıq gözlənilməlidir, çoxmənalılığa yol verilə bilməz. 

 

I) bədii                I) elmi               I) məişət              I) publisistik           I) rəsmi-işgüzar 



 

548.  


 

Yazılı nitqdə məişət üslubunun ən sıx bağlı olduğu üslub: 

 

I) bədii            I) elmi            I) fərdi         I) publisistik           I) rəsmi-işgüzar 



 

549. 


 

Dialoqlardan ibarət səhnə dili şəklində qurulur: 

 

I) şeir dili                        I) poema dili                      I) nəsr dili 



I)  dramaturgiya dili       I) həm şeir, həm nəsr dili 

 

550.  



 

Publisistik üsluba aid olan əlamətlər hansı cavabda daha düzgün verilib? 

 

I)  aydınlıq, anlaşıqlıq, təsirlilik, xalq dilinə yaxınlıq 



I) terminlərdən, peşə-sənət sözlərindən gen-bol istifadə 

I) konkretlik, dəqiqlik, şablon ifadələrdən istifadə 

I) emosionallıq, müxtəlif mürəkkəb cümlə tiplərindən istifadə, dəqiqlik 

I) fikrin müəyyən standart formalarda, olduqca yığcam ifadəsi 

 

551.  



 

Cərgələrdən birində yalnız dilçilik elminə aid terminlər verilmişdir: 

 

I) üslub, morfologiya, idarə, söz 



I) xəbər, forma,  ədat, nitq mədəniyyəti 

I) təşbeh, orfoepiya, qoşma, uzlaşma 

I) leksika, morfologiya, sintaksis, fonetika 

I) təyin, feil, nida, funksiya 

 

552. 


 

Sözün poetik funksiyası ən çox hansı üslubda özünü göstərir? 

 

I) elmi           I) bədii        I) rəsmi-işgüzar         I) məişət            I) publisistik 



 

553.  


 

“Novruz  bayramı  axşamı  qonşu  uşaqların  çoxu  bizim  qapıya  da  papaq  atardılar”  cümləsində 

ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur? 

 

I) fonetik                         I) fonetik və leksik                       I) leksik 



I) qrammatik                   I) leksik və qrammatik 

 

554. 



 

 Azərbaycan ədəbi dili tarixində həmişə aparıcı olmuş funksional üslub: 

 

I) bədii             I) elmi          I) publisistik             I) məişət              I) rəsmi-işgüzar 



 

 555.  


 

Hansı fikir yanlışdır?  

 

I) Şifahi ədəbi dil mimika və jestssiz mümkün deyil.  



I) Leksik normanın keyfiyyətini milli leksika müəyyən edir. 

I) Nitq normaları tarixi kateqoriyadır. 

I) Orfoqrafik normalar dilin qrammatik quruluşu ilə müəyyənləşir. 

I) Orfoepik normalar tələffüz qaydalarıdır. 

 

556.  


 

Səhv yazılmış sözü göstərin. 

 

I) çatışmamazlıq         I) mürtəce              I) iztirab           I) təvəqqe             I) istehza 



 

557.  


 

Məsul şəxs qarşısında başqalarının monoloji nitqi necə adlanır? 

 

I) çıxış                I) məruzə            I) mübarizə            I) məlumat             I) hesabat 



 

558.  



 

Romada  natiqlik  sənətinin  nəzəri  problemlərini  sistemləşdirən  ictimai  xadimlərin  adları  hansı 

sırada verilmişdir? 

 

I) Aristotel, Demosfen, Platon                 I) Ezop, Esxil, Evripid 



I) Aristofan, Demosfen, Brut                   I) Siseron, Sezar, Brut  

I) Kvintilian, Tusi, İskəndər 

 

 

559.  



 

Getmək əvəzinə rədd olmaqölmək əvəzinə gorbagor olmaqget əvəzinə bas bayıra ifadələri nə 

adlanır? 

 

I) vulqar sözlər                  I) disfemizmlər                  I) frazeoloji birləşmələr 



I) çoxmənalı sözlər           I) təhrif olunmuş sözlər 

 

560. 



 

 Məntiqi vurğu anlayışı hansı dil normasına aiddir? 

 

I) fonetik               I) leksik               I) orfoqrafik              I) orfoepik           I) qrammatik 



 

561. 


 

 Məntiqi vurğu hansı sözün üzərinə düşüb? 



Bu gün dərsi sən danışacaqsan! 

  

I) Bu        I) gün        I) dərsi           I) sən              I) danışacaqsan 



 

562.  


 

Qrammatik norma hansı sıralarda pozulmamışdır? 

 

1)  dərsi  danışan  tələbə;  2)  dərsi  danışan  üç  tələbə;  3)  dərsi  danışan  üç  nəfər  tələbə;  4)  dərsi 



danışan üç nəfər tələbələr;  

 

I) 1              I) 1 və 2         I) 1 və 3            I) 1 və 4           I) 2 və 4 



 

563.  


 

Şifahi nitqin tələblərini pozan amillər hansıdır? 

 

I) dialekt tələffüzü                            I) fonetik hadisələrlə bağlı tələffüz 



I) adların təhrif olunması                  I) disfenizmdən istifadə 

I) bütün sadalananlar 

 

564.  


 

Aylı gecə, sərin külək, göy çəmən” misrasında məcazın hansı növündən istifadə olunmuşdur? 

 

I) metafora           I) metonimiya                  I) epitet            I) sinekdoxa           I) mübaliğə 



 


565.  

 

“Nəhayət  oğlu  gəlini  və  nəvəsi  hamısı  bir  yerə  yığıldı”  -  cümlədə  hansı  durğu  işarələri 



buraxılmışdır? 

 

I) iki vergül, tire                     I) qoşa nöqtə, iki vergül               I) üç vergül 



I) vergül, tire                          I) vergül, tire, qoşa nöqtə 

 

566.  



 

Epik növün janrları hansılardır? 

 

I) hekayə, novella                      I) roman, faciə                  I) povest, komediya 



I) nağıl, dram                             I) komediya, oçerk 

 

567.  



 

Nitqdə emosionallığı  artıran ən təsirli dil vasitəsi nədir? 

 

I) antonimlər       I) sinonimlər     I) frazeologizmlər     I) çoxmənalı sözlər     I) omonimlər 



 

568.  


 

“Azərbaycan idmanını təmsil  edən həmyerlilərimizdən biri qızıl  medal qazandı”  cümləsi  hansı  

üsluba xasdır? 

 

I) bədii                I) elmi                 I) publisistik           I) məişət             I) rəsmi-işgüzar 



 

569.  


 

Müəyyən fakt, həmçinin şəxsiyyəti təsdiqləyən rəsmi-kargüzarlıq sənəd nümunələri hansıdır? 

 

I) anket, ərizə                     I) raport, teleqram                I) vəsiqə, arayış 



I) akt, protocol                  I) müqavilə, hesabat 

 

570.  



 

Hansı sənəd nümunəsinin mənası hadisə, sənəd, cinayət işi deməkdir? 

 

I) akt               I) protocol               I) ərizə                I) anket               I) arayış 



 

571.  


 

Annotasiya sözünün mənası nədir?  

 

I) hadisə, sənəd                            I) forma, yazı nümunəsi                     I) arama, yenilik 



I) qeyd aparmaq, əlavə etmək      I) nəzərə almaq 

 

572.  



 

İşə qəbul olunan zaman rəsmi-kargüzarlığın hansı sənəd nümunələrindən istifadə olunur?  

 



I) ərizə, tərcümeyi-hal              I) bildiriş, xasiyyətnamə              I) annotasiya, anket 

I) arayış, akt                             I) bildiriş, tərcümeyi-hal 

 

573.  



 

Epistolyar sözünün mənası nədir? 

 

I) qeyd etmək,  bildirmək                I)  hadisə, bildiriş              I) əlavə etmək, qeyd etmək 



I) qeyd etmək, göndəriş                   I) məktub, yazıb göndərmə 

 

574.  



 

Çox  keçmişəm  bu  dağlardan,  Durna  gözlü  bulaqlardan”  misralarında  hansı  norma 

pozulmuşdur?  

 

I)  orfoepik             I) fonetik           I) qrammatik          I) leksik          I) orfoqrafik 



 

575. 


 

Orfoepiya normalarını müəyyənləşdirərkən hansı prinsiplər əsas götürülür? 

 

I) tələffüzün sadəliyi 



I) danışığın təbiiliyi 

I) sözün xalq danışıq dilinə uyğun variantının qəbul edilməsi 

I) bir sıra sözlərin tələffüzü ilə əlaqədar fonetik normaların qətiləşdirilməsi 

I) hamısı 

 

576.  


 

Müəllimin auditoriyada oxuduğu mühazirə natiqliyin hansı növünə aiddir? 

 

I) siyasi           I) işgüzar          I) inzibati-idarə             I) bədii          I)  akademik 



 

577.  


 

Elmi beşikdən qəbrədək öyrənin”; “Elmin fəziləti ibadətin fəzilətindən əfzəldir” kəlamlarının 

müəllifi kimdir? 

 

I) Həzrət Əli              I) Məhəmməd Peyğəmbər                      I) M.Nəvvab 



I) N.Tusi 

 

I) Siseron 



 

578. 


 

 “Söz  qiymətli  daşlar  kimidir. Bu daşları  yaxşı  yonub cilalandırıb ən şərəfli  sarayların  mərmər 



divarlarını bəzəmək üçün işlədirlər” fikrinin müəllifi kimdir? 

 

I) M.F.Axundzadə              I) M.İbrahimov             I) İ.Əfəndiyev 



I) Ə.Vəliyev                       I) S.Rəhimov 

 

579.  



 

Üslubun əsasını onun aydınlığı təşkil edir” fikri kimə məxsusdur? 




 

I)  Aristotel          I) Siseron             I) Demosfen               I) Kvintilian           I) Sezar 

 

580.  


 

Uşaq yel kimi qaçdı” cümləsində məcazın hansı növü işlənmişdir? 

 

I) təşbeh           I) epitet              I) metafora            I) metonimiya           I) kinayə 



 

581.  


 

Ezop dili”  termin-ifadəsinin mənası nədir? 

 

I)  üştüörtülü, müəmmalı            I) oxşar, yaxın                 I) sadə, asan 



I) çətin, anlaşılmaz                      I) satirik, məzəli 

 

582.  



 

Dialoji nitqdən daha çox hansı üslubda istifadə edilir? 

 

I) bədii üslub                         I) məişət üslubu                      I) publisistik üslub 



I) bədii və məişət üslubu       I) publisistik və bədii üslub 

 

 



583 

 

Dilçiliyin başqa elmlərlə əlaqəsini uyğun müəyyən edin: 



 

I - İctimai elmlərlə əlaqəsi 

II - Qeyri - ictimai elmlərlə əlaqəsi 

1 - Mətnşünaslıq elmi;  

2 - Antropologiya elmi;  

3 - Fizika elmi;  

4 - Psixologiya elmi;  

5 Sosiologiya elmi;  

6 - Astronomiya elmi.  

 

I) I – 1, 4, 5; II – 2, 3, 6             I) I – 2, 5, 6; II – 1, 3, 4              I) I – 1, 2, 3; II – 4, 5, 6 



I) I – 3, 5, 6; II –1, 2, 4              I) I – 2, 3; II – 1, 5, 6 

 

584. 



 

Verilmiş tərifləri elmlərə uyğun müəyyən edin: 

 

1 - Düzgün təfəkkür, onun quruluşu və inkişaf qanunauyğunluqları haqqında elmdir.  



2 - Dünyanın insan cəmiyyətlərinin yaranmasına və inkişaf dövlərinə dair elmdir.  

3 - İnsan psixologiyasında baş verən qanunauyğunluqları və mexanizmləri öyrənən elmdir.  

4 - Mədəni nitqin problemlərini öyrənən elmdir.  

5 - Tərbiyə, təhsil və təlim haqqında elmdir.  

 

a - məntiq; b - tarix; c - pedaqogika; d - psixilogiya; e - ortologiya. 



 


I) 1 – b; 2 – a; 3 – e; 4 – c; 5 – e                I) 1 – a; 2 – b; 3 – d; 4 – e; 5 – c 

I) 1 – d; 2 – e; 3 – d; 4 – a; 5 – b                I) 1 – c; 2 – b; 3 –a; 4 – a; 5 – e 

I) 1 – e; 2 – d; 3 – b; 4 – a; 5 – c 

 

585.  



 

Aşağıdakı fikirlərin müəlliflərini düzgün müəyyən edin.  

 

I – Qrammatikasız natiqlik kütdür, poeziya pəltəkdir. 



II – Üslubun qiyməti onun aydınlığındadır. Əgər nitq aydın deyilsə, natiq öz məqsədinə nail ola 

bilməmişdir. Üslub nitqin mövzusuna uyğun gəlməlidir.  

III – Kim Demosfen olmaq istəmirsə, o, natiq deyil.  

 

1 – Aristotel;    2 - M. V. Lomonosov;    3 – Sıseron;   4 – Sokrat;   5 – Belinski. 



 

I) I – 1; II – 2; III – 3               I) I - 2; II – 1; III – 3;                I) I – 3; II – 1; III – 5 

I) I – 2; II – 4; III – 1;              I) I – 3; II – 2; III – 5 

 

586. 



 

 Nitq mədəniyyəti fənninin əlaqəsi olduğu elm sahələrini ardıcıllıqla düzün.  

1 - ədəbiyyat;   2 – dilçilik;   3 – pedaqogika;   4 – tarix;   5 – psixologiya;   

6 – etika;   7 – estetika;8 – fiziologiya;   9 - məntiq. 

 

I) 3, 2, 4, 1, 5, 6, 7, 8, 9                 I) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9                I) 2, 1, 5, 3, 4, 6, 7, 8, 9               



I) 1, 2, 4, 5, 3, 6, 8, 7, 9                 I) 3, 4, 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9 

 

587.  



 

Uyğunluğu müəyyən edin.  

 

I – söz formalarını, onların dəyişmə və birləşmə qaydalarını, cümlə tərtibi məsələlərini öyrənir.  



II – incəsənət haqqınqa, bədii yaradıcılıqda təbiətdə və həyatda gözəl formalar haqqında fəlsəfi 

nəzəriyyədir.  

III – gerçəkliyin obyektiv aləmin insan şüurunda bədii obrazlar şəklində əks olunma formasıdır.  

IV – hər bir xarakterin səciyyəvi xüsusiyyətlərini öyrənir 

V – həyatı bədii obrazlarla əks etdirən söz sənətidir 

 

1 – estetika;  2 - incəsənət;  3 – qrammatika;  4 - ədəbiyyat;  5 – psixologiya 



 

I) I – 1; II – 2; III – 3; IV – 4; V – 5            I) I – 2; II – 5; III – 1; IV – 3; V – 4 

I) I – 3; II – 1; III – 2; IV – 5; V – 4             I) I – 4; II – 5; III – 2; IV – 1; V – 3 

I) I – 5; II – 4; III – 1; IV – 2; V – 3 

 

 

588.  



 

Nitq mədəniyyəti fənninin əlaqəli olduğu elmlərdən biri yanlışdır.  

 

I) antropologiya     I) fiziologiya     I) məntiq     I) estetika      I) dilçilik 



 

589.  



 

“Estetika” sözünün mənası nə deməkdir?  

 

I) incə zövqlü     I) zərif, incə       I) gözəllik     I) hiss edilən, həssas     I) duyğu 



 

590.  


 

Azərbaycan dili silahdı, qafil, 

Qalacaq cahanda günəş qalınca.  

Gül yarpağı qədər bu tər, incə dil,  

Qəzəbli vaxtında dönür qılınca.   (Dubrovin) 

 

Şeir parçasında nitqin hansı norması pozulmuşdur? 



 

I) fonetik və leksik 

I) sintaktik   

I) leksik və qrammatik 

I) fonetik 

I)  leksik 

 

591. 


  

Şuşada sən qonduğun daşa pir deyəcəyəm, 

Çəkəcəyəm gözümə kölgən düşən torpağı, 

Azərbaycan bayrağı ! 

Azərbaycan bayrağı !  (Ramiz Qusarçaylı) 

 

Nümunədəki “Azərbaycan bayrağı!” ifadəsi  qrammatik cəhətdən cümlə üzvləri ilə bağlı 



olmayan sözlərdən hansına aiddir. 

I) ara sözlər      I)  söz cümlələr      I) xitab      I)  ara cümlələr      I) xüsusiləşmiş üzvlər 

 

592.   


 

A yonca, a yovşan, bircə gün sizi.  

Unutsam, bilin ki, unudulmuşam. (H.Arif) 

 

Nümunədəki “A yonca, a yovşan” ifadəsi  qrammatik cəhətdən cümlə üzvləri ilə bağlı olmayan 



sözlərdən hansına aiddir. 

I) ara sözlər      I) xitab  I)  söz cümlələr        I)  ara cümlələr      I) xüsusiləşmiş üzvlər 

 

593.  


 

Ahəng qanununun pozulması nə deməkdir?  

 

I) qoşasaitli sözlərin yazıldığı kimi deyilməməsi  



I) qoşasamitli sözlərin yazıldığı kimi deyilməməsi  

I) sözdə qalın və ya incə saitlərin bir-birini izləməməsi  

 I) sözün səs tərkibinin hərf tərkibindən fərqlənməsi  

I) sözün şəkilçi qəbul edərkən vurğusunun dəyişməsi 

 

594.  


 

 ”Ayrılarmı könül candan? Azərbaycan, Azərbaycan!” misralarında hansı norma pozulmuşdur?  




 

I)  qrammatik              I) fonetik            I) orfoqrafik          I) leksik           I) orfoepik 

 

595. 


 

“Qəlbimdəki arzular tükənməzdir” nümunəsində ədəbi dilin hansı norması pozulub? 

 

I) Sintaktik 



I) Morfoloji  

I) Leksik 

I) Orfoepik 

I) Orfoqrafik 

 

596. 


 

“Könlümdəki sevgi çox yüksəkdir” nümunəsində ədəbi dilin hansı norması pozulub? 

 

I) Sintaktik 



I) Fonetik          I) Morfoloji, leksik     I) Orfoepik     I) Üslubi 

 

597. 


 

Bəlkə bu yerlərə bir də gəlmədim, 

Duman, salamat qal, dağ, salamat qal. (M.Araz) 

Nümunə hansı danışıq etiketinə aiddir? 

I) üzrxahlıq 

I) xudahafizləşmə   I) salamlaşma    I) tanışlıq   I) təşəkkür 

 

598. 


 

Verilmiş nümunədə mədəni nitqin hansı tələbi pozulub? 

 

“Qaşın, gözün, şirin sözün 

 Aldı mənim canımı!” 

 

I) Morfoloji 



I) Fonetik 

I) Sintaktik           I) Leksik 

I) Üslubi 

 

599. 



 

Biri “yorulmaq” sözünün sinonimi deyil. 

 

I) yola getmək 



I) haldan düşmək         I) nəfəsi kəsilmək 

I) cana doymaq 

I) əldən düşmək 

 

600. 



 

Nitqdə müəyyən miqdar saylarından sonra gələn isimlər cəmdə işlədilərsə (məsələn, beş 



durnalar), bu halda ədəbi dilin hansı norması pozulmuş olar?  

 

I) fonetik və leksik        I) leksik      I) leksik və qrammatik I) fonetik 



I)  qrammatik  

 

 



 

Yüklə 0,73 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   29




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə