Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü



Yüklə 307,17 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/50
tarix15.04.2018
ölçüsü307,17 Kb.
#38662
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   50


Karadeniz Teknik Üniversitesi 
Orman Fakültesi 
 
Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölümü 
 
 
 
BĠYOLOJĠK MÜCADELE 
Ders Notu 
 
Prof.Dr.Mahmut EROĞLU 
Trabzon 2016 


 

 
 
1. Biyolojik Mücadelenin GeçmiĢi 
1.1. Avcı Böcekler 
Ġlk  biyolojik  mücadele  kayıtları,  doğal  düĢman  popülasyonlarını  arttırılmak  için 
habitat  düzenlemeyi  nitelemektedir.  Çin‟de  insanlar,  daha  M.Ö.  300  yıllarında, 
narenciye  ağaçlarında  tırtıllarla  ve  büyük  delici  kınkanatlılarla  mücadele  için 
Oecophylla  smaragdina  (Fabricus)  (Hymenoptera:  Formicidae)  adlı  karıncanın 
popülasyonlarını  desteklemekteydiler.  Bu  karınca  türü,  ağaçlarda,  karınca 
topluluklarının  yaĢamasına  imkan  veren  büyük  kağıt  yuvalar  oluĢturmaktadır. 
Böylece, karınca kolonileri civardaki ağaçlardan meyve bahçelerine kazandırılmakta 
veya hareket ettirilmektedir. Ayrıca, karıncaların meyve bahçesine hareketini teĢvik 
etmek  için,  ağaçlar  arasına  bambu  geçitler  kurulmuĢtur.  Ġlginçtir,  bu  uygulamalar, 
Kuzey  Burma‟nın  Shan  Eyaletlerinde  1950‟lerde  hala  görülmektedir.  Benzer  bir 
uygulama  1775‟te  Yemen‟den,  zararlı  böceklerle  mücadele  için  avcı  karıncaları 
dağlardan  hurma  bahçelerine  taĢıyan  hurma  yetiĢtiricilerinden  kaydedilmiĢtir 
(DeBach  &  Rosen,  1991).  Linnaeus  1752‟de,  zararlı  böceklerle  mücadelede  avcı 
böceklerin ve 1763 yılında özellikle tırtıl zararlarına karĢı Calosoma sycophanta (L.) 
(Coleoptera:  Carabidae)‟nın  kullanılmasını  önermiĢtir  (US  National  Research 
Council,  1996).  Hindistan‟dan  1762  yılında  Madagaskar‟ın  doğusunda  ada  ülke 
Mauritius‟a  taĢınan  mynah  (myna)  kuĢu,  Acridotheres  tristis  (L.)  (Passeriformes: 
Sturnidae),  kırmızı  çekirge,  Nomadacris  septemfasciata  Audinet-Serville,  1883 
(Orthoptera:  Acrididae)  ile  mücadelede  baĢarılı  olmuĢtur.  Avrupa‟da  1776‟da  ev 
tahtakurusu  Cimex  lectularis  L.  (Hemiptera:  Cimicidae)  ile  mücadelede  kalkanlı 
tahtakurusu  Picromerus  bidens  (L.)  (Hemiptera:  Pentatomidae)  önerilmiĢtir. 
Ġngiltere‟de bağ sahipleri,  yararlı uğur böceklerini, Coleoptera,  Coccinellidae, yiyen 
kuĢları  tarlalardan  uzaklaĢtırmak  için  çareler  aramıĢtır.  Tarla  bitkilerinde  ve 
seralardaki  Afidlerle  savaĢmak  için  uğur  böceklerinden  yararlanmıĢtır.  Fransada 
1840 yılında Boisgiraud kavaklarda zarar yapan Lymantria dispar (L.) (Lepidoptera: 
Lymantriidae)  tırtıllarıyla  mücadele  için  koĢucu  böcek  C.  sycophanta  (L.)‟dan 
yaralanmıĢtır. Bitki bitleriyle mücadele için 1874 yılında Coccinella undecimpunctata 
(L.) (Coleoptera: Coccinellidae), Ġngiltere‟den Yeni Zelanda‟ya taĢınmıĢtır. Omurgalı 
bir  tür  olarak,  dev  kurbağa  ya  da  deniz  kurbağası,  Bufo  marinus  (L.)  (Anura: 
Bufonidae),  zararlılarla  mücadele  amacıyla  yaklaĢık  1833  yılında  (1844) 


 

Jamaika‟dan  Barbados‟a  taĢınmıĢtır  (Schomburgk,  1848).  Asma  çelikleri  ile 
1860‟larda ABD‟nın doğusundan Avrupa‟ya nakledilen bağ flokserası,Viteus vitifoliae 
(Fitch,  1885)  (Hemiptera:  Phylloxeridae)  ile  mücadele  için  ilk  klasik  biyolojik 
mücadele  giriĢimi  olarak,  Riley  tarafından  1873  yılında  ABD‟den  avcı  akar 
Tyroglyphus  phylloxerae  Riley  (Acarina,  Tyroglyphidae)  Fransa‟ya  taĢınmıĢ,  ancak 
etkileri tatmin edici olmamıĢtır (Kirchmair et. al., 2009). 
1.2. Parazitoidler 
Zararlılarla  mücadelede  doğal  düĢmanların  bu  ilk  kullanımları,  çok  çeĢitli  avlarla 
beslenen  yaygın  avcılar  olan  ve  kolayca  görülebilen  önceden  bilinen  doğal 
düĢmanların  kullanımını  kapsamaktadır.  Bilimsel  ilerlemelerle,  doğal  düĢmanların 
daha  küçük  olan  diğer  grupları  araĢtırılmaya  baĢlanmıĢ  ve  mücadele  etmenleri 
olarak  değerlendirilmiĢtir.  Gerçekte,  daha  büyük  omurgasızlarda  asalak  olarak 
yaĢayan küçük omurgasızlar  ilk olarak  1600‟lerde kaydedilmiĢtir. Mikroskobun van 
Leeuwenhoek  tarafından  1600‟lerde  icat  edilmesiyle,  bu  oldukça  küçük  doğal 
düĢmanlarla  ilgili  daha  çok  Ģeyi  öğrenmek  mümkün  olmuĢtur.  Bu  nedenle 
zararlılarla biyolojik mücadelede asalak türlerden yararlanmanın geçmiĢi avcı türlere 
göre  oldukça  yenidir.  Nitekim,  bu  konuda  Aldrovondi  ilk  defa  1602  yılında  Pieris 
bressicae  (L.)  (Lepidoptera:  Pieridae)  tırtıllarında  Apanteles  glomeratus  (L.) 
(Hymenoptera: Braconidae)‟un yaĢadığını tespit etmiĢ, fakat bu durum daha sonra 
yaklaĢık  1700  yılında  Vallisnieri  tarafından  değerlendirilmiĢtir.  Sounders,  1882‟de 
ABD‟den parazitoid tür  Tricnogramma minitum Riley (Hymenoptera, Chalcididae)‟u 
Kanada‟ya nakletmiĢtir. USDA direktörü Riley, lahana kelebeği, Pieris brassicae (L.) 
(Lepidoptera:  Pieridae)  tırtılları  ile  mücadele  için,  1883  yılında  Ġngiltere‟den, 
kıtalararası  nakli  yapılan  ilk  parazitoid  olarak,  Cotesia  (Apanteles)  glomeratus  (L.) 
(Hymenoptera: Braconidae)‟un ABD‟nin DC, Iowa, Nebraska ve Missouri eyaletlerine 
salımını sağlanmıĢtır. Ġtalya‟da 1906 yılında, dut koĢnili, Pseudaulacaspis pentagona 
(Targioni)  (Hemiptera:  Diaspididae)‟ya  karĢı  Encarsia  berlesei  (Howard) 
(Hymenoptera:  Aphelinidae)  isimli  parazitoit  kullanılmıĢ  ve  baĢarı  sağlanmıĢtır 
(Bobb,  1973).  Fransa‟da  1920  yılında  elma  pamuklu  biti  Erisoma  lanigerum 
(Hausmann)  (Hemiptera:  Aphididae)‟a  karĢı  Aphelinus  mali (Hald)  (Hymenoptera: 
Aphelinidae) adlı parazitoid kullanılmıĢtır.  
Uluslar Topluluğu (Commonwealth) Biyoljik Mücadele Dairesi Kraliyet Asalak Servisi 
tarafından 1947 yılında kurulmuĢ ve 1951 yılında ismi Commonwealth Institute for 
Biological  Control  (CIBC)  olarak  değiĢtirilmiĢtir.  ġu  andaki  yönetim  merkezi  Batı 


Yüklə 307,17 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə