Karimova shoira mikrobiologiya va immunologiya, virusologiya

rasm.

4. 
   Serologik usul: Gelda pretsipitatsiya (PR) reaksiyasi, immunoferment analiz usulidan foydalaniladi.
   

56. 
    rasm. Tomoq difteriyasi, lokal ko’rinishda
    

Difteriya qo‘zg‘atuvchisining toksigenligini gelda pretsipitatsiya usuli yordamida aniqlash.

1. 
   Toksin ishlab chiqarish chiqarmasligini aniqlash uchun Marten bulonidagi 1,5% li agar, 20% li normal ot zardobi sistin eritmasidan iborat maxsus muhit tayyorlanadi.
   
2. 
   Steril Petri kasachalaridagi muhit qotgandan keyin 1 ml da 500 AB konsentratsiyagacha suyultirilgan antitoksin difteriya zardobiga botirilgan xo‘llangan filtr qog‘ozi qo‘yiladi.
   
3. 
   Tekshirilayotgan kultura muhitning ikkala tamoniga 2-3 tadan pilakcha xolda qilib ekib chiqiladi, ular orasiga esa nazorat toksigen shtammlar ekiladi.
   

60-rasm.

4. 
   Ekmalar 37⁰S da kelasi kungacha termostatda saqlanadi. Agar sinash uchun ekilgan kultura toksigen bo‘lsa, uning toksini oziq muhitga suzib o‘tib, filtr qog‘ozidagi antitoksinga duch kelgan joyda neytrallanib, oziq muhitda oq chiziqchalar mo‘ylovchalar ko‘rinishida pretsipitat hosil bo‘ladi.
   
5. 
   Agar toksigenlik xususiyati yo‘q shtammlar bo‘lsa, bunda unday xususiyat ko‘rilmaydi, lekin ularning toksinidan boshqa antigenlar borligi sababli ularda ham 48-72 soatdan keyin kechikibroq pretsipitatsiya chiziqlari toksinning neytralanishidan hosil bo‘lishi mumkin.
   

61-rasm. Geldagi pretsiptatsiya reaksiyasi
Toksinli shtammlarni pretsipitatsiya chiziqlari toksinni
neytrallanishidan hosil bo‘lganligi uchun spetsifik hisoblanib, bu oziq muhitda spetsifik pretsipitatsiya chiziqlari hosil bo‘ladi.

6. 
   Toksinsiz shtammlarning hosil qilgan pretsipitatsiya chiziqlari esa toksinni neytrallanishidan emas, balki mikrobni boshqa antigenlarining zardobi ta’siri ostida hosil bo‘lgan pretsipitatsiya chiziqlarini nospetsifik pretsipitatsiya chiziqlari hisobiga hosil bo‘ladi.
   

Sinash uchun ekilgan difteriya kulturasi haqiqatdan toksigen shtamm bo‘lsa pretsipitatsiya chizig‘i nazorat uchun ekilgan toksigenli shtammning pretsipitatsiya chizig‘iga etib unga ulanadi, yoki etib kela boshlaydi. Toksigensiz shtammlarning pretsipitatsiya chizig‘i nazorat shtammning chizig‘idan keyinda uzoqda va 72 soatdan keyin paydo bo‘lishi mumkin.

7. 
   Pizu muhitiga sanchib ekilgan ekmada qora - jigar rang g‘ubor paydo bo‘lsa, bunda tekshiriluvchi materialda difteriya qo‘zg‘atuvchisi borligidan dalolat beradi.