Kartezjusz I Racjonalizm Życie Rene Descartes

Kartezjusz i Racjonalizm

Życie

• Rene Descartes

• Urodzony w 1596 w La Haye

• Szkoła Jezuicka w La Fleche do 1612 r.

• Studia w Paryżu / matematyka / do 1618 r.

• 1619-1629 podróże i wyprawy wojenne (m.in. wojna 30-letnia) oraz w przerwach dalsze studia

• 1629-1649 Stały pobyt w Holandii

• 1649 – wyjazd do Sztokholmu, gdzie umiera w 1650 r.

Nie miał osobistych ambicji

• Nie miał osobistych ambicji

• W życiu chciał poznawać prawdę i doskonalić swój własny umysł

• Uznawał dotychczasową tradycję za bezwartościową, ale jednak czerpał z niej

• Dążył do wprowadzenia nowej metodologii i systemu filozoficznego

• „Kartezjanizmu”

Typowe dla Kartezjusza

• Jasność i wyrazistość idei jako kryterium pewności

• Sprowadzanie wszelkiej wiedzy do typu matematycznego

• Fikcyjny sceptycyzm jako metoda znalezienia wiedzy niezawodnej

• Dualizm myśli i materii

• Mechanistyczne traktowanie ciał

Kartezjusz był wielkim matematykiem. Dzięki niemu znamy „Kartezjański” układ współrzędnych oraz geometrię analityczną. Zajmował się badaniem krzywych i stycznych oraz równań algebraicznych, wprowadził też pojęcie wielkości zmiennej i funkcji.

• Kartezjusz był wielkim matematykiem. Dzięki niemu znamy „Kartezjański” układ współrzędnych oraz geometrię analityczną. Zajmował się badaniem krzywych i stycznych oraz równań algebraicznych, wprowadził też pojęcie wielkości zmiennej i funkcji.

• W fizyce zajmował się głównie optyką geometryczną, sformułował m.in. prawa odbicia i załamania oraz zasadę zachowania pędu.

Sceptycyzm metodyczny

• Jest to metoda poszukiwania twierdzenia które oprze się wszelkim wątpliwościom, tzw. punktu Archimedesowego.

• Zwątpienie było punktem wyjścia głoszonym w celu uzyskania pewności

• Stosował je zwłaszcza do weryfikacji twierdzeń o istnieniu

Argumenty sceptyczne

• Brak wyraźnej granicy pomiędzy jawą a snem

• Możliwość że jesteśmy wprowadzeni w błąd przez jakaś potężna istotę (ale nie Boga)

• Złudzenia zmysłów

• Wystarczało to do kwestionowania naszej wiedzy o otoczeniu i o prawach matematycznych

Cogito, ergo sum

• W zwątpieniu odnalazła się ostoja pewności. Jeżeli wątpię – to oznacza że myślę. Fakt że myślę – jest niezaprzeczalny. Bez znaczenia jest to czy myślę poprawnie czy też zostałem wprowadzony w błąd bo mylić mogę się tylko jeżeli myślę.

• To stwierdzenie oddziela świat myśli (lepiej nam znanego i pewniejszego) od świata materialnego.

Dualizm ciała i duszy

• Z myślenia wynika posiadanie jaźni, świadomego ducha.

• Jaźń jest niedoskonała, musi mieć zatem doskonałą przyczynę, jaką jest Bóg.

• Skutek nie może być doskonalszy od przyczyny => Bóg wytworzył w nas jaźń i swoją ideę a nie na odwrót

• Istnienie boga gwarantuje istnienie świata materialnego

Bóg jest doskonały

• Bóg jest doskonały

• Bóg jest wolą bo wola jest jedyną z władz duchowych która jest nieograniczona

• Przymiotem duszy jest świadomość i myślenie

• => nowy podział na istoty świadome oraz nieświadome: Świadomy jest człowiek, nieświadome są zwierzęta, rośliny, kamienie – pozostała część przyrody nie mająca duszy

Idee wrodzone

• Rozum i równorzędne z nim zmysły są miarą poznania. Analiza, jaka się w nich odbywa doprowadza do znalezienia trzech rodzajów idei - wrodzonej, nabytej i skonstruowanej przez nas samych.

• Nie są wynikiem oddziaływania na umysł czynników zewnętrznych

• Są własnością umysłu

• Są niezależne od woli

• Są proste

• Są jasne i wyraźne

• Wrodzona jest tylko dyspozycja do pewnych przedstawień, zdolność przetwarzania ich w umyśle

Mechanistyczne traktowanie ciał

• Jedynym przymiotem ciał jest ich rozciągłość – wszystko poza nią ulega zmianie

• Ciała są nieskończenie podzielne (co wykluczyło ich atomową budowę)

• Ciała posiadają właściwości geometryczne i ulegają zmianom mechanicznym.

• Jedyna postacią zmian zachodzących w ciele jest ruch, został on udzielony przez Boga

• Ciała nie posiadają siły i zdolności ruchu