Kashfiyotlar •davr nashriyoti

Pifey va Ultima Tule
Greklar qadimdan dengizlarda kezganlar. Kashfiyotlarning ko'p qis­
mini ular 0 ‘rtaYer dengizidaochganlar, Yevropaning g'arbiy qirg'oqlarini 
ham aynan ular birinchi bo'lib suzib o'tganlar.
Miloddan avvalgi I ming yillikning o'rtalaridayoq greklar nafaqat 
Egey va Adriatika, lonika, Tirren, Liguriy va boshqa O 'rtaYer dengi­
ziga taalluqli dengizlarni yaxshi bilishardi, balki ular Qora dengizga 
ham chiqishga ulgurishgan edi. Ular Qrimda (Xersones va Pantika- 
pey), Azov dengizining shimoliy qirg'oqlarida (Tanais) va boshqa ko- 
loniyalarga asos solishgan.
Qutb yog'dusi.
U haqda birinchi
b o'lib Pifey yozib
qoldirgan edi
Tarixdagi eng hayratlanarli sayohatlardan biri Massaliyalik (Mar­
sel) grek Pifeyning Miloddan avvalgi 350-320-yillarda shimol tomon- 
ga qarab kemadagi sirli safaridir. Bu sayohatchi va geograf «Okean- 
lar haqida» va «Yer ta ’rifi» traktatlarini yaratgan. Ular bizgacha yetib 
kelmagan bo'lsada, biroq boshqa olimlar tomonidan bayon etilgan 
holda bizga ma’lum.
Pifey yaxshigina astronom ham bo'lgan, osmon jismlarini yaxshi 
bilishi unga turgan joyini aniqlashiga yordam bergan. Shimoliy Yevro­
pa qirg'oqlari bo'ylab uzoq vaqt suzib yurgan vaqtida u shimoliy suv 
ko'tarilishini kuzatgan va keyinchalik uni o'z asarlarida ta ’riflab ber-

---

Anti к olimlar (masalan, Strabon) Pifeyning yozganlariga
shubha bilan qarashgan; ular Pifeyning qutb kuni
(qutb doirasi sirtidagi kengliklarda yilning quyosh
 
Ғ Й
botmaydigan qismi), qutb yog'dusi va mangu
muzliklar haqidagi hikoyalariga ishonishmagan.
gan. Bretani qirg'oqlarini tadqiq etib bo'lgan Pifey La-Manshni kesib 
o'tib, Kornuolla qirg'oqlariga yetib kelgan. Bu yerda qalay qazib chi- 
qaruvchi konchilar bilan do'stlashgan. Pifey bu yerdagi mahalliy tub