Åkcp{ig-fcghycß

 
93 
Sübhanə llah! Nə  qə də r qondarma hə və slə rə  bağ lanmısan?! O da xalqın hüququnu tapdamaq və  möhkə m də lillə rə  etinasız 
yanaş mağ ınla. “Ey Müaviyə ! Dünyapə rə stlə r dünyasından hə rislik qapısı üzünə  açılmış  olsun. 
Sə n  özün  Quran  ə hli  olmadığ ın  halda  bizi  Quranın  hökmlə rinə   də və t  etdin;  buna  görə   də   sə nə   müsbə t  cavab  vermə dik, 
ə
ksinə , Qurana müsbə t cavab verib və  onun fə rmanını icra etdik. Ey Müaviyə ! Bil ki, sə nin, babanın, qardaş ının və  dayının (Ühüd 
müharibə sində ) baş larına enə n qılınc indi də  mə nim yanımdadır. And olsun Allaha, bilirə m ki, sə n axmaq və  kor qə lblisə n və  
sə nin haqqında layiqdir ki, belə  deyilsin: Elə  bir nə rdivanla yuxarı qalxmısan ki, sə ni tə hlükə li uçuruma doğ ru aparır.” 
“Allah  bə ndə si  Əmirə l-möminində n  Əbu  Süfyan  oğ lu  Müaviyə yə !  Mə n  Höccə ti  sizə   tamam  etdiyim  üçün  sizdə n  bizarlıq 
axtardım. Yaxş ı bilirsə n ki, olmalı iş lə r qarş ıya çıxdı və  bu sə rgüzə ş tin uzun baş ı vardır. Keçmiş də n keç. İ ndi sə nin və zifə n 
Ş amda olan camaatdan mə nim tə rə fimdə n beyə t almaq daha sonra bir də stə  silahdaş larınla mə nim tə rə fimə  tə lə sib tə slim 
olmaqdır.” 
 
 
86-QƏTİ  Sİ FARİ Ş  
Curə yr  ibni  Abdullah  Bə cə li  Əli  (ə leyhis-salam)-ın  yaxş ı  və   ş ücaə tli  yoldaş larından  idi  ki,  hə lə   ə vvə llə r  Osman 
tə rə fində n  hakim  tə yin  edilmiş di.  Hə zrə t  Əli  (ə leyhissalam)  öz  xilafə ti  vaxtı  onu  yerində   saxladı  və   o  camaatdan  Əli 
(ə leyhissalam) rə hbə rliyi üçün beyə t aldı. Curə yr bundan ə lavə  İ mam Əli (ə leyhis-salam)-a belə  bir tə klif etdi: “Ş am camaatının 
ə
ksə riyyə tinin mə nim qə bilə mdə n olmalarını nə zə rə  alaraq mə ni Ş ama ezam et ki, onlardan sə nin üçün beyə t alım.” 
İ mam bu tə klifi qə bul edib onu Ş ama göndə rdi. Curə yr Ş ama daxil olduqdan sonra çıxış  etdi və  camaatı Əli (ə leyhissalam)-ın 
rə hbə rliyini qə bul etmə yə  də və t etdi. Amma Müaviyə  bu iş də n hə lə  də  vaz keçir, vaxt tə lə f edir və  möhlə t istə yirdi. 
Curə yr hadisə ni olduğ u kimi (ə leyhissalam)-a çatdırdı. İ mam Əli (ə leyhissalam) Curə yrin cavabında belə  yazdı: 
“Mə ktubum sə nə  çatdıqdan sonra Müaviyə ni qə ti hökmə  tə klif et ki, öz rə ”yini söylə sin və  (ə gə r gördün baş  dolandırır) onu 
müharibə  ilə  tə slim olmaq arasında azad qoy. Əgə r müharibə ni seçdi onunla müharibə  elan et və  ə gə r tə slim oldu ondan beyə t al, 
və ssə lam.” 
Nə hayə t Curə yr Müaviyə də n mə yus olub Kufə yə  sarı qayıtdı. 
 
 
 
 

---

 
94 
87-MALİ K ƏŞ TƏR–SƏRKƏRDƏLƏRİ N SƏRKƏRDƏSİ  
İ mam Əli (ə leyhissalam) bir qoş unu iki nə fə rin Ziyad ibni Nə zr, və  Ş ürə yh ibni Haninin sə rkə rdə liyi altında Müaviyə  ordusu 
ilə  vuruş maqdan ötrü cə bhə yə  yollayaraq onlara İ slam ordusunun qorunması və  düş mə nin xə bə rsiz olması haqda müxtə lif üsullar 
öyrə tdi. 
Sonra Malik Əş tə ri onların ardınca göndə rib ə vvə ldə ki iki sə rkə rdə yə  belə  sifariş  etdi. 
Malik İ bni Haris Əş tə ri sizin və  onla-rın ə miri etdim, onun ə mr və  göstə riş lə rinə  qulaq asıb icra edin. Onu özünüzün zireh və  
qalxanınız edin. O elə  bir ş ə xsdir ki, güman etmirə m süstlük göstə rib büdrə sin. 
İ mam Əli (ə leyhissalam) baş qa bir mə sə lə də  Misir camaatına olan sifariş ində  Malik Əş tə rin ş ə ”nində  belə  deyir: 
Allahın bə ndə lə rində n (Malik Əş tə r) birini sizə  sarı göndə rdim ki, müharibə nin qorxulu vaxtı onu yuxu tutmur, düş mə ndə n 
qorxmur və  cinayə tkarlara qarş ı odun ş ölə sində n də  yandırıcıdır. O, Malik ibni Haris qə bilə sində ndir. Sözünü eş idib fə rmanını 
itaə t edin. 
“Çünki, Malik Əş tə r Allah qılıncla-rından biridir. Elə  bir qılınc ki, itilikdə n kütlüyə  qayıtmır və  zə rbə si tə sirsiz olmur. Əgə r o 
müharibə  üçün hə rə kə t ə mri verə rsə  hə rə kə t edin, yox ə gə r dayanmaq ə mri verə rsə  dayanın. Onun gördüyü hə r bir iş  
mə nim gördüyüm iş dir. 
Mə n belə  bir ş ə xsiyyə ti yollamaqda sizlə ri seçdim. Bundan ötrü ki, sizlə rə i nə sihə t edib yolu və  çarə ni sizə  göstə rsin, 
elə cə  də  düş mə nlə rinizə  qarş ı kə skin və  barış maz olsun.” 
Budur Malik Əş tə rin Əli (ə leyhissalam)-ın yanındakı parlaq siması Doğ rudan da tə ə ccüblüdür. Görə sə n İ mamlardan baş qa elə  
bir ş ə xs tanıyırsınız ki, Mə sum İ mam bu qə də r ona arxayın olmuş  ola?... 
 
 
88-İ BNİ  ABBASA Ş İ DDƏTLİ  XƏBƏRDARLIQ 
Əli (ə leyhissalam)-ın ə shabı arasında Abdullah ibni Abbas fiqh və  İ slam elmlə ri hə mçinin tə dbir baxımından nümuə vi bir kə s idi. 
Cə mə l müharibə sində n sonra Bə srə , coğ rafi-mövqeyi cə hə tində n hə ssas mə rkə zlə rdə n biri idi. Digə r tə rə fdə n də  arada 
böyük müharibə nin baş  vermə si və  adamları hə r iki tə rə fin qalmış  qohum ə qrə balarının orada sakin olmaları Bə srə ni qorxulu və  
kol altında olan oda bə nzə dirdi. 
Buna görə  də  bu ş ə hə rin ayıq və  tə dbirli bir hakimə  ehtiyacı var idi. 
İ mam Əli (ə leyhissalam) bu xüsusiyyə tlə ri nə zə rə  almaqla Abdullah ibni Abbası (öz ə misi oğ lu) Bə srə nin hakimi tə yin etdi 
və  bir müddə tdə n sonra bu “xə bə rdar edici” tə ş kilatı ona göndə rdi. 

---

 
95 
Ey Abbasın oğ lu! Bil ki, Bə srə  (indi) ş eytan mə kanı və  fitnə  toxumu sə pilmiş  bir yerdir. Buna görə  də  diqqə t et ki, Bə srə  
camaatı ilə  rə ftarın ehsan və  mə hə bbə t ə sasında olsun. Onları onlarda olan hökumə t qorxusundan çıxar ki, ə mniyyə t və  sakitlik hiss 
etsinlə r. Mə nə  Bə ni-Tə mim qə bilə si ilə  pis rə ftar etmə yin xə bə ri çatıbdır. Bil ki bu qə bilə  qə dim zamanlardan bə ri igid 
kiş ilə r  sahibi  olmuş dur.  Əgə r  onlardan  biri  gedə rsə   digə ri  onun  yerini  tutur.  Onların  cahiliyyə t  və   İ slam  dövründə ki  döyüş  
mə harə ti və  qə hrə manlıqlarını, hə mçinin bizimlə  olan qohumluqlarını nə zə rə  al. Əgə r biz onlarla açıq və  kin küdurə tlə  rə ftar 
etsə k. sileyi-rə him etmə k ə qrabalıq rabitə si rə vayə tini tapdalamış  olar və  nə ticə də  Allah bizdə n haqq-hesab istə r. 
Ey  Abbasın  oğ lu!  Müdara  et!  Çalış   ki,  mə nim  sə nə   qarş ı  olan  gümanım  davam  etsin  və   sə nin  barə ndə   olan  fikirim 
də yiş mə sin. 
 
 
89-HAKİ Mİ N Kİ TAB ƏHLİ NƏ YANAŞ MA RƏFTARI 
Əli (ə leyhissalam)-ın xilafə ti zamanı fars və  Bə hreyn camaatı (çoxu) atə ş pə rə st idilə r. 
İ mam Əli (ə leyhissalam) Ömə r ibni Əbi Sə lə mə ni hə min mə ntə qə nin hakimi tə yin etdi. Hakimin hə min yerdə  yaş ayan 
müş riklə rlə  olan rə ftarı düzgün deyildi, belə  ki, o onların tə hqir edir və  onlara kobud rə ftarla yanaş ırdı. 
O mə ntqə nin ə kinçilə ri Əli (ə leyhissalam)-ın yanına gə lib öz hakimlə rində n ona ş ikayə t etdilə r. İ mam Əli (ə leyhissalam) 
Ömə r ibni Sə lə mə  üçün bir mə ktub yolladı. O mə ktubda belə  yazılmış dı: “Sə nin ə mrin altında olan ə kinçilə r dözülmə z tə hqir 
və   onlara  qarş ı  daş ürə k  olmağ ından  ş ikayə t  etmiş lə r.  Onlar  bizim  razılığ ımıza  ə sasə n  İ slam  hökumə tinin  pə nahında 
yaş ayırlar. Buna görə  də  onlarla yumş aqlıqla rə ftar et və  onlara mülayim siyasə t yolu seçmə klə  yanaş .” 
 
 
90-BEYTÜL-MALI TALAYANLARA Cİ DDİ  XƏBƏRDARLIQ 
Cə mə l  müharibə sində n  sonra  İ mam  Əli  (ə leyhissalam)  Abdullah  ibni  Abbası  Bə srə nin  valisi  tə yin  etdi.  O  Ziyad  ibni  Əbihi 
Bə srə də ki caniş ini tə yin edib Əhvaz və  fars tə rə finə  yollandı. Əli (ə leyhissalam)-ın qasidlə ri o Hə zrə tə  Ziyad ibni Əbiyhin 
beytül-mala və  xalqın mallarına xə yanə t etmə sini, hə mçinin özü üçün ondan artıq  istifadə  etmə sini xə bə r verdilə r. İ mam  ciddi, 
tə kan verici bir mə ktubla ona belə  yazdı: 
“Allaha and içirə m ki, ə gə r müsə lmanların beytül-malına az ya çox xə yanə t etmə yin xə bə ri mə nə  çatarsa və  İ slam qanunları 
ə
leyhinə  onları bağ ış lamış  olarsansa, iş ini yoxsul olana kimi çə tinlə ş dirə rə m. O, qə də r çə tinlə ş dirə rə m ki, qoy arxan 
cə rimə  yükü altında ə yilsin və  zə lil olasan.” 

---