m urtaları əz d i. T orağ ay b u b ə d b ə x tliy i g ö rd ü k d ə dərhal anladı ki,
bu n u ed ən fıldir. U çub fılin b aşm a qon d u v ə dedi:
- Şahım ! S ən n ə ü çü n y u m u rtaları əzib, balalarım ı m ə h v etdin?
Ö z ü n ə n is b ə tə n m əni z əif, gücsüz v ə yazıq sandığın ü çü n m ü b e lə
ed ib sən ?
Fil dedi:
- B əli, m ə h z ona gö rə.
T o rağ ay bu n u e şitd ik d ə uçub q uşların y an ın a getdi v ə fılin onun
b aşın a n ə lə r g ətird iy in i n ə q l etdi. Q u şlar d ed ilər: “ Biz o na n ə ed ə b i-
lərik ? B iz g ü c sü z q u şu q ” . B e lə olduqda, torağ ay sağsağan v ə qarğalara
dedi ki, m ə n istəy irəm , siz m ən im lə gedib filin gözünü çıxardasınız,
o n d an so n ra ö zü m b ilə rə m , onun b aşın a nə o y u n açaram . O n lar razı
oldular. T o ra ğ a y ilə uçub g etd ilər, fılin gö zlərin i o q ə d ə r d im d ik lə d ilə r
ki, o n lar o v u lu b y erə töküldü. B undan sonra fıl n ə su iç m ə y ə bir yol
tap d ı, nə y e m ə k ə ld ə e tm ə y ə ? O ld u ğ u y erd ə nə var id isə, onunla da
dolanırdı.
T o rağ ay b u n d an x ə b ə r tutcaq ço x lu qurbağası olan b ir g ö lm əçən in
qırağ ın a g ə lib əh v alatı dam şdı, fıld ə n qu rb ağ alara şik ay ət etdi. O nlar
dedilor: “ B iz güclü fılə n ə ed ə b ilə rik ? ” T o rağ ay dedi: “ M ə n istəy i-
rəm , siz m ə n im lə fılin y ax ın lığ ın d a olan bir uçurum un k ə n a rın a gedib,
orad a q u ru ld ay asım z v ə h a y -k ü y qoparasınız. Fil sizin sosinizi eşitcək
o rad a suyun o lduğuna inanıb u çurum a d ü şo r” . Q u rb ağ alar buna razı
oldular. U çurum un k ən arın a toplaşıb, q u ru ld am ağ a başladılar. Susuz-
luğa tab g ə tirm ə y ə n fıl onların quru ltu su n u cşitcok o to rə fə yollandı və
u çurum a y ıx ılaraq m əh v oldu. T o rağ ay iso uçub, onun başı ü stə qanad
çalaraq dedi: “ Ey gücü ilo öyünüb m əno h ə q a ro tlə baxan zülm kar!
B oyum un b alacalığı ilə işlətdiyim böyük kəloyi, b o d ən in in böyüklüyü
ilə elodiyin kom ağıllığı neeə g ö rd ü n ?!"
S izlo rd ən kim nə düşünürso, qoy onu söyləsin.
O n lar d ed ilər:
Ey ağıllı, odalətli vo m iidrik fılosof, bizim aram ızda on bilikli vo
on ləy aq ətli sənson. Biziırı m ülahizom izin vo fikrim izin sonin əqidən
vo düşüncon y anında no o hom iyyoti ola bilor? Biz bilirik ki, suda tim -
sah ilo b ir y e r d ə üzm ok tohlükolidir. Lakin günah burada tim sahda d e-
yil, onun yaşad ığ ı y erə girm iş ad am dadır. Ə g ə r sən ilanın dişindon zo -
həri çıxarıb, o n u öz ü z ə rin d o sınaqdan keçirson, bu işdə ilam n heç bir
təq siri olınaz. K im şirin m ağ arasın a g irirsə, o, parçalanm ağı da g özü-
niin qabağına gotirm olidir. F o la k ə tlo r padşaha ibrət olm ur, b o d b ə x t-
lik lə r onu sarsıtm ır. Şahın kefınin kök vax tm a rast g ə lm əsən , in an -
m ırıq ki, həm sən, həm də biz onun q ə z o b in d ə n xilas ola bilok.
B eydəba dedi:
-
H oyatım a and içirəm ki, siz yaxşı dediniz, gözəl cavab verdiniz.
L akin m ərifətli və ehtiyatlı adam hoırı özündon aşağı, hom də özündon
yuxarı vəzifəli adam larla m əslo h ətləşm əlid ir. B ir ağıl xüsusi m ə sə lə lo -
ri həll etm ək d ə bəs olm adığı kim i, üınıım i m əsələləri həll etm əkdo do
k ifay ət etm əz. M onim D obşəlim şahla görüşm ək q ərarım düzgündür.
M ə n sizin çıxışlarım zı d in ləd im , sizin ın ən ə səm im i dost o ld u ğ u -
n uzu, e lə c o də, hom m ənim həy atım , həm do öz h əy atın ız üçün n a ra -
hat old u ğ u n u zu anladım . Lakin m ən bir tə d b ir fikirləşib, bir q ə ra r q o -
bul etm işə m ki, siz onun noticosini m ən padşahla görü şü b söhbot e t-
d ik d ə n sonra b iləcək sin iz. Ş ahın saray ın d an qayıtdığım ı eşitsən iz,
m iitloq m onim y an ım a toplaşın.
B e y d əb a dostlarının x u d ah afizlo şm əsin o icazə verdi. O nlar x e y ir-
dua etd ik d ə n sonra x u d ah afizlo şib ayrıldılar. B eydəba şah D obşolim in
y an ın a getm ok iiçün giin təy in etdi. M üoyyon edilm iş gün çatdıqda o,
b ro h m o n lo ro m oxsus abid p altarı gey in ib padşahın sarayına yollandı.
Şahın eşik ağasını axtarıb tapdı, ona salam verib dedi ki, çox xeyirli bir
iş üçün şahı görm olidir. Eşik ağası şahın y an ın a golib icazo istodi. H o -
m in gün şahın boş günü idi, icazo verdi. B eydoba içori girib, şahın q a r-
şısında dıırdu, ona baş oyib to ziın etdi, sonra qoddini düzoldorok su s-
m uş halda dayandı və bir k o lın o do olsun danışm adı. Şah D obşolim
onun susm asını g ö rdiikdə tlk ro gedib ö z -ö z ü n o dcdi: “ Bu filo so f y a l-
nız iki m oqsod üçün m onim yaııım a golo bilor: ya öz voziyyotini y a x -
şılaşdırm aq iiçiin bir şcy alm aq istoyir, ya da clo b ir bodboxtlik üz
vcrib ki, o, bunun qarşısında acizd ir. Y ardım göstorocok bir adam tapa
bilm ir. O na gö ıo m oııo ponah g o tirib ki, m ən onıın düşm onino on ağır
vo on işgəncoli coza verim . S o n ra o dedi: “ Yox, filo so flar belo iş g ö r-
ınozlor. Ş ahlar h ak iıniyyotco fllo so flard an iistün o lsalar da, filosoflar
öz m üdrikliklori ilo şahlardan dah a çox üstiindürlor, çünki filosofun
şaha ch tiy acı yo x d u r, şahlar iso dövlotli o lm aların a baxm ayaraq alim -
siz keçino bilm irlor. M on oql ilə hoyanı on yaxın vo ay rılm az dost h e -
sab ed iro m , biri itdikdo, o birini do tapm aq olm ur. İn san lar vo h cy v a n -
lar arasın d a olan som im i d o stlar d a belo olur. Biri öz yoldaşını itird ik d ə
bütün öm rü boyu onun üçün q ü sso lo n ir vo kodorlonir. Kim alim lordon
Dostları ilə paylaş: |