Kəskin mədə-bağırsaq qanaxmalarının diaqnostika və müalicəsi üzrə klinik protokol
Yüklə 221,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Epidemiologiya
- XBT-10 ÜZRƏ TƏSNİFAT K 92.0
- Yuxarı qanaxmalar
- Ağırlıq dərəcəsinə (qanitirmənin dərəcəsinə) görə
- Səbəbinə görə
- KMBQ-nin MÜALİCƏSİNİN ÜMUMİ PRİNSİPLƏRİ KMBQ-nin müalicəsində əsas məqsəd
- I mərhələ
9 ► MBQ qanqusma və melena şəklində ortaya çıxır, kəskin anemiya, hemorragik şok, orqan çatmazlığı törədə bilir, qaraciyər (Qc) xəstələrində isə bununla yanaşı ensefalopatiyaya və hepatorenal sindroma səbəb ola bilir; ►
Hemoqlobin (Hb) və hemotokritin (Ht) ilkin nəticəsi aldadıcı ola bilər, xəstənin düzgün hemoqlobin və hemotokriti hemodinamika sabitləşdikdən sonrakı göstəriciləridir.
Xəstəliyin diaqnostika və müalicəsi probleminin aktuallığı ilk növbədə əməliyyatdan sonrakı letallığın 4-9%-ə qədər, ağır dərəcəli qanitirmələr zamanı isə 15%-dən 50%-ə qədər olması ilə özünü göstərir. Mədə-bağırsaq qanaxmaları (MBQ) qadınlara nisbətən kişilərdə 2,3-3 dəfə çox rast gəlinir.
K 92.0 Qanlı qusma K 92.1 Melena
K 92.2 Dəqiqləşdirilməmiş mədə-bağırsaq qanaxması KLİNİK TƏSNİFAT MBQ yerinə, səbəbinə, qanaxma həcminə, ağırlıq dərəcəsinə və davam etməsinə görə təsnif edilir.
►
Yuxarı qanaxmalar: qida borusu, mədə, 12bb və öd yollarından qanaxma; ►
bağırsaq, S-vari bağırsaq və düz bağırsaqdan qanaxma Ağırlıq dərəcəsinə (qanitirmənin dərəcəsinə) görə: ağır, orta, yüngül dərəcəli qаnахмаlar təsnif olunur Davam etməsinə görə: dayanmış və davam edən qanaxma ►
Dayanmış qanaxma: Hemodinamika və hemoqlobin miqdarı stabil qalır, qanqusma və melena müşahidə edilmir Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 10 ► Davam edən qanaxma: Hemotransfuziya aparılmasına baxmayaraq Hb-nin yetərli səviyyədə artmaması (500 ml qan Hb- ni 1q/l, Ht-i 3 vahid artırır);
Hemodinamikanın stabilləşməməsi; Qanqusma və melenanın təkrarlanması;
Endoskopik müayinədə davam edən qanaxma və ya təzə qan laxtası Səbəbinə görə: xora və qeyri-xora mənşəli qanaxma ►
Xora mənşəli qanaxmalar:
Mədə və 12bb xəstəliyi; Mədə üzərində aparılan əməliyyatlardan sonra residiv və peptik xoralar;
Simptomatik xora mənşəli qanaxmalar (stress, dərman, endokrin, yanıq və başqa mənşəli ikincli xoralar). ►
Qeyri-xora mənşəli qanaxmalar:
Qida borusu, mədə və 12bb xəstəlikləri; Eroziv-hemorragik qastroduodenit;
Mellori-Veys sindromu; Mədə və 12bb şişləri (xoş və bədxassəli);
Portal hipertenziya sindromu; Diafraqmanın qida borusu dəliyinin yırtığı (DQBDY), qida borusunun divertikulu, xoralı ezofagit;
Mexaniki zədələnmələr, yad cisimlər və s.; Cərrahi və endoskopik müdaxilələrdən sonrakı qanaxmalar;
Qaraciyər, öd yolları və mədəaltı vəzin xəstəlikləri (travma, şişlər, sistlər, abseslər və destruktiv pankreatit);
Qan damarlarının xəstəliyi: Delafua sindromu (intramural arterio-venoz malformasiya), aorta və ya onun şaxələrinin anevrizması, kavernoz hemangioma, Randyu-Veber-Osler xəstə- liyi (çox saylı teleangiektaziyalar), psevdoksantoma və s.;
Qan xəstəliyi: leykozlar, hemofiliya, Verlqof xəstəliyi, Şönleyn-Qenox xəstəliyi, pernisioz anemiya və s.;
Sistem və başqa xəstəliklər: uremiya, amiloidoz. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 11 MBQ zamanı təcili olaraq ilkin tədbirlər həyata keçirilir və hemodinamika stabilləşdirilir, qanaxma medikamentoz üsulla dayandırılır. Nozoloji səbəbin sоnrakı müalicəsi xəstənin vəziyyəti stabilləşdikdən sonra aparılır. Qanaxmanın müalicəsi: "konservativ → endoskopik → cərrahi" ardıcıllıqla həyata keçirilir. Cərrahi müalicə medikamentoz və endoskopik müalicələr effekt vermədikdə təcili şəkildə, əksər hallarda isə xəstənin vəziyyəti stabilləşdikdən sonra aparılır.
KMBQ-nin müalicəsində əsas məqsəd qanaxmanın dayandırılması, profilaktikası və effektli müalicəsidir. Bunun üçün qanaxmanın yeri və səbəbinin təyini, anemiya və şokun korreksiyası və səbəbin aradan qaldırılması tədbirləri yerinə yetirilir. Bu tədbirləri şərti olaraq üç ardıcıl mərhələdə ümumiləşdirmək olar:
medikamentoz hemostaz II mərhələ – Qanaxmanın endoskopik və ya cərrahi üsulla effektiv dayandırılması III mərhələ – Səbəbin aradan qaldırılması və ya ikincili profilaktikanın aparılması Müasir xəstəxanalarda yuxarı MBQ ilə daxil olan xəstələrin müalicəsi ümumi qastroenteroloji şöbələrdə, aşağı MBQ ilə daxil olan xəstələrin müalicəsi isə cərrahiyyə şöbəsində aparılır. Son 10-15 ildə xəstələrin müalicəsinin daha optimal model və sxemləri yaradılmışdır, yuxarı MBQ diaqnozu ilə qəbul edilmiş xəstələrin müalicəsi ixtisaslaşmış xüsusi mədə-bağırsaq qanaxmaları şöbələrində aparılır (A). Bu şöbələr digər palatalardan ayrı yerləşməli və aşağıdakılara malik olmalıdırlar:
xüsusi iş təcrübəsinə malik tibb işçiləri; təcili yardımın göstərilməsi protokolu;
24 saat ərzində fəaliyyət göstərən qastroenteroloq; təcili endoskopiya üçün avadanlıq;
mərkəzi venoz damarlara müdaxilə üçün imkanlar; qastroenteroloq və digər konsultantların birgə fəaliyyəti. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 221,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|