Kimyanin təDRİSİNDƏ İnteraktiv və İnteqrativ təLİm metodundan iSTİfadə TƏCRÜBƏSİNDƏN



Yüklə 45,22 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix02.03.2018
ölçüsü45,22 Kb.
#29525


Kimya məktəbdə 

 

59 



 

KİMYANIN TƏDRİSİNDƏ İNTERAKTİV VƏ İNTEQRATİV TƏLİM 

METODUNDAN İSTİFADƏ TƏCRÜBƏSİNDƏN 

 

Mürşüd Fərəcov, 

dosent 

Məhluqə Əzizova, 

Nərimanov r.193 nömrəli məktəbin müəllimi 

Şəfa Kərimova, 

Xətai r. 221 nömrəli məktəbin müəllimi 

Vaqf Əsgərov, 

Lənkəran Dövlət Universiteti 

 

 

Standart 1.1.1   3.1.1  3.2.1 



Mövzu: Su, onun xassələri təbiətdə tapılması və təmizlənməsi 

Məqsəd:  Suyun  fiziki  və  kimyəvi  xassələrini  şərh  edir,  fərqləndirir,  suyun 

əhəmiyyətini şərh edir, reaksiya tənliklərini yazır. 

1.

 

Suyun təbiətdə yayılmasını dünyanın xəritəsi üzərində şərh edir. 



2.

 

Suyun  tərkibinin  qarışıqlardan  təmizlənmə  üsullarını  (kimyadan 



qarışıqların  təmizlənməsi),  suyun  tərkibinin  analiz  və  sintez  etməklə 

öyrənilməsiniizah edir. 

3.

 

Suyun  metallarla,metal  oksidləri,qeyri-metallar,  turşu  oksidləri  və  bəzi 



duzlarla reaksiyasının tənliklərini tərtib edə bilir. 

4.

 



Suyun kimyəvi xassələrinə aid təcrübələri nümayiş etdirə bilir. 

Təlim  üsulu:  ”BİBÖ”  cədvəli,  Beyin  həmləsi,  problemli    şərh,  tədqiqatçılıq. 

müstəqil iş 



Təlim forması: kollektivlə  iş,  kiçik quruplarla iş, 

Resuslar:  Su,  Na,  Ca  metali,  CaO,  CuSO

4

  duzu,  fenolfitalein  məhlulu,  işci 



vərəqələri, sxemlər, IKT vasitələri,  xəritə, suyun tətbiq sahələrini göstərən sxem. 

Inteoqrasiya:  cografiya,  biologiya,  ədəbiyyat,  riyaziyyat,  fizika,  tealogiya, 

fəndaxili əlaqə. 

Dərsin gedişi: 

Motivasiya:  ekranda  gördükləriniz  nədir?  Şagirdlər  ekranda  okean,  dəniz,    göl, 

çay  gördüklərini  söyləyirlər,    sonra  şagirdlər  şəlalənin  səsini  eşidir  və  özünü 

görürlər. 

Dərsin  mövzusunu  şagirdlərdən    aldıqdan  sonra  müəllim  motivasiyanı 

“BİBÖ” cədvəli ilə davam etdirir. 

Müəllim  su haqqında nə bilirsiniz? Sualına cavab üçün qeyd edir ki, uşaqlar 

siz  həyat  bilgisindən,  coğrafiyadan  vəkimyadan  oksigen  və  hidrogeniə  aid 



1(45)2014 

 

 



60 

dərslərdə ətraflı məlumat almısınız. Onda bildiklərinizi “ bildiklərim’’ xanəsində 

yazın. 

Sonrakı  xanədə  daha  nələri  bilmək  istəyirsiniz,  onu  göstərin.Bunlar 



mövzunun məqsədində göstərilmişdir. 

 

Tədqiqatin aparılması 



Şagirdlər  4  qurupa  bölunur.  Mövzuya  aid  tapşırıqlardan  ibarət    işçi 

vərəqələrin  quruplara  paylayiram.və    tapsırıqları  yerinə  yetirmək  üçün    onlara 

payladığım  əlavə  materialdan  və  8-ci  sinif  dərsliyinin  §30-dan  istifadə  etməyi 

təklif edirəm.Tapsırıqları yerınə yetirmək üçün 12-15 dəq vaxt verilir.. 

I qurp 

1)

 



İçməli suyun təmizlənməsini izah edin. 

2)

 



H

2

O-da H və O-nın kutlə payını hesablayın (faizlə) 



3)  2 mol suda necə atom olduğunu hesablayın 

II qurp 


1)

 

Suyun fiziki  xassələrini izah edin. 



2)

 

Suyun  molekullarının  hidrogen  və  oksigen  atomlarından  ibarət  olduğu 



hansı üsulla öyrənildiyin iizah edin 

3)

 



8q hidrogeni yandırdıqda necə qram su alındığını hesablayın 

III qurp 

1)

 

Suyun hansı kimyəvi xassələrə malik olmasını araşdırın 



2)

 

Na metalının suda həll olunmasını təcrübə yolu ilə göstərin 



3)

 

1  mol  H



2

O  parcalandıqda  necə  litr  (n.s)  oksigen  əmələ  gəlməsini 

hesablayın 

IV qurp 


1)

 

CuSO



4

 –ün su ilə reaksiyaya daxil olmasını təcrübə ilə göstərin 

2)

 

5  mol  H



2

O-da  necə  qram  hidrogen  və  necə  qram  oksigen  olduğunu 

hesablayın 

3)

 



Suyun tətbiq sahələrinə aid sxem tərtib edin 

Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi. 

Hər bir qurpdan 1 şagird işlərini təqdim edirlər.Hər bir qrup üzvüleri diger 

qurplara sual verir və əlavələr edirlər 

Nəticələrin çıxarılması və ümumuiləşdirmə Qurupların işləri ümumiləşdirilir 

Şagirdlərlə birkildə  tədqiqat sualına və fərziyyələrə qayıdırıq. 

Uşaqlar siz nəyi öyrəndiniz? Uşaqlar oyrəndiklərini  ‘’BİBÖ’’ cədvəlinin 

‘’öyrəndim’’ xanasında yazdılar. 

Bildiklərim 

Istəyirəm bilim 

öyrəndim 

1) 


1) 

1) 


2) 

2) 


2) 

3) 


3) 

3) 



Kimya məktəbdə 

 

61 



 

Suyun molekollarının  H və O atomlarından ibarət olmasını analız   və sintez 

üsulları ilə öyrənirlər.Hər iki üsulla  suyun hidrogen və oksigendən ibarət olması 

(1:8 kütlə nisbəti) isbat olunub. Su metallardan Cu, Hg, Ag, Au, Pt ilə reaksiyaya 

daxil  olmur.  Qalan  bütün  metallarla  qarşılıqlı  təsirdə  olur.  Aktiv  metallarla  adi 

şəraitdə  reaksiyaya  girir.  Bu  zaman  qələvi  əmələ  gəlir  və  H

2

  çıxır.  Orta  aktiv 



metallarla  yüksək temperaturda  reaksiyaya  girir.  Bu zaman oksid əmələ  gəlir və 

H

2



 çıxır.  Su, H

2

, O



2

, N


2

 və nəcib qazlardan başqa digər qeyri metallala qarşılıqlı 

təsirdə  olur.      Yod  adi  şəraitdə  su  ilə  reaksiyaya  girmir  və  suda  həll  olmur.  Su 

yalnız  aktiv  metalların  okidləri  ilə  reaksiyaya  daxil  olur  və  bu  zaman  həmişə 

qələvi əmələ gəlir. Digər metalların oksidləri ilə  reaksiyaya daxil olmur. Su SiO

2

-



dən başqa digər turşu oksidləri ilə reaksiyaya daxil olur və bu zaman  turşu alınır. 

 

2Na +2H



2

O = 2NaOH+H

SO

3



+H

2

O=H



2

SO



Zn +H

2

O = ZnO + H



2

 

CaO+ H



2

O + CaO =Ca(OH)

2

 

 



Susuz  həyat  yoxdur.Susuz  heç  bir  canlı  yaşaya  bilməz  deyirlər.  Mən  isə 

deyərdim:      Su  elə  həyatın  özüdür.Sudan  qənaətlə  istifadə  etmək  lazımdır.İnsan 

orqanizmində su oksigendən sonra ikinci yeri tutur.Insan orqanizmi suyun 11%-ni 

itirsə ölüm baş verər.  Gün ərzində 2 l su içmək lazimdır. 

Bir inci saflığı varsa da suda, artıq içiləndə dərd verir oda. N.Gəncəvi. 

 

Tətbiqetmə: 

1) Suyun Li və K ilə reaksiyasının tənliyini yazın 

2) Suyun  kükürd (vı) oksid və MgO ilə reaksisasının tənliyini yazın 

3) Suyun qeyri-metallarla reaksiyasına aid iki nümunə göstərin. 



 

Qiymətləndirmə: 

 

 

Quruplar 



Meyarlar 

II 



III 

IV 


Tədqiqatçılıq 

 

 



 

 

Təqdimetmə 

 

 

 



 

Əməkdaşliq 

 

 



 

 



1(45)2014 

 

 



62 

 

 



 

Ev tapşırıgı 

1)Suyun dövranına aid sxemdən istifadə edərək məlumat hazırlayın. 

2. Qalan üç şəkilin əlaqəsini və hər birinin mənasını izah edin. 

 

 

İstifadə  edilmiş  ədəbiyyat: 

 

1.  Kimya,  həyat  bilgisi,  coğrafiya  və 

fizikadan proqram və dərsliklər 

2.  İnteraktiv  kurrikulum:  Mahiyyəti  və 

nümunələr,  ”Adiloğlu”  nəşriyyatı,  Bakı-

2005 


3. 

A.Mehrabov 

və 

b. 


Pedoqoji 

Texnologiyalar, Bakı-Mütərcim-2006 

4. 

M.Fərəcov. 



Kimyanın  tədrisində 

fənlərarası  əlaqə,  ”Maarif”  nəşriyyatı, 

Bakı-1989 

5.  Zülfiyyə  Veyisova.  Fəal/interaktiv 

təlim:  UNİCEF,  Azərbaycan  Respublikası 

Təhsil Nazirliyi. 

6.  A.  Əliyev.  8-ci  sinifdə  kimyayanın 

tədrisi, Bakı,  2004 

 

 

 



 

 

 


Kimya məktəbdə 

 

63 



 

M. Фараджов, Ш. Керимова, M. Азимова, В. Аскеров 

В преподавании химии целесеобразно полъзаватъся методами             

интерактивнего и интегративнего обусения 

АННОТАЦИЯ 

 

В  статье  говорится  о  том  как  новыми  методами  обучения  преподнести 

информацию о воде, ее свойствах, о путях ее помека в природе, о том, как очистить 

воду. Таком в статье описывается, как пользаваться рабочие листки при уравнении 

новых  знании,  даются  образцы  межпредметных  связей,  показана  демонстрация 

учащимся  опытов  по  выхождению  воды  как  химического  вешества  в  реакцию  с 

другими вешествами. 

В  статье    отображаются  межпредметные  и      внутрипредметные  связи  при 

раскрытни темы, а также возможности использования материалов из интернета. 

 

 



 

M. Ferecov, Sh. Kerimova, M. Azizova, V. Askerov 

İt is useful to use interactibe and inteqrative traininq method 

ANNOTATION 

 

In  this  aktive  teochinq  information  relates  to    üater, its features,  findinq  in  nature 

and  ceaninq mith different methods and data hav to use papers in  oüucnq neü knoüledqe 

by student 

Activtuy of  students and qüinq directions to  students activties by teacher can an 

ekample  for  younq  teachers  un  thu  aktive  innersubject  relation  of  context  and  usinq 

internet material is  reflected. 

 

 



Açar sözlər: su, xassələri, suyun dövranı, ağır su, cod su, distillə suyu, suyun kimyəvi 

xassələri,    metallar,  qeyri-metallar,  metal  oksidləri,  turşu  oksidləri, 

indikatorlar,  turşular,  qələvilər,  qruplarla  iş,problemli  şərh,  BİBÖ  cədvəli, 

mis kuporosu. 

 

Ключевые  слова:  Вода,  свойства  вода,  период  вода,  жоскый  вода,  

дистиллованный  вода,    химисеской  свойства  вода,  металлы, 

неметаллы,  оксид  металлы,  кислотный  оксиды,    индикаторы, 

кислоты,  основания,  пробленые  ситиасия,  таблитьця  БИБО, 

медный купорос 

 

Keywords: Vater,  its features, vater period, heavy vater, hovd vater, chemical features of 

vater purenevs of  pearl, metals, not metals, metaloxcid, acid  oxcid, 

indicatot,acids, problematik commentary, sdacdure of  BİBO, copper cupos 



Yüklə 45,22 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə