Kimyasal maddelerin canlılarda olumsuz etkilerini araştıran toksikolojinin en eski ve gelişen dalıdır



Yüklə 445 b.
tarix18.05.2018
ölçüsü445 b.
#44563





Kimyasal maddelerin canlılarda olumsuz etkilerini araştıran toksikolojinin en eski ve gelişen dalıdır.

  • Kimyasal maddelerin canlılarda olumsuz etkilerini araştıran toksikolojinin en eski ve gelişen dalıdır.

  • Adli Toksikoloji~Toksikolojiden hukuk amacı için yararlanır.



Her madde zehirdir, zehir olmayan hiçbir şey yoktur. Ancak zehirle ilacı ayıran onun dozudur” 

  • “ Her madde zehirdir, zehir olmayan hiçbir şey yoktur. Ancak zehirle ilacı ayıran onun dozudur” 

  • Paracelsus (1493–1541)



Modern toksikolojinin kurucusu olarak tanınan İspanyol asıllı Orfila (1787–1853), zehirlerin kimyasal ve biyolojik özellikleri arasında ilk ilişki kuran kişidir.

  • Modern toksikolojinin kurucusu olarak tanınan İspanyol asıllı Orfila (1787–1853), zehirlerin kimyasal ve biyolojik özellikleri arasında ilk ilişki kuran kişidir.

  • Orfila, adli toksikolojinin temellerini atmış ve ölümle sonuçlanan bir zehirlenme olayında, kimyasal analizin yasal bir delil olarak gerekliliğini belirtmiştir.



Dünyada 17 milyon organik ve anorganik kimyasal madde var

  • Dünyada 17 milyon organik ve anorganik kimyasal madde var

  • 1,3 milyon madde kullanılıyor

  • Bütün maddeler zehir olabilir

  • Yeterli doz ve vücuda giriş yolu zehiri yararlı hale getirebilir



Postmortem araştırmalar yapar

  • Postmortem araştırmalar yapar

  • Trafik kazalarında alkol inceler

  • Karbon Monoksit saptar

  • Uyuşturucu madde arar

  • Adalete ölüm nedeni hakkında yardımcı olur



İntihar

  • İntihar

  • Cinayet

  • Ani-beklenmedik ölüm

  • Ası, boğma, boğulma

  • Kötü Amaçlı Kullanılan Droglar

  • Trafik Kazaları



İnsan vücudu oldukça karmaşık, dinamik bir kimyasal fabrikalar topluluğudur

  • İnsan vücudu oldukça karmaşık, dinamik bir kimyasal fabrikalar topluluğudur

  • Ölüm sonrası fabrikaların bütünlüğü ve kooperasyonu farklı hızlarda bozulur



Uygun örnek alınması

  • Uygun örnek alınması

  • Örneğin zamanında alınması

  • Örneğin saklama koşulları



Örnek alma

  • Örnek alma

  • Uygun tüp içine alma

    • Uygun kan alma
    • Kanın saklanması
  • Etiketleme

    • Kan doğru kişiye mi ait
        • ADI- SOYADI,TARİH,SAAT, KANI ALAN KİŞİ


Kırmızı tüpde antikoagulan veya koruyucu kimyasal yoktur.

  • Kırmızı tüpde antikoagulan veya koruyucu kimyasal yoktur.

  • Serum elde etmek amacıyla kullanılır.

  • Santrifüjden önce 10-15 dakika kanın pıhtılaşması için bekletilir



Jel içerir, santrifüjden sonra serum ile pıhtı arasında tabaka oluşur

  • Jel içerir, santrifüjden sonra serum ile pıhtı arasında tabaka oluşur

  • Başka bir kimyasal madde içermez



    • Sodyum florür ve potasyum okzalat
    • Sodyum iyodoasetat içerir.


Heparinin sodyum veya lityum tuzlarını içerir.

  • Heparinin sodyum veya lityum tuzlarını içerir.

  • Heparin; trombini inhibe eder, böylece pıhtı oluşmaz (plazma elde edilir)

  • Avantajı; pıhtı oluşumu için beklemek gerekmez.



EDTA içerir, kalsiyum ile kelat yaparak pıhtılaşmayı önler

  • EDTA içerir, kalsiyum ile kelat yaparak pıhtılaşmayı önler

  • Hematolojide çok kullanır



Sodyum sitrat içerir, kalsiyumla kelat yaparak pıhtılaşmayı önler

  • Sodyum sitrat içerir, kalsiyumla kelat yaparak pıhtılaşmayı önler

  • Kan- antikoagulan oranı bilinmelidir

  • Koagülasyon analizlerinde kullanılır



Eser element analizinde kullanılır

    • Eser element analizinde kullanılır
    • Kahverengi tüp; Pb analizinde
    • Koyu mavi tüp; diğer eser elementlerin analizinde (Asitle yıkanmış)


Belirli bölgelerden kan alınması

  • Belirli bölgelerden kan alınması

  • İdrar

  • Vitröz sıvı(göz)

  • Dokular(karaciğer, beyin, kas...)

  • Mide içeriği

  • Saç-tırnak



Siyanür(mg/L) Etanol(mg/dL)

  • Siyanür(mg/L) Etanol(mg/dL)

  • Kan(bacak) 7,6 134

  • Kan(kol) 65 136



  • Sağ ayak kan 119 0,9 0,5

  • Sol ayak kan 106 0,9 0,5

  • Sağ kol kan 171 7,1 0,9

  • Sol kol kan 424 31,5 1,9



Göz Sıvısı

  • Sıvı olduğundan çalışılması kolaydır.

  • Kan düzeyine çok yakın sonuç verir.

  • Glukoz, üre ve elektrolit analizlerinde de yararlıdır.

  • Birçok ilacın kan düzeyleri ile benzerlik gösterir.



Mide Yıkama Suyu

  • Tarım ilaçları ve müstehzar ilaçlar ile zehirlenme olayında laboratuvar için örnek alınması;

  • İçilen insektisidin ve müstahzar ilacın kutusu boş olsa dahi gönderilmelidir.Ortada kutu yoksa bile yakınlarından zehirlenmeye neden olan ilacın adı sorularak tutanaklara geçirilmelidir.

  • Hasta hastaneye götürüldüğünde midesinin yıkama suyu alınmalıdır.



Olay hakkında bilgi eksikliği

  • Olay hakkında bilgi eksikliği

  • Olay yerinin yetersiz incelenmesi

  • Çürümüş veya parçalanmış cesetler

  • Yanıklar

  • Gömülmüş cesetler(Feth-i kabir)



Uyuşturucular, dolaşım sisteminde, kanla birlikte sirküle olurken, kıl kökünde tutulur ve köklerden dışarı doğru büyüyen kıl gövdesinin merkezinde hapsedilir

  • Uyuşturucular, dolaşım sisteminde, kanla birlikte sirküle olurken, kıl kökünde tutulur ve köklerden dışarı doğru büyüyen kıl gövdesinin merkezinde hapsedilir











Tedavi edici ilaçlar        

  • Tedavi edici ilaçlar        

  • İlaç bağımlılığına neden olan kimyasal maddelerin bir kısmı tıbbi amaçla kontrollü bir şekilde kullanılırlar.

  • İlaçların tedavi amacı dışında veya o toplumun kültürel ve sosyal yapısına uymayan şekilde kullanılması “ilaç suistimali” olarak tanımlanır. Böylece bütün ilaçların suistimali mümkündür.

  • İlaçların tedavi dozlarıyla toksik dozları arasındaki aralığın çok dar olması sıklıkla akut zehirlenmelere yol açabilmektedir.



Narkotik maddeler                

  • Narkotik maddeler                

  • Morfin türü ağrı kesicilerin tümü narkotik analjeziktir.

  • Narkotik analjezikler merkezi sinir sistemi üzerine etki ederek acıyı dindirirler, uyuşukluk ve uyku verirler.

  • Eroin yüksek derecede psikolojik ve fizyolojik bağımlılık yapar.





Alınışından kısa süre sonra tüm hücrelere dağılır

  • Alınışından kısa süre sonra tüm hücrelere dağılır

  • Önce majör metaboliti olan morfin-3-glukuronid (M3G)

  • Daha yavaş olarak da 6-glukuronide (M6G) dönüşür

  • Atılımın % 70’i böbreklerle ve glukuronid şeklinde olur

  • Safra ile %7-10 , akciğerlerle %3-6 arasında atılır

  • İdrarla değişmeden serbest olarak atılan miktarı %10 dan azdır



Kanda 15-20 dakikada 6-asetil morfine dönüşür

  • Kanda 15-20 dakikada 6-asetil morfine dönüşür

  • Karaciğerde tümüyle morfine dönüşmesi birkaç saat sürer

  • 6-MAM’ın idrarda bulunması kişinin eroin kullandığının kesin kanıtıdır

  • Ancak kullanımdan sonra birkaç saate kadar bulunabilir

  • İdrarda atılımda morfin fazla olmasına rağmen saçta 6-MAM miktarı daha fazladır

  • Etki süreleri 3-6 saat arasındadır

  • Morfin, kodein veya eroin alan kişinin idrarında son alınışından 3 güne kadar morfin bulunabilir



Barbitüratlar, tedavide ağrı kesici, anestezik ve kasılmalara karşı kullanılır

  • Barbitüratlar, tedavide ağrı kesici, anestezik ve kasılmalara karşı kullanılır

  • Genellikle ağız yoluyla alınır

  • Uzun süre sıkça kullanımları fiziksel bağımlılık yapabilir

  • Etki süreleri farklıdır

  • 2500 den fazla türevi vardır , klinikte 50 kadarı kullanılır

  • Benzodiazepinler, tedavide teskin edici, uyutucu ve adale

  • gevşetici olarak kullanılır



Genellikle ağızdan hap şeklinde alınır

  • Genellikle ağızdan hap şeklinde alınır

  • Yağda çözünür

  • Çözünme derecelerine bağlı olarak kısa, orta ve uzun etkili olarak üç gruba ayrılır

  • Etki süreleri 3-24 gün arasında değişir

  • Karaciğerde metabolize olur

  • Bir kısmı idrarla esas olarak aktif ve inaktif metabolitler şeklinde ve diğerleri de değişime uğramadan atılır

  • Alınan barbitürata bağlı olarak idrarda, alındıktan yaklaşık 30 saat veya birkaç hafta sonra pozitif çıkabilir



  • Benzodiazepinler etki sürelerine göre üçe ayrılır:

  • Uzun etkililerin etki süresi 1-3 gündür

  • (Diazepam, flurazepam, halazepam, klonazepam, klorazepat, klordiazepoksit, kuazepam, medazepam, prazepam)

  • Orta etkililerin etki süreleri 10-20 saattir (Alprazolam,bromazepam, lorazepam, oksazepam, temazepam)

  • Kısa etkililerin etki süreleri 2-8 saattir

  • (Midazolam, trazolam)



Normal düşünme mekanizmasında, ruh haletinde, his duygu ve algılamada göze çarpan değişiklikler yapabilen, psikolojik bağımlılığa neden olan ve merkezi sinir sistemi üzerine etkili olan maddelerdir

  • Normal düşünme mekanizmasında, ruh haletinde, his duygu ve algılamada göze çarpan değişiklikler yapabilen, psikolojik bağımlılığa neden olan ve merkezi sinir sistemi üzerine etkili olan maddelerdir

  • En çok kullanılanı esrardır

  • Esrar etken maddeleri yağlarda çözünür vücudun yağ dokusunda depolanır

  • Arasıra kullanan kişilerde 1 ile 3 gün , kronik içicilerde son dozdan bir hafta veya daha fazla sürede idrarda tespit edilebilir

  • Duman altında kalan ve içmeyen şahısların idrarında da bulunabilir







MSS üzerine uyarıcı etki yapar

  • MSS üzerine uyarıcı etki yapar

  • Etkileri kokaine benzer

  • En sık rastlanılan tipi Ecstasy adı altında satılan tablet formlarıdır

  • Kokain kullanımı son yıllarda artmıştır

  • Kokainin plazmadaki yarılanma süresi çok kısadır ve tamamı benzoilekgonin ve ekgonin metil esterine dönüştürülerek idrarla atılır

  • Kokain kanda ve idrarda aranır

  • 48 saat içinde idrarda kokain metabolitleri bulmak mümkündür





Amfetamin, alınmasından 24 saat sonra dozun yaklaşık %70'lik kısmı idrar ile atılır

  • Amfetamin, alınmasından 24 saat sonra dozun yaklaşık %70'lik kısmı idrar ile atılır

  • İdrarın pH değerine bağlı olarak dozun %30’u değişmeden, geri kalan kısmı da metabolitleri olarak dışarı atılır

  • Metamfetamin'nin yaklaşık %62’si ilacın alınmasından 24 saat sonra, dozun %43’ü değişikliğe uğramadan, kalan kısmıda amfetamin olarak dışarı atılır

  • Amfetaminler vücuda alındıktan sonraki 3-4 gün boyunca idrarda bulunabilir



MDMA, metilen- dioksiamfetamin'e metabolize olur

  • MDMA, metilen- dioksiamfetamin'e metabolize olur

  • İdrarla %65'i ana ilaç, %7'si MDA şeklinde atılır

  • Diğer idrar metabolitleri, metilen köprülerinin bölünmesiyle oluşan ve konjugatlar halinde atılan MDMA ve MDA‘nın mono ve dihidroksi türevlerini içerir

  • İdrarda 3 güne kadar bulunabilir



Orta derecede alındığında benzylecgonin idrarda 3 güne kadar bulunur

  • Orta derecede alındığında benzylecgonin idrarda 3 güne kadar bulunur

  • Kronik içicilerde 3 hafta boyunca idrarda bulunabilir

  • Kokain idrarda büyük oranda metabolitleri şeklinde atılmasına rağmen saçtan büyük oranda kokain olarak atılır







Metil Alkol (CH3OH)

  • Metil Alkol (CH3OH)

  • Tahta alkolü, odun ruhu, methanol ve carbinol bilinen diğer adlarıdır

  • Berrak ve renksizdir

  • Tahtanın distile edilmesiyle elde edilir ve ilk haliyle gerek tadı ve gerekse kokusu nedeniyle içilmesi pek tercih edilmez

  • Ucuz olması, kolay elde edilebilmesi nedeniyle özellikle kaçak içki yapımında sıkça kullanılır

  • Meydana gelen zehirlenmeler çoğunlukla kaza veya intihar orijinlidir

  • Metil alkol için letal doz 80 mg/dl  ve üzeri olarak belirtilmektedir



Etil Alkol (C2H5OH):

  • Etil Alkol (C2H5OH):

  • Genellikle sindirim yoluyla alınan etil alkolle akut zehirlenmelere çok sık rastlanır

  • Etil alkol bir merkezi sinir sistemi depresanıdır

  • Kanda etil alkol miktarı %25 mg ‘ dan aşağı olduğunda kişinin etkilenimi az olacaktır 

  • Birçok ülkeler, alkol etkisinde araç kullanmayı yasaklamışlardır

  • Sürücünün kandaki alkol düzeyi belirli bir limitin üstünde olduğunda trafik suçu olarak kabul edilmektedir

  • Yasal alkol limit değeri ülkemizde  0.5 promildir

  • Alkolle zehirlenmede veya adli tıp açısından bir kişinin sarhoşluk derecesinin saptanmasında, en uygun biyolojik materyal kandır



Uçucu organik çözücüleri içeren ürünler, günümüz toplumlarında yaygın olarak kullanılmaktadır

  • Uçucu organik çözücüleri içeren ürünler, günümüz toplumlarında yaygın olarak kullanılmaktadır

  • Evde ve sanayide temizlik malzemeleri, yapıştırıcılar, boyalar, vernikler,  kozmetik ürünler, aerosollar içerisinde uçucu maddeler yaygın olarak bulunmaktadır

  • Organik çözücülerin sayısı her geçen gün artmaktadır

  • Anestezi uygulamaları hariç tutulursa, uçucu maddeler (UM) ile intoksikasyonlar, genellikle bu maddelerin bilerek alımı şeklindedir

  • Yapıştırıcı koklama (glue sniffing) olarak adlandırılmaktadır









Besin maddelerinin üretimi, tüketimi ve depolanmaları sırasında, besin değerini bozan ve besinleri yok eden, zarar veren haşereleri, mikroorganizmaları ve diğer zararlıları yok etmek için kullanılan fiziksel, kimyasal veya biyolojik savaş maddelerine pestisidler denir

  • Besin maddelerinin üretimi, tüketimi ve depolanmaları sırasında, besin değerini bozan ve besinleri yok eden, zarar veren haşereleri, mikroorganizmaları ve diğer zararlıları yok etmek için kullanılan fiziksel, kimyasal veya biyolojik savaş maddelerine pestisidler denir

  • Pestisidler, kullanma yerlerine göre insektisitler (böceklere karşı), herbisitler (yabancı otlara karşı), fungusitler (mantarlara karşı), rodendisitler (kemiricilere karşı) v.b. ismini alır

  • Pestisitlere akut veya kronik maruz kalımların, vücutta karakteristik patolojik lezyon yapmamasından dolayı, bu kimyasallara maruz kalan bireylerin dokularında ve vücut sıvılarında pestisitlerin varlığı ve düzeyinin belirlenmesi, ancak uygun analiz yöntemlerinin uygulanması ile mümkün olmaktadır





Kullanıldıkları zararlılara göre sınıflama

  • Kullanıldıkları zararlılara göre sınıflama

  • İnsektistler ( böcek öldürücüler)

  • Fungusitler (mantar öldürücüler)

  • Herbisitler (zararlı otları yok edenler)

  • Akarisitler (çok ayaklılar ve keneleri öldürenler)

  • Bakterisitler (bakterileri öldürenler)

  • Rodentisitler (kemiricileri öldürenler)

  • Algisitler (algleri yok edenler)

  • Avenisitler (kuşları öldüren ya da yok kaçıranlar)



Organik Klorlu İnsektistler (Endosülfan)

  • Organik Klorlu İnsektistler (Endosülfan)

  • Suda az çözünen, çok dayanıklı katı maddelerdir

  • Tohumların, odunların ilaçlanmasında ve evlerde haşerelere karşı kullanılır

  • Organik çözücülerde, mineral, bitkisel ve hayvansal yağlarda çözünür

  • Bu özellikler organik klorlu insektisitlerin çevrede uzun süre kalmasına, insan ve hayvan yağlarında ve diğer dokularda toplanmasına neden olmaktadır

  • Özellikle evcil hayvanların sütünde birikmeleri insan sağlığı yönünden önem taşımaktadır



DDT ilk bulunduğu 1939’dan sonraki yıllarda göstermiş olduğu performans ile, ilacı bulan bilim adamına NOBEL ÖDÜLÜ kazandırmıştır

  • DDT ilk bulunduğu 1939’dan sonraki yıllarda göstermiş olduğu performans ile, ilacı bulan bilim adamına NOBEL ÖDÜLÜ kazandırmıştır



Buna karşın, özellikle 1960’lı yıllardan itibaren DDT, tehlikeli bir kirletici olarak görülmeye başlandı.

  • Buna karşın, özellikle 1960’lı yıllardan itibaren DDT, tehlikeli bir kirletici olarak görülmeye başlandı.

  • 1970'li yıllarda ise ABD ve Avrupa'da yasaklanmıştır.





1- Hareketlilik: DDT uzun yollar aşabilir. Hava sayesinde su veya toprağa ulaşabilir

  • 1- Hareketlilik: DDT uzun yollar aşabilir. Hava sayesinde su veya toprağa ulaşabilir

  • 2- Dirençlilik: DDT çevrede 30 yıl kalabilir

  • 3- Biyolojik birikim: DDT, bir organizmanın metabolizmasına çok kolay girebilen bir yapıdadır. Besin zincirinde son tüketiciye doğru gittikçe biriken oran artar



Doğa için kirletici ve zehirli olan bazı maddeler özelliklerini daima korurlar besin zincirini oluşturan organizmaların dokularında zararlı konsantrasyon düzeyine ulaşabilirler

  • Doğa için kirletici ve zehirli olan bazı maddeler özelliklerini daima korurlar besin zincirini oluşturan organizmaların dokularında zararlı konsantrasyon düzeyine ulaşabilirler

  • Bu olaya BİYOLOJİK BİRİKİM denir

  • Doğada biyolojik birikebilen maddelerin başında DDT gibi sentetik organik kimyasal maddeler, bazı radyoaktif maddeler ve bazı ağır metaller gelir













LC/MS teknikleri daha çok kullanılacak.

  • LC/MS teknikleri daha çok kullanılacak.

  • Drogların metabolik yolları (Farmakokinetik) daha iyi anlaşılacak.

  • Zehirlenme mekanizmaları üzerinde (Farmakodinamik) daha fazla durulacak.

  • Zehirlenme metabolizmasındaki genetik faktörlerin rolü (genomiks) önem kazanacak.





Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə