Olefinlar (alkenlar).
Asosiy organik va neftkimyosi sintezi uchun
xomashyo sifatida qo’llaniladigan olefinlarni ikki asosiy guruhga ajratish mumkin:
1) gazsimon yoki past haroratda qaynovchi olefinlar - etilendan pentangacha (C
2
-
C
5
) bo’lgan uglevodorodlar:
CH
2
=CH
2
etilen; CH
2
-CH=CH
2
propilen; CH
3
-CH
2
-CH=CH
2
buten-1; CH
3
-
CH=CH-CH
3
buten-2.
2) yuqori olefinlar - C
6
uglevodorodlar asosan C
12
-C
18
gacha bo’lgan
uglevodorodlar (asosan C
7
-C
15
).
Past olefinlar. E
tilendan butengacha bo’lgan sharoitda gaz, pentenlardan
boshlab (C
5
C
10
)-rangsiz olefinlarni ba’zi bir xossalari 4-jadvalda keltirilgan.
Yuqori bosim va past temperaturada etilenni suyuq holga keltirish mumkin
(buning uchun qaynovchi ammiak yordamida sovutiladi). Boshqa gazsimon
olefinlar bosim ostida siqilib suv yordamida sovutilganda suyuq holga keladi.
Olefinlarni yuqoridagi parafinlar bilan taqqoslansa, ko’rinib turibdiki, etilen
etandan 15°C past haroratda qaynaydi. Bu ko’rsatgichlar ularni qayta ishlash
jarayonida muhimdir. Olefinlarning parafinlardan farq qiladigan xususiyatlaridan
biri, ularni yaxshi eruvchanligi va yaxshi yutiluvchanligidir, chunki ularda
to’yinmagan uglerod bog’i mavjud. Olefinlar parafinlarga nisbatan qattiq
moddalarga yaxshi adsorbsiyalanadi, eritmalarga yutiladi. Ushbu xususiyatlarni
mavjudligi sababli, ularni maxsus usullar bilan ajratish mumkin.
Dostları ilə paylaş: | 
