Kimyoviy tezlik va Kimyoviy muvozanat Raimova Afifa



Yüklə 2,9 Mb.
tarix19.03.2022
ölçüsü2,9 Mb.
#84573
Kimyoviy muvozanat. 8 - sinf

Kimyoviy tezlik va Kimyoviy muvozanat

Raimova Afifa

Reja:


2

3

4

Reaksiya tezligi haqida tushuncha

1

Tezlikka ta’sir etuvchi omillar

Mavzuga doir masalalar

Kimyoviy muvozanat

Reaksiya tezligi haqida tushuncha

  • Kimyoviy reaksiya-zarrachalardan yangi zarrachalar hosil bo’lishidir.

Kimyoviy

Juda


Sekin

Masalan:


Juda

BaCl


Sekin

4Fe+6H

Reaksiyaning o’rtacha tezligi

  • Reaksiyaga kirishayotgan moddalarning yoki reaksiya natijasida hosil bo’layotgan mahsulotning konsentratsiyasini ma’lum vaqt birligi ichida o’zgarishiga reaksiyaning o’rtacha tezligi deyiladi.
  • v=C1-C2 / t1-t2 yoki

Reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar

  • Modda tabiati
  • 2K+2H2O=2KOH+H2↑
  • 2Li+2H2O=2LiOH+H2↑
  • Konsentratsiya

Qaytmas reaksiyalar faqat reaksiya mahsulotlarining hosil bo‘lishi tomonga boradi.


Kimyoviy reaksiyalar qaytmas va qaytar reaksiyalarga bo‘linadi.

Qaytar reaksiyalarda esa kimyoviy jarayon qarama-qarshi tomonga sodir bo‘ladi.

Ya’ni, avval reaksiya mahsulotlari va ayni daqiqada reaksiya mahsulotlaridan dastlabki moddalar ham hosil bo‘ladi.

Ayni bir sharoitda qarama-qarshi tomonga boradigan reaksiyalar qaytar reaksiyalar deyiladi. SO2 + H2O H2SO3

Chapdan o‘ngga boradigan reaksiya to‘g‘ri reaksiya, o‘ngdan chapga boradigan reaksiya teskari reaksiya deb ataladi.

Qaytar kimyoviy reaksiyalarda dastlabki moddalar sarflanib, ularning eritmadagi konsentratsiyasi kamayib boradi, natijada to‘g‘ri reaksiyaning tezligi susayadi.

To‘g‘ri reaksiya tezligi bilan teskari reaksiya tezligi tenglashgan holat kimyoviy muvozanat deb ataladi. u1 — to‘g‘ri reaksiya tezligi, u2 — teskari reaksiya tezligi (u1= u2 ).

Kimyoviy muvozanat paytida reaksiya mahsulotlaridan nechta molekula hosil bo‘lsa, shuncha molekula ajralib turadi.

Bosim, harorat va moddalar konsentratsiyasi o‘zgarishi bilan kimyoviy muvozanatni siljitish mumkin. Katalizator kimyoviy muvozanatni siljitmaydi.

Haroratning pasayishi to‘g‘ri reaksiyani tezlashtiradi. Bosimni oshirilishi kimyoviy muvozanatni hajm kamayishiga olib keladigan reaksiya tomonga siljitadi.

Reaksiya tenglamasi asosidagi hisoblashlardan ko‘rinib turibdiki, to‘g‘ri reaksiyada hajm kamayadi. Demak, bosim oshirilishi to‘g‘ri reaksiyani tezlashtiradi.

Kimyoviy muvozanatda turgan reaksiyadagi moddalardan birining konsentratsiyasi ortsa shu modda sarflanadigan tomonga muvozanat siljiydi.

Masalan, kimyoviy muvozanatda turgan CO2 + H2 H2O + CO reaktsion muhitdagi CO2 ning konsentratsiyasi orttirilsa muvozanat to‘g‘ri reaksiya tomonga siljiydi, CO ning konsentratsiyasi ortsa, muvozanat teskari tomonga siljiydi.


CO2 + H2 H2O + CO

Kimyoviy muvozanatga ta’sir etuvchi omillar


Bosim

Konsentratsiya



Harorat
Yüklə 2,9 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə