Kirish I bob. Nazariy ma’lumotlar
Yüklə 184,44 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Uyga vazifa soʻrash
| Tashkillashtiruvchi qism.
a) Oʻquvchilar bilan salomlashish. b) Davomatni va sinf tozaligini tekshirish. c) Oʻquvchilar diqqatini tortish: “Space” musiqasi qoʻyilib oʻquvchilardan koʻz oldilariga nima kelgani, hayollaridan nima oʻtgani soʻrilaladi. Musiqa tinglanganda inson hayolida be ixtiyor kosmos, fazo gavdalanadi. Uyga vazifa soʻrash Oʻtilgan mavzu: Vaqtni oʻlchash. Taqvimlar. Oʻquvchilar “Beruniy”, “Ulugʻbek” va
nomli uch guruhga boʻlinadi. Guruhlarga oʻtilgan mavzu yizasidan fizik diktant oʻtkaziladi. 1) ……………. sifatida Yerning bir yillik vaqt davomida oʻz oʻqi atrofida aylanishlaridan olingan oʻrtacha bir marta aylanish davrini — oʻrtacha sutkasini olish mumkin. 2) Vaqt etaloni boʻlmish oʻrtacha Quyosh sutkasining bir sekundi oʻrtacha Quyosh sutkasining ………….. qismiga teng. 3) 1967-yilda ………… sifatida seziy 133 atomi nurlanishining 9192631770 ta tebranishlari davrining davomiyligi bir fizik sekund deb qabul qilindi. 59
toʻrtinchi yil 366 sutka hisoblanadi. Ketma-ket kelgan uch yil oddiy yillar, toʻrtinchi yil esa ………….deyiladi. 5) Yulian taqvimi boʻyicha yil hisobidagi har ……….. 3 sutka olib tashlanishga asoslangan taqvim……….. taqvimi deb ataladi. 6) Oʻzbekistonda Grigoriy taqvimiga …………. Oʻsha kunga kelib Yulian va Grigoriy taqvimlari orasidagi farq …….. tashkil etgan. Shu sababli 1918- yil 1- fevral kunini 14- fevral deb e’lon qilingan. Guruhlarga Venn diagrammasi orqali Grigoriy va Yulian taqvimlarining bir-biriga oʻxshash jihatlari va farqli tomonlarini topib quyidagi diagrammaga yozish topshiriladi. Mantiqiy savol: Yilning bir oyida beshta hafta boʻlib, shularning ichida uchta shanba oyning juft kuniga toʻgʻri keladi. Shu oyning 25-kuni haftaning qaysi kuniga toʻgʻri keladi? Javob(dushanba). Guruhlar va faol qatnashgan oʻquvchilar munosib ravishda «a’lo», «yaxshi», «qoniqarli» baholar bilan baholanadi. Yani mavzu bayoni. Yulian taqvimi Grigoriy taqvimi 60
Mavzu: Quyosh sistemasidagi sayyoralar. Kepler qonunlari. Quyosh sistemasi Buyuk Uygʻonish davrida polshalik astronom N.Kopernik (1473—1543) Quyosh sistemasi haqidayangi ta’limot — geliotsentrik sistemani yaratdi. Bu ta’limotga koʻra, markazdagi Quyosh atrofida sayyoralar aylanib yuradi. Bu inqilobiy ta’limot oʻsha davrgacha hukmron boʻlgan geotsentrik sistemaga, ya’ni «Yer — Olamning markazi» degan tasavvurga qattiq zarba berdi va uni inkor etdi. Quyosh sistemasida yirik osmon jismlari boʻlgan 8 ta sayyora va ular atrofida aylanib yuruvchi 100 dan ortiq tabiiy yoʻldoshlar, mayda osmon jismlari boʻlgan 40 mingtagacha astroidlar, 2 mingga yaqin kometalar va boshqa turli xildagi osmon ji smlari mavjud. Toʻqqizinchi sayyora deb kelingan Plutonni mayda osmon jismi — asteroid deb kelishib olindi. Sayyoralar. Tunda osmon gumbazida ba’zi bir «yulduz»ning joyi boshqasiga nisbatan oʻzgarib qoli shini kuzati sh mumkin. Goʻyoki , bunday «yulduz» boshqalari orasida sayr qilib yurgandek tuyuladi. Sayr qilib yurgandek tuyulgan bu «yulduz»lar aslida sayyoralardir. Sayyoralar oʻzidan nur chiqarmaydi . Biz ulardan qaytayotgan Quyosh nurini koʻramiz. Sayyoralarning Yüklə 184,44 Kb. Dostları ilə paylaş:
|