Kirish I bob. Nazariy ma’lumotlar

Mustahkamlash 
24-mashq 
1. Yerning orbita boʻylab aylanish davri 365,25 sutka, Yerdan Quyoshgacha
boʻlgan oʻrtacha masofa 150 mln km. Mars sayyorasining orbita boʻylab 
aylanish davri 687 Yer sutkasiga teng boʻlsa, uning Quyoshdan oʻrtacha
uzoqligini hisoblang. 
Berilgan Formula Yechim
T
1

= 365,25 sutka

𝑇
1

2
𝑇

2

2
=

𝑅

1
3

𝑅

2
3

𝑅
2

= 150 · 10

9
𝑚√

687

2
𝑠𝑢𝑡𝑘𝑎

365,25
2
𝑠𝑢𝑡𝑘𝑎

=
3

227 · 10

9
𝑚

T

2
= 687 sutka 

R
1

= 150·10

9
m
𝑅
2=

𝑅

1
√
𝑇

2
2

𝑇

1
2

3

R

2

- ?

Savol javob. 
1. Quyosh sistemasi nima? 
2. Sayyora nima? Qaysi sayyoralarni bilasiz?
3. Sayyora nima? Qaysi sayyoralarni bilasiz? 
4. PhET dasturi haqida qanday fikirdasiz?
Uyga vazifa. 
§42. «Quyosh sistemasidagi sayyoralar. Kepler qonunlari» 24- mashq
2,3,4- masalalar. Fizika 9-sinf. P. Habibullayev, A. Boydadayev “Gʻofur Gulom” 
2014-yil.

---

---

65
III.3 Akademik litseylar uchun Yer va Oyning Quyosh atrofidagi harakati 

mavzusidagi ikki soatlik dars ishlanmasi 
Akademik litseylarda aynan Yer va Oyning Quyosh atrofidagi harakati 
mavzusi oʻqitilmaydi. Lekin, bitiruv malakaviy ishim orqali yoritishim kerak
boʻlgan bu masalani boshqa mavzularga ham qoʻllasa boʻladi. Masalan “Quyosh 
sistemasining tuzilishi. Sayyoralarning koʻrinish shartlari” mavzusiga qoʻllash
mumkin. Quyida shu mavzu yuzasidan akademik litseylar uchun ikki soatlik dars 
ishlanma namunasini koʻramiz.