Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beynəlxalq idman.
- 11.10. Beynəlxalq səyahətlərə tələbatın formalaşması Tələbatın amilləri.
Yaponiya, Böyük Britaniya, Fransa, Çin və İtaliyadır. Dünyada beynəlxalq turizmə çəkilən ümumi xərclərin yarısından çoxu bu 5 ölkənin payına düşür. Yaponiyanın payı xüsusilə böyükdür (1970-ci ildəki 1,7%-dən 2006-cı ildə 12%-ə və 2009-cu ildə 11%-dək). 1970-ci ildən 2010-cu ilədək Yaponiya turistlərinin çəkdiyi xərclərin həcminə görə dünyada 3-cü yeri tuturdu. İxracdan gəlirlərin və milli gəlirin ümumi həcmində səyahətlərdən əldə olunan vəsaitlərin əhəmiyyəti həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrdə daim artmaqdadır, amma bu nisbətlər birinci qrupla müqayisədə ikincidə bir qədər yüksək olmuşdur. 2001-2010-cu illərdə inkişaf etməkdə olan 30 və inkişaf etmiş 10 ölkədə səyahətlərdən daxilolmalar malların ixracının dəyərini 10% üstələmişdir. Bu ölkələrin çoxunda turizm ən böyük ixrac maddəsinə çevrilmişdir və yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, bunun əsas axını Qərbi Avropa ölkələrinin payına düşür. Beynəlxalq turizm Qərbi Avropa dövlətlərinin iqtisadiyyatına çoxcəhətli təsir göstərir. Ayrıca götürülən ölkə üçün turizm tədiyyə balansının gəlir hissəsini valyuta mədaxilləri ilə qidalandıran mənbədir. Beynəlxalq turizm inkişaf etdikcə, özündə mehmanxana təsərrüfatını, nəqli}^atı, qida, ayaqqabı, tikiş sənayelərini, maşınqayırmanı, ekskursiya xidmətlərini, maddi istehsalın və xidmətlərin digər sahələrini birləşdirən turizm sənayesi sürətli templərlə fomıalaşır. İnkişaf edən turizm sənayesinin yeni iş yerləri yaratması, əhalinin gəlirlərini və məhsul buraxılışını artırması nəticəsində bütövlükdə xalqın rifah səviyyəsi yüksəlir. Turistlərin ən böyük sayı Fransanın payına düşür (75,2 milyon nəfər), onun ardınca İspaniya (49,5 milyon nəfər), ABŞ (45 milyon nəfər), İtaliya (39,5 milyon nəfər). Böyük Britaniya (23 milyon nəfər), Niderland (19,5 milyon nəfər), Avstriya (18 milyon nəfər), Kipr (18 milyon nəfər), Portuqaliya (12 milyon nəfər) gəlir. İnkişaf etməkdə olan ölkələrə, xüsusilə də Asiya və Latın Amerikasına gələn turistlərin artımı müşahidə edilir. İsrail istisna edilməklə (-4,6%), Aralıq dənizinin Şərq sahillərinə gələn turistlərin sayı Türkiyədə 13,5%, Kiprdə 5,6% artmışdır. Şimali Avropaya turist səfərlərinin sayı da artmış, ən yüksək artım Şimali İrlandiya (+4,9%), Finlandiya, Danimarka, Sloveniya, Polşa və Slovakiyada olmuşdur.
edir. Müxtəlif səviyyəli çempionatlar. Olimpiya Oyunlarına uzunmüddətli və baha başa gələn hazırlıq, ayrı-ayrı ölkələrdə beynəlxalq və regional əhəmiyyətli, son dərəcə intensiv idman tədbirlərinin keçirilməsi nəhəng maliyyə axınları olan güclü idman sənayesini formalaşdırmışdır. 274
11.10. Beynəlxalq səyahətlərə tələbatın formalaşması Tələbatın amilləri. XX əsrin son 25 ilində beynəlxalq turizmin dinamik inkişafı və çeşidinin genişlənməsi səyahətlər sənayesinin bütün tərkib hissələrinə sirayət etmiş çoxsaylı sosial-iqtisadi, demoqrafik, ekoloji, texnoloji institusional amillərin mürəkkəb qarşılıqlı təsirinin nəticəsidir. Bu amillər rəqabət qabili}^ətinin əsaslarını dəyişmiş və beynəlxalq səyahətlərə çəkilən xərclərin strukturuna təsir göstənuişdir. Burada əsas rolu tələbat amilləri oynamışdır. Beynəlxalq səyahətlərə tələbat müxtəlif məqsədlərlə xaricə yollanan adamların çoxcəhətli xüsusiyyətlərini əks etdirən səbəblərin təsiri altında formalaşır. Həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ən böyük qmp asudə vaxtını keçirmək üçün xaricə yollanan adamlardan ibarətdir. Buna görə də həmin kontingentlə bağlı olan amillər başlıca rol oynayır. Dünya Turizm Təşkilatının məlumatlarına əsasən, 2002-ci ildə dünyada səyyahların ümumi sayının 68,1%-i istirahət edənlərdən ibarət idi. İşgüzar və başqa məqsədlərlə, o cümlədən qohumları və dostlan ilə görüşmək üçün səfər edənlərin sayı bundan az olsa da, mühüm kateqoriyanı, müvafiq olaraq, 16,5% və 15,1% təşkil edirdi. Ancaq xaricə gedən adamlar çox vaxt səfər zamanı müxtəlif, məsələn, işgüzar, əyləncə yaxud müalicə və s. məqsədlərini bir araya sığışdırmaq istədiklərinə görə, bu kateqoriyalar arasında bəzən aydın seçilən sərhəd qoymaq çətindir. Sahibkarlıq fəaliyyətinin qloballaşması, gəlirlərin yüksəlməsi, səyahətlərin real dəyərinin aşağı düşməsi və asudə vaxtın çoxalması ilə əlaqədar olaraq turist səfərlərinə tələbatın sürətlə artması beynəlxalq turizm axınlarının güclənməsi üçün stimula çevrilmişdir. Xaricə səfərlər qarşısında məhdudiyyətlərin zəiflədilməsi, dövlət və özəl təşkilatlar tərəfindən yardım göstərilməsi də turizmin inkişafı üçün stimuldur. Ucuz kompleks turların geniş yayılması və başqa səbəblər xarici turist axınını gücləndirmişdir; immiqrasiya və əmək miqrasiyası, siyasi qalmaqallar, iqtisadi çətinliklər və s. də öz təsirini göstərmişdir. Tələbatı müəyyən edən bu amillər arasında ən mühümləri gəlirlərin səviyyəsi və səyahətlərin qiymətidir. Beynəlxalq turizm istehlak səbətində firavanlıq predmeti kimi nəzərdən keçirildiyinə görə onun həcmi gəlirlərin səviyyəsindən asılı olaraq dəyişir. Bu qanunauyğunluq (tam təsdiqlənməsə də, beynəlxalq turizm getdikcə daha çox adamın asudə vaxtının keçirilməsinin adi 275 Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|