Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XBİ-nin regionlar üzrə dinamikasının qeyri-bərabərliyi.
- XBİ axınları, regionlar üzrə* Region Ölkəyə axın
- XBİ-nin ixracında və idxalında inkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı ölkələrin artan rolu.
ölkələrə XBİ axınının genişlənməsinin saxlanması ilə izah edilir. 6 illik fasiləsiz artımdan sonra inkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı ölkələrə XBİ axını 2009-cu ildə 27% aşağı düşmüşdü (548 milyard dollaradək).
verilən məlumatlardan göründüyü kimi, XBİ axınlarının ümumi qlobal dinamikası regionlar üzrə daha mürəkkəb və rəngarəng olan real vəziyyəti bir növ kölgədə qoyur. İnkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı ölkələrdə XBİ- nin əsas hissəsi az sayda, əsasən bazarı formalaşan iri dövlətlərə daxil olurdu (cədvəl 14.2). XBİ-nin regionlar və ölkələr, o cümlədən dünyanın aparıcı dövlətləri üzrə cəmləşməsini təfsilatı ilə nəzərdən keçirək. Hər bir ölkə özünün investisiya siyasətini işləyib hazırlayır (hər halda belə hesab edir) və bunun çərçivəsində investisiya strategiyasını həyata keçirir, o cümlədən xarici maliyyə resurslarım cəlb etmək üçün müvafiq şərait yaradır. Bir qayda kimi, bu şərait müxtəlif ölkələrdə fərqlidir. Aydındır ki, dünya üzrə XBİ axınlarının fəallaşmasının arxasında, ilk növbədə, inkişaf etmiş ölkələrin, habelə Çin, Hindistan, Braziliya və inkişaf etməkdə olan ölkələrin TMK-ı durur. Lakin XBİ-nin əsas ixracatçıları və idxalçıları inkişaf etmiş dövlətlər; ABŞ, Fransa, Honkonq, Çin, Böyük Britaniya, Almaniya, Səudiyyə Ərəbistanı, Hindistan, Avstriya, Kanada, İsveç, Niderland, Rusiya və Avropanın bir sıra başqa ölkələridir, (şəkil 14.1 və 14.2). Bu məlumatlar 2008-2009-cu illərdə inkişaf etmiş ölkələrin bütün qrupları üzrə XBİ-nin böyük enişini və buna müvafiq olaraq, beynəlxalq maliyyə axınlarının hərə- Cədvəl 14.2 XBİ axınları, regionlar üzrə* Region
Dünyanın bütün ölkələri 2100
1771
1114
2268
1929
1101
İnkişaf etmiş ölkələr
1444
1018
566
1924
1572
821
İnkişaf etməkdə olan ölkələr
565
630
478
292
296
229
Afrika
63
72
59 11
10
5 Latın Amerikası və Karib dənizi hövzəsi ölkələri
164 183
117
56
82
47 350 Qərbi Asiya
78 90
68
47 38
23
Cənubi, Şərqi və Cənub-Şərqi Aşıya 259
282
233
178
166
153
Cənub-Şərqi Avropa və MDB
91
123
70 52
61
51 Struktur cəhətdən zəif və kiçik iqtisadiyyatlı ölkələr
42,5 62,1
50,5
5,3
5,8
4,2
inkişafı ən zəif olan ölkələr
26
32
28 2
3
1 Dənizə çıxışı olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr
16 26
22
4 2
3
inkişaf etməkdə olan kiçik ada ölkələri 5
8
5 0
1
0 XBİ ümumdünya axınlarında payı, %
inkişaf etmiş ölkələr 68,8
57,5
50,8
84,8
81,5
74,5
inkişaf etməkdə olan ölkələr
26,9
35,6
42,9
12,9
15,4
20,8
Afrika
3,0
4,1
5,3
0,5
0,5
0,5
Latın Amerikası və Karib dənizi hövzəsi ölkələri
7,8 10,3
10,5
2,5
4,3
4,3
Qərbi Asiya
3,7
5,1
6,1
2,1
2,0
2,1
Cənubi, Şərqi və Cənub-Şərqi Aşıya
12,3
15,9
20,9
7,9
8,6
13,9
Cənub-Şərqi Avropa və MDB
4,3
6,9
6,3
2,3
3,1
4,6
Struktur cəhətdən zəif və kiçik iqtisadiyyatlı ölkələr
2,0 3,5
4,5
0,2
0,3
0,4
inkişafı ən zəif olan ölkələr
1,2
1,8
2,5
0,1
0,2
0,1
Dənizə çıxışı olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr
0,7 1,5
2,0
0,2
0,1
0,3
inkişaf etməkdə oian kiçik ada ölkəiəri
0,3
0,4
0,4
0,0
0,0
0,0
*UNCTAD, World Investment Report, 2010. P. 8 ** Bəzi ölkələr göstərilən üç qrupdan ikisinə aid edildiyinə görə, təkrar hesabsız. kətinin dinamikasının kəskin zəiflədiyini göstərir. Bu zəifləmə dünyanın iqtisadi qüdrətinin cəmləşdiyi ənənəvi mərkəzdə; ABŞ - Aİ - Yaponiyada xüsusilə nəzərə çarpır. Beynəlxalq kapital axınlarının sonrakı bərpası (canlanması), ən azı, bu mərkəzlərlə bağlıdır.
yarısından çoxu inkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı ölkələrə daxil olur. XBİ-nin inkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı ölkələrə axını 6 illik
Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|