Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Özəl sektorun səfərbər olunması üçün səmərəli mexanizmlərin zəruriliyi.
- 14.4. Kapitalın beynəlxalq hərəkətinin formaları. Kapitalın strukturu Formalar.
məsələ hərəkətlərin miqyası, hansı tədbirlərin həyata keçiriləcəyi və bunun kim tərəfindən edilməsidir»'. Havaya istixana qazlarının (İQ) atılmasının azaldılması üzrə qlobal məsələnin səviyyəsi hədsiz böyük maliyyə vəsaitləri və texnoloji cavab tədbirlərin yerinə yetirilməsini tələb edir. UNCTAD hesab edir ki, TMK-lar özlərinin nəhəng beynəlxalq əməliyyatları prosesində tullantıların iri mənbəyinə çevrildiyinə, habelə texnologiyaların yaradılmasında və yayılmasında çox mühüm mövqe tutduqlarına görə, sözsüz ki, aşağı karbo- hidrogenli iqtisadiyyata keçilməsində aparıcı rol oynamalı və havaya İQ tullanması ilə mübarizəyə vəsait qoyuluşlarım maliyyələşdirməlidir. Şübhəsiz ki, TMK-lar həm problemin, həm də
onun həllinin bir hissəsidir. Ekspertlərin qiymətləndirmələrinə görə, 2010-2015-ci illərdə havaya istixana qazlarının tullanmasını məhdudlaşdıraraq, istiləşmənin 2°C hədəf göstərici hüdudlarında (Kopenhagen razılaşmalarına uyğun olaraq) saxlanması üçün qlobal miqyasda hər il əlavə 440 milyard dollar məbləğində vəsait qoyuluşu tələb olunur. 2030- cu ilədək tələbatın məbləği daha çox, hər il 1,2 trilyon dollaradək çoxalacaqdır. Beynəlxalq tədqiqatların hamısında qeyd olunur ki, dünya ölkələrinin əksəriyyətində böyük məbləğdə büdcə kəsirinin olması nəzərə alınaraq, ümumdünya iqtisadiyyatında nisbətən əlverişli mühitin yaradılmasına yönəlmiş səylərdə irəliləyişə nail olmaq üçün özəl sektorun maliyyə dəstəyi son dərəcədə vacibdir. Buna görə də iqlim dəyişmələri ilə mübarizənin milli iqtisadi inkişaf strategiyaları ilə, TMK və xarici investisiyalara istinad etməklə aşağı karbohidrogeni! iqtisadiyyata keçid məsələləri siyasətinin əlaqələndirilməsi vacibdir. Özəl sektorun səfərbər olunması üçün səmərəli mexanizmlərin zəruriliyi. Son dövrdə müəyyən irəliləyişlərə baxmayaraq, iqlim dəyişmələri məsələləri üzrə beynəlxalq rejim, aşağı karbohidrogeni! iqtisadiyyata investisiya qoyuluşlarının həvəsləndirilməsi və bununla əlaqədar olan texnologiyaların axını (xüsus-ilə inkişaf etməkdə olan yoxsul ölkələrə) baxımından gözlənilən ümidləri doğrultmamışdır. 2009-cu ilin dekabrında keçirilən görüşdən sonra da gələcəkdə tullantıların hədəf göstəricilərinə, qurumların xarakterinə, konkret mexanizmlərə və maliyyələşdirmə mənbələrinə aydınlıq gətirilməmişdir. Beynəlxalq siyasətin əsas aləti, əvvəllər olduğu kimi, perspektivləri qeyri-müəyyən olan Kioto protokoludur. Beləliklə, iqlim dəyişmələri üzrə mövcud rejim özəl sektorun öz işgüzar strategiyalarını səmtləşdinnək üçün lazım olan siyasətin dəqiq, sabit və proqnozlaşdırıla bilən ^ ЮНКТАД. Доклад о мировых инвестициях. Обзор ООН. 2010. С. 29. 368
çərçivəsinə olan ehtiyacını ödəməyə qadir deyil. Kioto protokolunun müsbət tərəfi kimi, tullantıların azaldılması üçün mexanizmlərin, o cümlədən inkişaf etməkdə olan ölkələrin dayanıqlı iqtisadi inkişafına yardım göstərilməsi kanalı kimi nəzərdən keçirilən Təmiz İnkişaf Mexanizminin yaradılması göstərilir. Ancaq Kioto protokolunun mexanizmləri tullantıların azaldılmasının hədəf göstəricilərinə milli səviyyədə riayət olunması üçün işlənib hazırlandığına görə, özəl sektorun həmin fəaliyyətə cəlb olunması məsələsinin həlli ölkələrin hökumətlərinin səlahiyyətindədir və bu, bazarların fraqment halına düşməsi ilə nəticələnir. Bu gün aydındır ki, növbəti «möhtəşəm sazişin» bağlanması kifayət deyil. Özəl sektorun bu məsələyə kapitalın transsərhəd axınları və texnologiyaların yayılması (xüsusilə yoxsul ölkələrdə) fonnasmda töhfəsinin səmərəliliyini yüksəltmək üçün dəqiq işləyən mexanizmlərinin həm beynəlxalq, həm də milli səviyyələrdə hazırlanması zəruridir.
keçirilir və buna görə də xarici kapitalın milli qanunvericiliklərlə nəzərdə tutulan növlərinin və hərəkət formalarının bir sıra hallarda beynəlxalq aləmdə təzahür olunanlar ilə uyuşmaması təcrübədə nəzərə alınmalıdır. Dünya bazarında hərəkətdə olan kapital mənşəyinə görə iki kateqoriyaya: rəsmi, yəni dövlət və özəl kapitala bölünür. Rəsmi (dövlət) kapital - dövlət büdcəsinin müvafiq maddələrində nəzərdə tutulan və xaricə köçürülən vasitələri yaxud ikitərəfli və çoxtərəfli sazişlər əsasında hökumətin qərarı ilə xaricdən qəbul olunan vasitələrdir.
- korporasiyaların və fərdi əmanətçilərin vəsaitləridir. Dövlət kapitalının növləri. Bu, ilk növbədə, dövlətlərarası müqavilələr əsasında bir ölkənin başqasına verdiyi bütün dövlət borcları, ssudalar, bəxşişlər (qrantlar), yardımlar və sairdir. Rəsmi kapitalın başqa növü - beynəlxalq təşkilatların, 0 cümlədən BVF-in, BHB-nin, BMT strukturlarının və s. vəsaitləri hesabına verilən kapitaldır.
dövlət büdcəsinin vəsaitləri, son nəticədə isə vergi tədiyyəçilərinin pullarıdır və buna görə də kapitalın bir ölkədən başqasına köçürülməsi haqqında qərar ali təmsilçilik orqanlarının (bəzi ölkələrdə qərarı 369
Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|