Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qəbul edən ölkə Xarici TMK-nın kontraktlarının əsas növlər üzrə bölgüsü
- Konsessiya yaxud müştərək müəssisə Başqa və ayrıca
- Səudiyyə Ərəbistanı
- Sudan
- Özbəkistan
- Venesuela
- Vyetnam
Qəbul edən ölkə
müştərək müəssisə
və ayrıca razılaşdırılmamış
81
58,3
- -
57
41,0 1
0,7
139 100,0
579
Qət ər
26 100,0
-
-
- -
-
- 26
100,0
833 Rusiya Federasiyası
5 1,1
-
-
470 98,9
-
-
475 100,0
343
Səudiyyə Ərəbistanı
- -
-
- -
3
100,0
3 100,0
75056
Sudan
14 77,8
-
4
22,2
18 100,0
50770
Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri
12 100,0
12
100,0
375 Özbəkistan
14 43,8
-
18
56,3
32 100,0
3562
Venesuela
19 38,0
-
20
40,0
10 20,0
50
100,0
597 Vyetnam
1 100,0
-
1
100,0
554 Cəmi
578
34,6
24
1,4
1005 60,1
51
3,1
1672 100,0
2067
564
51,1
21
1,9
451 40,9
51
4,6
1104 100,0
2852
* UNCTAD. World Investment Report. 2009; Transnational Corporations, Extactive industries and Development. Dövlət siyasətinin dəyişməsinin və milliləşdirmənin əvvəlki dalğaları ilə müqayisə olunduqda, hazırda ölkələr tərəfindən BİS-dən daha çox istifadə olunması yeni məqamdır. Bu müqavilələr hökumətlərin sadaladığımız hərəkətlərini beynəlxalq hüququn müəyyən çərçivəsinə daxil etsə də, son nəticədə heç bir dövlətə mövcud şərtlərlə bağlanmış müqavilə münasibətlərini dayandınuağa mane ola bilmir. Lakin BİS mübahisə yarandığı hallarda investorlara beynəlxalq arbitraj vasitəsilə kompensasiya tələb etmək hüququ verir. Beləliklə, BİS çərçivəsində təmin olunan müdafiə, əsas etibarilə xarici investor bazarı tərk etmək strategiyasını seçərkən aktuallaşır. Bu müdafiənin hüdudları konkret müqavilənin müddəalarının necə ifadə olunmasından və arbitraj instansiyalarında necə təfsir edilməsindən asılıdır. Bundan başqa, dövlət siyasətinin dəyişdirilməsinin nəticələri müəyyən dərəcədə tərəflərin danışıqlarda tutduqları mövqelərin möhkəmliyindən asılıdır. Qiymətli mineral resurslar və neft-qaz yataqlarının mövcudluğu təsdiqlənmiş qəbul edən ölkələr üçün birtərəfli hərəkətlər hasilat sənayesindən daha böyük səmərə əldə olunmasına zəmanət verən məqsədəuyğun davranış ola bilər. Bu yolla getmək istəyən başqa ölkələrin hərəkətlərinin isə tamamilə başqa nəticələr verəcəyi ehtimalı var.
•
Hasilat sahələri, o cümlədən neft-qaz sənayesi müasir iqtisadiyyatın başlıca resursudur. Buna görə də müxtəlif ölkələrin TMK-nm metal və qeyri- metal filizlərinin, kömürün, neftin, qazın və s. hasilatına böyük diqqətlə yanaşması başa düşüləndir. Ehtimal ki, yaxın gələcəkdə bir çox ölkələrin indi ehtiyac duyduğu içməli suya da maraq artacaq. •
Təbii resurslar ölkələr arasında bərabər bölüşdürülməmişdir. Ərazisi böyük olan cəmi bir neçə ölkə idxaldan asılı olmayaraq, özünü lazımi resurslarla təmin edə bilir. Buna görə də TMK-nm həmin resursların mənimsənilməsinə maraq göstərməsi bütövlüklə əsaslıdır. Müvafiq təbii resurslara malik olan ölkələr onlarla əməkdaş etməyə maraq göstərir. Məsələ bu əməkdaşlığın hər iki tərəfə - həm xarici TMK, həm də qəbul edən ölkə üçün hansı şərtlər daxilində faydalı olacağmdadır. •
Hazırda böyük təbii resurslara malik olan, lakin onları mənimsəyə bilməyən Afrika və Latın Amerikası ölkələri TMK-nm əsas maraq obyektinə 456 Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|