Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yoxlama sualları
- Referatlarm mövzuları
- 20.1. Transmilli banklar (TMB) Bank əməliyyatlarının universallaşmasına doğru meyiL
Bununla yanaşı, valyutaların hər ikisi xeyli zəifləmişdir və ABŞ ilə Aİ arasında kəskinləşmiş maliyyə-iqtisadi problemlərin güclü təsirinə məruzdur. Yoxlama sualları 1.
Avropa valyuta sisteminə və avroya keçiddə hansı mərhələlərin fərqləndirilməsi vacibdir? Avropa Valyuta Sistemi necə inkişaf edirdi? Bu sistemdə EKYU hansı rolu oynamışdır? 2.
Vahid valyuta sisteminin formalaşdırılması və avroya keçid məqsədilə AİB - Aİ-də hansı maliyyə qurumları yaradılmışdı? Bu prosesdə Avropa valyuta institutunun və Avropa Mərkəzi Bankının rolu nədən ibarətdir? Onların strukturunu və fəaliyyətinin xüsusiyyətlərini təsvir edin. 3.
Maastrix razılaşmalarının hansı əhəmiyyəti olmuşdur? 4.
Avroya keçmək istəyən ölkələr üçün hansı meyarlar müəyyənləşdirilmişdi? 5.
Aİ üzvü olan dövlətlərdən bəzisi avroya keçməkdən niyə imtina etmişdir? 6.
7.
2010-cu ilin payızında avro, dollar və yuan arasında baş venniş «valyuta müharibəsinin» səbəbləri nədir? Referatlarm mövzuları 1.
Avropa valyuta sisteminin təşəkkülü mərhələləri 2.
Aİ ölkələrinin avroya keçməsinin çətin yolu və bu hadisənin beynəlxalq əhəmiyybti 3.
etməsinin səbəblərinin təhlili 4.
MDB məkanında ümumi pul vahidinin (avro tipində) yaradılmasının mümkünlüyü və Rusiyanın tam dönərli rubla keçməsi perspektivləri 574 Fəsil 20 BEYNƏLXALQ BANKLAR VƏ MALİYYƏ MƏRKƏZLƏRİ Bu fəsil, birincisi, transmilli bankların, o cümlədən Bretton-Vuds təsisatlarının (BVF, DB, habelə BHB); ikincisi, beynəlxalq kommersiya banklarının, o cümlədən İslam banklarının (bank fəaliyyətinin təşkilinin yeni fomıasl kimi); üçüncüsü, beynəlxalq maliyyə mərkəzlərinin fəaliyyətinin təhlilinə həsr edilmişdir. Beləliklə, burada ümumdünya maliyyə sisteminin kredit resurslarının beynəlxalq maliyyə bazarları kanalları vasitəsilə bütün dünya üzrə nəhəng miqyasda bölüşdürülməsi mexanizmində son dərəcə mühüm rol oynayan başlıca subyektlərindən bəhs olunacaq.
yaranma mənbələri və fəaliyyəti elmi ədəbiyyatda yaxşı təsvir olunsa da, bunun Ən Yeni dövrdə bəzi xüsusiyyətlərini göstərək: •
TMB-nin pulun (maliyyə vəsaitlərinin) sahibləri ilə investorlar arasındakı vasitəçi rolunun güclənməsi, yəni ssuda kapitalının toplanması və hərəkəti işində TMB-nin kredit rolunun artması; •
TMB-nin vəsaitlərin hərəkətinin (sahibdən borcalana doğru) çoxsaylı formaları və kanalları ilə xarakterizə olunan, fonnalaşan dünya maliyyə bazarlarında həlledici rolu; •
TMB-nin kommersiya bankları tərəfindən beynəlxalq ödəmələrin geniş miqyasda yerinə yetirilməsi. Onların sərbəst pul vəsaitlərini cəlb edərək, beynəlxalq bazarlarda qaytarılma, müddətlilik və ödənişlilik şərtləri ilə müxtəlif əməlİ3^atlarm aparılması üçün universal maliyyə həlqəsi qismində çıxış etməsi; •
yüksək dərəcədə etibarlılığına görə TMB-nin pul sahibləri üçün cazibəli olması. Güman ki, 1980-1990-cı illərdə və XXI əsrin başlanğıcından TMB-nin sayının partlayış sürəti ilə çoxalmasının və investisiya vəsaitlərinin həcmi baxımından bank idarələrinin artımını ümumilikdə üstələməsinin səbəbi də, məhz bundadır. İnvestisiyaların səviyyəsini əmanətlərin müvafiq payı ilə
şərtləndirilməsini və məhdudlaşmasını ifadə edən milli əmanətlər və yığımlar (investisiyalar) arasındakı məntiqi əlaqədən asılı olmayaraq, TMB-nin artımının nisbi müstəqilliyi də bununla izah edilir. Bütün bunlar bank kapitalının transmilliləşməsi prosesinin intensiv inkişafına, dünyanın aparıcı bank idarələrinin bir-biri ilə çarpazlaşmasma şərait yaratmışdır. Qüdrətli ABŞ TMB-nin böyük məbləğdə vəsaitləri Böyük Britaniya, Kanada, Avstraliya və Avropanın qiymətli kağızlarla ticarət edən maliyyə təşkilatlarına yatınnası halları çoxalmışdır. Keçirdiyi staqnasiyaya baxmayaraq, Yaponiyanın aparıcı bankları son onillik ərzində ABŞ, Qərbi Avropa və Asiyanın kommersiya banklarının və bank olmayan maliyyə qurumlarının səhmlərinə xeyli vəsait qoymuşdur. Avropanın TMB-si də strateji alyanslara qoşulmaqla, başqa ölkələrin banklarını satın almaqla (o cümlədən inkişaf etməkdə olan ölkələrin), dünyanın ən müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən TMB-yə iri məbləğdə vəsait yatırmaqla, analoji hərəkət edirdi. Nəzərdən keçirdiyimiz proseslər məhz TMB-nin daşıyıcı kimi çıxış etdiyi ümumdünya maliyyə qloballaşması prosesinin inkişafının əks olunmasıdır. Bununla bərabər, dünyanın maliyyə cəhətdən böyük gücə və iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrində, regional-sahə seqmentlərində nüfuza malik olan qüdrətli bank-maliyyə qrupları arasında bölüşdürülməsi meyli formalaşır. Statistik məlumatlara əsasən aktivlərinin həcminə görə ən iri banklar və investisiya şirkətləri arasında ABŞ bankları liderdir; onlardan sonra Yaponiya, Böyük Britaniya, Almaniya, İsveçrə və Fransanın, Çin, Cənubi Koreya və Latın Amerikası ölkələrinin bankları gəlir; Türkiyə, ərəb. Afrika, Şərqi Avropa banklarının rolu artır. Qeyd edək ki, hər bir bankın aktivləri onun bazar dəyərini 2-3 dəfə üstələ-yir və bu, böyük maliyyə qüdrətinin göstəricisidir. Digər məqam, ən irilər iyerarxiya-sında müxtəlif bankların çevik mövqe tutmasıdır. Bunu, bankların daha bir neçə onluğunun göstəricisinin ən iri bankların göstəricilərinə təqribən bərabər olduğuna və artımda dinamizm göstərərək, asanlıqla onların yerini tuta bilməsi ilə izah etmək mümkündür. Bəzi banklar ən irilərin növbəti siyahısının yuxarı mövqelərini, sözün əsl mənasında, zor tətbiq etməklə tutur. Bu hal son illərdə intensiv surətdə yayılan qovuşmaların, strateji alyansların yaxud qəsblərin nəticəsidir.
Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|