Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BVF-in əsas funksiyaları bunlardır
- {tranşlar siyasəti
- Nəzarət funksiyası
dövlətlərin vətəndaşıdır, hər il keçirilən auditor yoxlamalarına nəzarəti həyata keçimıək üçün lazımi biliklərə və ixtisas dərəcəsinə malik olmalıdır. Bir qayda kimi, XAK üzvlərinin beynəlxalq mühasibat-auditor firmalarında, dövlət qulluğunda və ya elmi idarələrdə iş təcrübəsi olmalıdır. XAK öz üzvləri arasından sədr seçir, işinin qaydasını müəyyənləşdirir və illik auditin keçirilməsinə nəzarət etmək məsələlərində BVF rəhbərliyindən asılı deyil. Adətən, XAK öz yığıncaqlarını Vaşinqtonda (ABŞ), ildə 3 dəfə - audit keçirildikdən sonra yanvarda və iyunda və İcra Şurasına Hesabatın təqdim olunması üçün iyulda - keçirir. BVF heyəti və xarici auditorlar XAK üzvləri ilə il ərzində məsləhətləşmələr aparır. İllik yoxlama keçirildikdən sonra XAK auditin nəticələri barədə İcra Şurasına qısa məlumat verir, xarici auditor fınnasınm hesabatını Sərəncamçı Direktor və İcra Şurası vasitəsilə İdarəedicilər Şurasının baxılmasına təqdim edir.
•
fondun üzv-dövlətlərinin pul siyasəti sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığının dəstəklənməsi; •
•
dondun üzv-dövlətlərinin kreditləşdirilməsi; •
fondun üzv-dövlətlərinin pul mübadiləsi məzənnələrinin sabitləş- dirilməsi; •
fondun debitorları olan ölkələrə məsləhətlərin verilməsi. Fondun nizamnamə kapitalı üzv-dövlətlərin üzvlük haqlan hesabına formalaşır. Adətən Fondun hər bir üzvü öz kvotasının 25%-ni XBH yaxud başqa üzv-dövlətin valyutasında, qalan 75%-i isə öz milli valyutasında ödəyir. BVF-in rəhbər orqan-larmda səslər üzv-dövlətlərin kvotalarının həcminə əsasən bölünür. Qeyd etdiyimiz kimi. Fondun yenidən təşkili ilə əlaqədar olaraq, kvotalara yenidən baxılacaq, inkişaf etməkdə olan və keçid iqtisadiyyatlı ölkələrin kvotası 5% artırılacaq, buna müvafiq olaraq, bir sıra inkişaf etmiş ölkələrin kvotası isə azaldılacaq. BVF-də səslərin «orta çəki» prinsipi qüvvədədir: üzv-dövlətlərin Fondun fəaliyyətinə səsvermə vasitəsilə təsir göstərmək imkanı onların kapitaldakı payı əsasında müəyyənləşdirilir. Hər bir dövlət kapitala ödədiyi üzvlük haqqının məbləğindən asılı olmayaraq 250 «baza» səsinə malikdir və bundan əlavə, ödənişin hər 100 min XBH-ə görə bir əlavə səs qazanır. Bu qayda aparıcı dövlətlərə həlledici səs çoxluğu təmin edir. Qeyd etdiyimiz kimi, həmin
qaydaya dəyişiklik ediləcəkdir. İdarəedicilər Şurasında qərarlar, adətən sadə səs çoxluğu ilə (səslərin yarısından az olmayaraq), operativ yaxud strateji əhəmiyyət kəsb edən mühüm məsələlər üzrə isə «xüsusi çoxluqla» (üzv-dövlətlərin səslərinin müvafiq olaraq 70 yaxud 85%-i) qəbul olunur. BVF-in təşkilati strukturunda Beynəlxalq Valyuta və Maliyyə Komitəsi (BVMK) əhəmiyyətli rol oynayır. Onun sələfi Beynəlxalq Valyuta Sistemi Məsələləri üzrə Müvəqqəti Komitə olmuşdur. Komitə BVF-in 24 direktorundan (o cümlədən Rusiyadan olan) ibarətdir və ildə 2 dəfə öz sessiyalarına toplanır. Bu Komitə Direktorlar Şurasının məşvərət orqanıdır və direktiv qərarlar qəbul etmək hüququna malik deyil. Buna baxmayaraq, mühüm funksiyalar yerinə yetirir; İcra Şurasının fəaliyyətini istiqamətləndirir; dünya valyuta sisteminin və BVF-in fəaliyyətinə dair strateji qərarları işləyib hazırlayır; Direktorlar Şurasına BVF-in Müqavilələrinin maddələrinə dəyişikliklər edilməsi barədə təkliflər verir. İnkişaf üzrə Komitə - BVF və DB-nin Direktorlar Şuralarının Birləşmiş Nazirlər Komitəsi (Joint IMF - World Bank Development Committee) də buna bənzər rol oynayır. BYİB və BHB borclu ölkələrin dövlət tənzimlənməsi proqramlarına maliyyə yardımı göstərmək, özəl və dövlət kredit əməliyyatları üçün katalizator kimi təsir etmək imkanı verən mövqe tutduğu üçün Beynəlxalq Valyuta Fondu onlarla sıx əməkdaşlıq edərək, bir sıra «xilasedici» müqavilələrin bağlanmasında həlledici rol oynamışdır. Kreditlərin verilməsinin çoxsaylı qaydaları {tranşlar siyasəti kimi məlumdur) BVF üzvlərinin onun ümumi resurslarından istifadə etmək imkanını nəzarətə götürür. Ümumilikdə, qaydalar üzv-dövlətlərin xarici valyuta almasını, onların BVF-də olan kvotasını tam bölünə bilən müəyyən hədlə məhdudlaşdırır, lakin bu kəmiyyət bütün mövcud imkanlardan istifadə edə bilən ölkələr üçün 440%-dən çox olmamalıdır. Bu imkanlar tədiyyə balansı, iqtisadi artım, iş yerlərinin yaradılması, maliyyə sabitliyi, struktur islahatları, ödəmələr və ticarət məhdudiyyətləri siyasəti üzrə BVF-in irəli sürdüyü şərtlərə əməl edən ölkələrə verilir. Borcalanın qəbul etməli olduğu şərtlər kreditlərin
tərəfindən üzv dövlətlərin tədiyyə balansının struktur çətinliklərinin aradan qaldırılmasına və struktur islahatlarını həyata keçirməsinə imkan yaratmaq üçün ixracdakı müvəqqəti tərəddüdlərin maliyyələşdirilməsi, xarici valyuta 583 ehtiyatlarının kreditləşdirilməsi, ortamüddətli kreditlərin 4 ilədək prolon- qasiyası (vaxtının uzadılması) üzrə kompensasiya sxemi müəyyənləşdirilmişdir. (Son 2 xidmət gəlirləri aşağı olan ölkələrə iqtisadi artım imkanlarını yaxşılaşdırmaqda yardım məqsədi daşıyır). 1960-cı illərin əvvəlində qızıl hasilatının qeyri-adekvat həcmdə çoxalması ilə bağlı olaraq, beynəlxalq likvidliyin artırılması barədə müzakirələr başlandı. 1967-ci ildə BVF-in Rio-de-Janeyroda keçirilən iclasında ilk dəfə olaraq XBH-dən istifadə-nin sxemi təklif olunmuşdu. 1969-cu ildə BVF üzvləri Fondun Əsasnaməsinin müvafiq maddəsinə XBH ilə işləməyə icazə verən düzəlişlər edilməsinə razılıq verdilər. Onun birinci buraxılışı 1970- ci ildə, növbəti buraxılışları isə 1970-1990-cı illərdə baş verdi. 1976-cı ilin mayında Kinqstonda (Yamayka) Yamayka Sazişinin bağlanmasından sonra BVF-in Nizamnaməsində əsaslı dəyişikliklər aparıldı. Saziş qızılın beynəlxalq valyuta sistemindəki əhəmiyyətini azaltdı, üzən valyuta məzənnələri sistemini bəyəndi, XBH-nin qiymətləndirilməsi və istifadə olunmasının mümkün sahələrinə yenidən baxdı, BVF-in qızıl ehtiyatlarının inkişaf etməkdə olan üzv- dövlətlərə yardım göstərilməsi üçün satılmasına icazə verdi. Kreditlərin verilmə-sindən başqa, BVF-in mühüm vəzifələrindən biri üzv-dövlətlərin makroiqtisadi siyasətinin istiqamətlərini dünya səviyyəsində saxlamaq üçün valyuta məzənnələri sahəsində siyasətə nəzarət etməkdir. Bu nəzarət üzv- dövlətlərin ildə bir dəfə yaxud iki ildə bir dəfə toplantılarının keçirilməsi ilə həyata keçirilir. BVF-in əsas vəzifəsi beynəlxalq pul-kredit və maliyyə sistemlərinin - beynəlxalq ticarətin aparılması mümkün olmayan beynəlxalq hesablaşmalar və mübadilə məzənnələri sistemlərinin sabitliyini təmin etməkdir. BVF-in fəaliyyəti iqtisadi sabitliyə, iqtisadi böhranların qarşısının alınmasına və baş verdiyi hallarda nəticələrinin aradan qaldırılmasına imkan yaratmalıdır. Bu fəaliyyət iqtisadi artımın stimullaşdırılmasına və yoxsulluğun azaldılmasına yönəlmişdir. Həmin məqsədlərə çatmaq üçün Fond 3 əsas funksiyanı yerinə yetirir: maliyyə sahəsində qlobal nəzarət, ölkələrə texniki yardım göstərilməsi, hökumətlərin sabitləşdirmə proqramlarının kreditləşdirilməsi.
rejimində aparılan mütəmadi məsləhətləşmələr vasitəsilə yerinə yetirilir. Fond ildə bir dəfə üzv-dövlətlərin hər birində iqtisadi vəziyyəti təfsilatı ilə qiymətləndirir. Buna müvafiq olaraq, ölkələrin rəhbərliyi ilə məsləhətləşmələr 584 Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|