Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BVF-in yeni nəzarət funksiyaları.
aparılır və milli valyutanın mübadilə məzənnəsinin sabitləşməsinə, iqtisadi artıma şərait yaradan proqramlar müzakirə olunur. Fərdi məsləhətləşmələr zamanı əldə olunan məlumatlar ümumiləşdirilir, dünya və regional inkişaf və proqnozlar haqqında Hesabata daxil edilir. Yekun göstəricilər ildə 2 dəfə dünya iqtisadiyyatının icmalında və dünyada maliyyə sabitliyi haqqında Hesabatda dərc olunur. BVF-in texniki yardımı və müxtəlif treninqlər ölkələrin səmərəli maliyyə-kredit siyasəti hazırlaması və həyata keçinnəsi imkanlarını genişləndinnək məqsədi ilə əsasən vəsaitləri geri qaytarılmaması qaydasında göstərilir. Bu yardım bir neçə istiqamət üzrə, o cümlədən vergi və pul-kredit siyasəti, valyuta siyasəti, bank və maliyyə sistemlərində tənzimləmə və nəzarət, habelə milli statistikanın indikatorlarının beynəlxalq standartlara yaxınlaş- dırılması istiqamətində göstərilir. BVF üzvü olan dövlət tədiyyə balansının maliyyələşdirməkdə çətinlik çəkdikdə, Fond güzəştli şərtlərlə kredit ayırmaqla yardım edir. Ölkələrə tədiyyə balansının problemlərini aradan qaldınnağa imkan verən maliyyə yardımı da buna yönəlmişdir. BVF tərəfindən maliyyələşdirilən müvafiq proqramlar milli hökumətlər tərəfindən Fondla sıx əməkdaşlıq şəraitində hazırlanır; Fond tərəfindən sonrakı maliyyə yardımlarının göstərilməsi isə ölkənin işlənib hazırlanan proqramı necə yerinə yetinnəsindən asılıdır. BVF həm təkbaşına, həm də Dünya Bankı və başqa beynəlxalq təşkilatlarla birlikdə yoxsulluğun aradan qaldırılmasına (inkişaf etməkdə olan ölkələrdə) istiqamətlənmiş tədbirləri həyata keçirir. Güzəştli kreditlərin verilməsi yolu ilə maliyyə yardımı Yoxsulluğun Azaldılması və Artımın Stimullaşdırılması Proqramı (PRGF - Poverty Reduction and Grown Facility), habelə Xarici Borcu Yüksək Olan Yoxsul Ölkələrin Borc Yükünün Azaldılması Proqramı (Heavy Indepted Poor Countries; HIPC Initiative) vasitəsi ilə göstərilir. Gəlirləri aşağı olan ölkələrin əksə-riyyətində bu yardım yoxsulluğun azaldılması strategiyası üzrə sənədlər (PRSP - Poverty Reduction Strategy Parers) əsasında göstərilir. Hökumətlər tərəfindən hazır-lanan (ictimaiyyət nümayəndələri və xarici tərəfdaşlarla məsləhətləşmələrdən sonra) bu sənədlər ölkələrdə iqtisadi artımın və yoxsulluğun azaldılmasının stimul-laşdırılmasma istiqamətlənmiş iqtisadi, struktur və sosial siyasətlərin əsasında durur. BVF dünya maliyyə sisteminin tənzimlənməsində səmərəliliyinin zəifliyini nümayiş etdirmişdir, onun siyasəti isə bir çox təhlilçilərin və dövlət 585 xadimlərinin fikrincə, 2008-2010-cu illərin qlobal böhranının xüsusilə ağır fonuada keçməsinə səbəb olmuşdur. Buna görə də BVF son dövrlərdə əsaslı tənqidlərə məruz qalır, onun yenidən təşkilinin müxtəlif yolları və beynəlxalq maliyyə sistemi subyektlərinin fəaliyyəti üzərində nəzarətin gücləndirilməsi təklif olunur. Görünür ki, qarşısıalınmaz, nəzarətsiz radikal liberallaşma dövrü arxada qalmışdır. Son dövrdə BVF-in, Vaşinqtonun və onların avropalı müttəfiqlərinin qlobal böhrandan qorxuya düşmüş və daha böyük faciələrin baş verəcəyini güman edən liderlərinin hələ 2008-ci ildə zəruri hesab olunan dərin islahatlar çərçivəsində etdiyi bəzi güzəştlər bunu söyləməyə əsas verir.
nin qərarlarına uyğun olaraq, hər il 25 aparıcı ölkənin (o cümlədən Rusiyanın) milli maliyyə sisteminin dayanıqlığını yoxlamağa başladığını bəyan etdi. Bu cür testin metodikası hələ müəyyənləşdirilməsə də, bura iri milli bankların, dövlət büdcəsinin stress-testlərinin keçirilməsinin, maliyyə nəzarətinin keyfiyyətinin və bir sıra başqa mövqelərin beynəlxalq normalara və standartlara cavab verməsi baxımından yoxlanılmasının daxil ediləcəyi bəllidir. BVF-in ekspertlərinin sözlərinə görə, maliyyə qurumları kafılik və risk səviyyələri üzrə qiymətləndiriləeək, suveren risklər isə dövlət borcunun həcmi (ÜDM-ə nisbətdə), dövlət büdcəsinin kəsirinin məbləği, ticarət balansının saldosu və başqa indikatorlar əsasında təhlil olunacaq. Aydındır ki, bu yenilik yaxın dövrdə (böhran başlayanadək) beynəlxalq təşkilatlar və təhlilçilərin ümumdünyadünya maliyyə təhlükəsizliyinin müəyyən sisteminin BVF-in fəaliyyət çərçivəsindən kənarda yaradılmasının zəruriliyi haqqında ideyasından qaynaqlanır. Bu ideya son illərdə keçirilən sammitlərdə aparıcı dövlətlərin liderləri tərəfindən dəfələrlə təqdir olunmuşdur. Amma BVF-in bu cür fəaliyyətdə iştirakının konstruktiv xarakterdə olacağı aşkar bir fakt səbəbindən şübhəlidir: onun çoxsaylı təhlilçi aparatı və illik hesabatların hazırlanması üçün cəlb etdiyi ekspertlər Hayek-Fridmanm libertarian ideyaları əsasında son dərəcə siyasiləşmiş, doqmatik ruhlu nümayəndələrdir. Bu ideyalar isə, tamamilə düzgün olaraq, qlobal böhranın səbəblərindən biri kimi qiymətləndirilir. Buna görə də BVF-in öneül vəzifəsi - təhlilçilərin və ekspertlərin yeni tərkibini formalaşdırmaqdır. Əks halda, baha başa gələn bu təşkilatın dünya maliyyəsini sağlamlaşdınuaq üzrə son dərəcə mürəkkəb məsələlərin həllində heç bir faydası olmayaeaq. Məsələn, bütün əlamətlər fəlakətli böhranın yaxınlaşmasını göstərdiyinə, bir sıra iqtisadçıların 586 Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|