Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Minilliyin Sammitində
edilməsinin sübutu idi. BMT-nin Nizamnaməsi rəsmi olaraq 24 oktyabr 1945- ci ildə qüvvəyə mindi və bu tarix onun ad günü hesab olunur. BMT bəşəriyyətin üzləşdiyi problemlərin həllinin mərkəzi sayılır. BMT- nin fəaliyyəti onunla bağlı olan və sistemini yaradan 30-dan artıq təşkilatla birgə həyata keçirilir. BMT ümumdünya hökuməti deyil və qanunlar qəbul etmir, amma beynəlxalq münaqişələrin həllinə və bütün bəşəriyyətin mənafelərinə toxunan məsələlər üzrə siyasətin işlənib hazırlanmasına imkan yaradan vəsaitləri verir. BMT-də bütün - həm kiçik və böyük, həm də varlı və yoxsul üzv-dövlətlərin müxtəlif siyasi baxışları və sosial sistemləri var: onlar öz rəyini bildirə və bu prosesdəki səsvennədə iştirak edə bilər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatında 6 əsas orqan vardır. Bunlardan 5-i - Baş Məclis, Təhlükəsizlik Şurası, İqtisadi və Sosial Şura, Qəyyumluq Şurası və Katiblik BMT-nin Nyu-Yorkdakı mərkəzi idarələrində yerləşir. Altıncı orqan - Beynəlxalq Məhkəmə Haaqadadır (Niderland). BMT-nin fəaliyyətində ümumdünya siyasi məsələlərin həlli ilə yanaşı, iqtisadi aspektlər də mühüm yer tutur və bu, onun iqtisadi funksiyalarının genişlənməsində təzahür olunur. Dünya təsərrüfatının, beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin getdikcə daha çox sahəsi onun öyrənilmə, təhlil, problemlərin həll yollarının və vasitələrinin axtarılması, müvafiq tövsiyələrin işlənib hazırlanması predmetinə çevrilir. Ümumdünya iqtisadi münasibətlərində və beynəlxalq əmək bölgüsündə baş verən proseslər mürəkkəbləşdikcə, dünya iqtisadiyyatının problemləri dərinləşdikcə, beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlıq genişləndikcə, BMT-nin iqtisadi fəaliyyətinin əhəmiyyəti də artır. Beynəlxalq, o cümlədən iqtisadi sahədə əməkdaşlığın məqsədləri BMT- nin Nizamnaməsinin 1-ci maddəsində yığcam şəkildə ifadə olunmuşdur; «...iqtisadi, sosial xarakterli beynəlxalq problemlərin həlli sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığı həyata keçinnək...». Nizamnamənin IX və X fəsilləri bütövlükdə iqtisadi və sosial əməkdaşlıq məsələlərinə həsr olunmuşdur. Belə ki, 55-ci maddədə BMT çərçivəsində iqtisadi əməkdaşlığın konkret məqsədləri göstərilir: «...sülh və dostluq münasibətlərinin bərqərar olması üçün sabitlik və əmin-amanlıq şəraiti yaratmaq», «...əhalinin‘həyat səviyyəsini yüksəltmək və tam məşğulluğuna nail olmaq», «...iqtisadi, sosial tərəqqi və inkişaf şəraitinin yaradılmasını dəstəkləmək». BMT çərçivəsində beynəlxalq əməkdaşlığın 2-ci maddədə təsbit olunan ümumi prinsipləri bütövlüklə iqtisadi problemlər
sahəsində əməkdaşlığa da şamil olunur. BMT-nin əsas vəzifələrindən biri daha yüksək həyat standartlarının, tam məşğulluğun təmin olunmasına yardım göstərilməsi, sosial-iqtisadi tərəqqi və inkişaf üçün şərait yaradılmasıdır. BMT sisteminin fəaliyyətinin 70%-i məhz bu məsələlərlə əlaqədardır. Bu fəaliyyətin əsasında, yoxsulluğun aradan qaldırılmasının və insanların rifahının yüksəldilməsinin bütün dünyada sülhün bərqərar olunmasına şərait yaradacağına doğru zəruri addım olduğuna inam durur.
BMT inkişaf məqsədlərinə istiqamətlənmiş hərəkətlərə dair beynəlxalq konsensusun hazırlanmasında həlledici rol oynayır. 1960-cı ildən başlayaraq. Baş Assambleya 10 illik beynəlxalq inkişaf strategiyaları seriyası çərçivəsində prioritetlərin müəyyənləşdirilməsi və məsələlərin qarşıya qoyulmasını dəstəkləyir. Konkret məsələlərin həllinə yönəlmiş bu proqramlarda sosial- iqtisadi inkişafın bütün istiqamətlərində tərəqqi əldə olunmasının vacibliyi daim qeyd edilir. BMT dayanıqlı inkişafın təmin olunması, qadınların vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, insan hüquqlarına riayət olunması, ətraf mühitin mühafizəsi kimi həlledici sahələrdə yeni vəzifələrin müəyyən olunması və onların həlli proqramlarının işlənib hazırlanması üzrə işini davam etdirir. 2000-
təsdiqlədiyi Minilliyin Bəyannaməsində son dərəcə yoxsulluğun və aclığın ləğvi; ümumi ibtidai təhsilin təmin edilməsi; cinslər arasında bərabərliyin dəstəklənməsi və qadınların hüquqlarının və imkanlarının genişləndirilməsi; uşaq ölümü səviyyəsinin aşağı salınması; analığın qorunması sahəsində vəziyyətin yaxşılaşdırılması; HİV/QİÇS, malyariya və başqa xəstəliklərlə mübarizənin gücləndirilməsi, 2015-ci ilədək kəmiyyətcə ifadə oluna bilən bir sıra göstəricilərin əldə olunması sayəsində ekoloji dayanıqlığın təmin olunması və s. kimi əsas vəzifələr formalaşdırılmışdır. Məsələn, gündəlik gəliri 1 dollardan aşağı olanların sayının 2 dəfə azaldılması; ümumi ibtidai təhsilin təmin edilməsi; təhsilin bütün səviyyələrində cinslər arasında qeyri- bərabərliyin aradan qaldırılması; analığın qorunması sahəsində vəziyyətin yaxşılaşdırılması yolu ilə uşaq ölümünün kəskin aşağı salınması nəzərdə tutulmuşdur. BMT sistemi sosial-iqtisadi məqsədlərə nail olunmasının dəstəklənməsi sahəsində çoxtərəfli fəaliyyət göstərir. İxtisaslaşmış təşkilatların mandatları sosial-iqtisadi fəaliyyətin praktiki olaraq, bütün sahələrini əhatə edir. Bu təşkilatlar dünyanın bütün ölkələrinə texniki və başqa fonualarda praktiki 657 Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|