Kitabın nəşrinə göstərdiyi köməyə görə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı
Yüklə 7,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Referatların mövzuları
- 8.2.1991-2009-cu illərdə Rusiyanın əsas iqtisadi göstəriciləri Əhali
məqsədəuyğunluğu son dövrlərdə baş qaldıran ciddi çətinliklərə baxmayaraq, Asiya ölkələrinin və Cənubi Koreyanın iqtisadi və ticari müvəffəqiyyətlərinin nümunəsi ilə təsdiqlənir. Cənubi Koreya, Malayziya və Tailand çox qısa müddətdə yoxsul kənd təsərrüfatı ölkələrindən hazır məhsulların ciddi ixracatçılarına çevrilmişdir. •
Xarici ticarətdə əldə olunan uğurlara YSÖ-nin iqtisadiyyatın başlıca sektorlarının (xüsusilə də polad, avtomobil və məişət elektronikası istehsalı) aşkar olunması üzrə fəal siyasət həyata keçirilməsi nəticəsində ixracyönümlü sahələrin fonnalaşması öz təsirini göstənnişdir. Bununla bərabər, hökumətlərin işçilərin ixtisas səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə təhsilə, elmi-texniki tədqiqatlara və texnologiyaların işlənib hazırlanmasına iri məbləğdə kapital qoyması, son nəticədə ölkələrin və dünya bazarlarına çıxarılan malların rəqabət qabiliyyətinin güclənməsinə imkan yaratmışdır. •
üstünlüklərinin gücləndirilməsinə yönəlmiş hərəkətlərini stimullaşdıracağını ehtimal etmək olar, amma dövlət tərəfindən dəstəklənən müstəqil sahələrin müqavimətinin baş qaldıracağını da nəzərdən qaçırılmamalıdır. Təbii ki, uğurlu ticarət siyasətinin bir ölkədən digərinə köçürülməsi barədə mübahisələrin davam edəcəyini də gözləmək lazımdır. •
Bir sıra proseslərin və meyillərin inkişafı qeydə alınmışdır. Onlara aşağıdakılar aiddir: ■
iqtisadi vəziyyətinin pisləşməsi şəraitində yaxud ölkənin əmtəə istehsalçılarına üstün mövqelərin təmin edilməsi cəhdləri göstərildikdə proteksionizmin inkişaf etməsi; ■
iqtisadiyyat inkişaf etdikcə, çoxsahəli istehsalın məhdud məkanda yerləşdirilməsinin səmərəliliyi yüksəlir; əksər hallarda ölkə daxilindəki istehsal xarici ticarəti əvəz etmək imkanı yaradır. Robot texnikasından istifadə olunmaqla xırda seriyalı çevik istehsal metodları hətta kiçik ölkələrə zəruri idxal halları istisna edilməklə, bir çox istehlak mallarını daxildə səmərə ilə buraxmağa imkan verir (Skandinaviya ölkələri, İsveçrə, Niderland buna nümunədir). İnkişaf etməkdə olan bəzi ölkələr, xüsusilə Latın Amerikası dövlətləri (Braziliya, Çili, Argentina) də bu yolla getmişdir.
Yoxlama sualları 1.
inkişaf etməkdə olan ölkələrin beynəlxalq ticarətinin rolunun yüksəlməsinin əsas prinsiplərini izah edin. 2.
Hindistanın iri ticarət dövlətləri kimi rolu nədən ibarətdir? 3.
Dünyanın dörd əsas iqtisadi mərkəzi olan ABŞ - Qərbi Avropa - Çin - Yaponiya arasında əmtəə axınlarının dinamik artmasının əsasını nə təşkil edir? 4.
(Asiya, Latın Amerikası, Afrika, Şərqi Avropa) əsas ticari-iqtisadi ittifaqların ticarət mövqelərinin təhlilini aparın. Ticarətin əsas göstəricilərini müqayisə edin, meyilləri aşkarlaym. 5.
MDB-də beynəlxalq ticarətin mövqeləri nə cürdür? 6.
MDB-də qarşılıqlı ticarətin metodları hansılardır? 7.
Rusiyanın ixracının və idxalının strukturunu izah edin. 8.
Bu dövlətlər arasında ticarət münasibətlərinin özəl cəhətləri nədən ibarətdir: a) Yaponiya ilə Qərbi Avropa arasında; b) Yaponiya, Avstraliya və Yeni Zelandiya arasında; c) Rusiya ilə dünyanın inkişaf etmiş ölkələri arasında? 9.
Beynəlxalq ticarətin artımı ilə dünya üzrə işgüzarlıq mərhələlərinin dəyişməsi arasında əlaqələri aşkar edin. 10.
əsas tərəf-müqabilləri hansı ölkələrdir? 11.
Ölkənin ticarət kəsiri necə formalaşır və onun iqtisadiyyatına necə təsir göstərir? Ticarət kəsirlərinin rolu nədə təzahür olunur? ABŞ-m ticarət kəsirinin xüsusİ3^ətlərini müəyyən edin. 12.
tədbirlər həyata keçirilir? Referatların mövzuları 1.
Beynəlxalq ticarətin müasir nəzəriyyələri 2.
Rusiyanın xarici ticarəti. Hazırki vəziyyəti və inkişafının perspektivləri 3.
196 Fəsil 8 RUSİYA FEDERASİYASI BEYNƏLXALQ İQTİSADİ MÜNASİBƏTLƏR SİSTEMİNDƏ 8.1. Ümumi təsvir Şərqi Avropada və Şimali Asiyada yerləşən Rusiya dünyanın ən böyük dövlətidir (17 075 400 kv. km yaxud Yerin quru hissəsinin 11,46%-i). Rusiyanın ərazisində 11 saat qurşağı mövcuddur. Ölkənin əsas hissəsi düzənlikdir. Dağ rayonları ölkənin cənubunda və şərqində üstünlük təşkil edir. Rusiyada 120 min çay və 2 milyona yaxın göl var. 2010-cu ildə Rusiyanın əhalisi təqribən 141 milyon nəfər olmuşdur (1999-cu ildə 148 milyon nəfər). Ölkənin ən iri dəniz limanları Sankt-Peterburq, Arxangelsk, Vladivostok, Kalininqrad, Murmansk, Novorossiysk, Naxodka və Maqadandadır. Ölkə xammal resursları: neft, qaz, kömür, dəmir filizləri, qızıl və gümüş, almaz, platin, qurğuşun, sink, qalay, nikel və s. ilə zəngindir. Rusiya ərazisində unikal Baykal gölü daxil olmaqla, nəhəng həcmdə içməli su ehtiyatları cəmləşmişdir. Rusiya iqtisadiyyatı dünyada ən irilərindəndir, ÜDM-in həcminə görə ölkə dünyanın sənayeləşmiş dövlətlərinin ilk onluğu siyahısına daxildir (2010-cu ildə 1,3 trilyon dollar). Rusiyanın sənaye sahələri sırasında ən güclüləri yanacaq-energetika sektoru, faydalı qazıntılarının hasilatı; sellüloz- kağız istehsalı (ölkənin meşə ehtiyatları dünyada ən böyükdür); nəşriyyat və poliqrafiya fəaliyyəti; metallurgiya; elektrik enerjisi, qaz və suyun istehsalı və bölgüsüdür. Rusiyada nəhəng təbii qaz yataqları mövcuddur və ölkə bunun ən böyük istehsalçısıdır. Bundan başqa, Rusiya hasil olunan neftin həcminə görə dünyada birinci-ikinci yerləri, onun ixracının həcminə görə isə ikinci yeri tutur. Rusiyada iri kömür yataqları vardır, ölkə qızılla zəngindir. XXI əsrin birinci onilliyində Rusiya əsasən neftin, qazın, metallurgiya məhsullarının və oduncağın xarici bazarlarına çıxmaqla, ümumdünya təsərrüfat əlaqələrinə getdikcə daha çox cəlb olunur.
məqam ərazi baxımından iri olan ölkələrə daha çox aiddir. Son 20 ildə Rusiya əhalisinin göstəricilərinin dinamikası 8.1-ci cədvəldə göstərilmişdir.
Yüklə 7,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|