KitabxanaşÜnasliq

55 
 
- Magistr d
ərəcəsi; 
- Doktorantura d
ərəcəsi. 
Respublikamız  da  bu  prosesə  qoşulmaq  üçün  2004-cü ildə  ilk 
addımlarını  atmağa  başladı.  2005-ci  ilin  may  ayının  19-da Norveçin Berqen 
şəhərində  keçirilən konfransda Azərbaycan Bolonya prosesinin həqiqi üzvü 
seçilmişdir. 
Az
ərbaycanın  bu  prosesə  qoşulmaqda  əsas məqsədi Avropa təhsil 
m
əkanına  inteqrasiya  olunmaqla  kredit  sisteminə  keçməsinin, müasir 
attestasiya v
ə  akkreditasiya  sisteminin  qurulmasının  təmin  olunmasıdır. 
Az
ərbaycanda Bolonya prosesi bir neçə təhsil ocağında tətbiq olunur ki, bunun 
da  uğurlu  nəticələri görünür. Məsələn,  Bakı  Dövlət Universiteti, Xəzər 
Universiteti, Qafqaz Universiteti kimi ali t
əhsil olcaqları bu təhsil sistemindən 
uğurla istifadə edirlər. 
Kitabxanaşünas-biblioqraf ixtisasının bakalavr hazırlığının məzmununa 
v
ə  səviyyəsinə  qoyulan minimum dövlət tələbləri 2009-cu ildə  dövlət 
standartında  öz  ətraflı  şərhini  tapmışdır.  2009-cu ildə  təsdiq  edilmiş  dövlət 
standartında  kitabxanaşünas-biblioqraf  kadr  hazırlığı  üzrə  fənlər  aşağıdakı 
bölgül
ər üzrə qruplaşdırılmışdır: 
Humanitar f
ənlər bloku: 

 
Az
ərbaycan tarixi; 

 
Xarici dil; 

 
Psixologiya v
ə pedaqogika; 

 
Seçm
ə fənlər. 
İxtisasın (proqramın) peşə hazırlığı fənləri: 

 
Kitabxanaçılıq informatikası; 

 
Riyaziyyat; 

 
Az
ərbaycan  ədəbiyyatı  tarixi  (Folklor,  klassik  və  müasir 
Az
ərbaycan ədəbiyatı); 

 
Kitabxanaşünaslığa giriş; 

 
Az
ərbaycan kitabxanalarının tarixi; 

 
Dünya 
kitabxanalarının tarixi; 

 
S
ənədlərin biblioqrafik təsviri; 

 
S
ənədlərin təsnifləşdirilməsi; 

 
Kitabxana-
informasiya resursları; 

 
Kitabxana işinin təşkili və idarə olunması (Menecment); 

 
Kitabxana xidm
əti; 

 
Ümumi biblioqrafiyaşünaslıq; 

 
Kitabxana-
biblioqrafiya işinin təşkili və metodikası; 

 
Xarici biblioqrafiya; 

 
Kitab tarixi; 

 
Kitabxana-
informasiya texnologiyası; 

---

56 
 

 
B
ədii 
ədəbiyyat. 
Ədəbiyyatşünaslıq 
və 
inc
əsənətin 
biblioqrafiyası; 

 
Kitabxanaların kompüterləşdirilməsinin əsasları; 

 
Kitabxana işinin iqtisadiyyatı; 

 
Kitabxanaların elmi-metodiki təminatı; 

 
Ölk
əşünaslıq biblioqrafiyası; 

 
Elektron kataloq; 

 
Beyn
əlxalq kitabxana təsnifatları; 

 
Normativ-texniki s
ənədlərin təsviri və təsnifləşdirilməsi; 

 
Normativ-texniki v
ə patent ədəbiyyatının biblioqrafiyası; 

 
Peşə hazırlığının seçmə fənləri; 

 
İxtisaslaşmanın seçmə fənləri; 

 
Xüsusi f
ənlər. 
Az
ərbaycan bölməsində  təhsil  alanlar  öz  arzuları  ilə  həmin saat 
h
əcmində ikinci xarici dil, yaxud Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti fənlərini 
seç
ə bilərlər. 
Seçm
ə fənlərə ali məktəb tərəfindən Fəlsəfə, Politologiya, Sosiologiya, 
İqtisadiyyat, Mədəniyyətşünaslıq, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası 
v
ə hüququn əsasları və s. humanitar, sosial-iqtisadi fənlər daxil oluna bilər. 
Peşə  hazırlığının  və  ixtisaslaşmanın  seçmə  fənləri  blokları  ali 
m
əktəblər tərəfindən müəyyənləşdirilir. Tələbə peşə hazırlığının seçmə fənləri 
bloklarının hər birindən bir fənni seçməlidir. Eyni zamanda, tələbəyə seçdiyi 
ixtisaslaşma blokunun bütün fənləri tədris edilməlidir. 
Bütün bölm
ələrdə seçmə fənlər bir neçə blokdan (ən azı iki blok) ibarət 
ola bil
ər. Bu zaman bloklara ayrılan cəmi seçmə fənlər üçün ayrılmış saatların 
miqdarını  aşmamalıdır.  Tələbə  həmin  blokların  hər birindən  yalnız  bir  fənn 
seçm
ək hüququna malikdir və onun seçdiyi bu fənn həmin bloka ayrılan saat 
h
əcmində  tədris  olunmalıdır.  Məsələn, fərz edək ki, ali məktəb tərəfindən 
humanitar bölüm
ə  daxil olan seçmə  fənlər (cəmi 90 saat) üzrə  iki blok 
mü
əyyənləşdirilmişdir.  Birinci  bloka  seçmə  fənlərdən “Fəlsəfə”, 
“İqtisadiyyat”,  “Politologiya”,  ikinci  bloka  “Mədəniyyətşünaslıq”, 
“Az
ərbaycan  Respublikasının  Konstitusiyası  və  hüququn  əsasları”, 
“Sosiologiya” f
ənləri  daxil  edilmişdir.  Birinci  bloka  daxil  olan  fənlərin 
t
ədrisinə 60, ikinci bloka daxil olan fənlərə isə 30 saat müəyyənləşdirilmişdir. 
Əgər tələbə  birinci blokda “Fəlsəfə”ni, ikinci blokda isə  “Sosiologiya”nı 
seçibs
ə, onda ona həmin fənlər müvafiq olaraq 60 və 30 saat həcmində tədris 
olunmalıdır. 
Q
əbul  olunmuş  son  dövlət  standartında  bakalavrın  peşə  fəaliyyətinin 
əsas sahələri aşağıdakı kimi qruplaşdırılmışdır: 

---

57 
 
Mülkiyy
ət  formasından  və  tabeliyindən  asılı  olmayaraq,  peşəsinə  və 
ixtisas d
ərəcəsinə uyğun gələn istənilən istehsal sahələri, təşkilatlar, idarələr, 
mü
əssisələr, birliklər; 
Mövcud qaydalara riay
ət olunmaqla müxtəlif kitabxana-informasiya 
mü
əssisələri. 
Dövl
ət  standartında  bakalavr  dərəcəsi alan tələbələrin  aşağıdakıları 
bilm
əsi tələb olunur: 
-   Az
ərbaycan tarixini, dövlət dilini, xarici dillərdən birini bilməli, 
el
əcə  də  humanitar və  sosial-iqtisadi fənlər üzrə  ümumi biliklərə  malik 
olmalıdır; 
-  Ki
tabxanaçılıq-informasiya ixtisas dərəcəsi  almış  məzun  işləyəcəyi 
kitabxana-informasiya mü
əssisələrində  oxuculara kitabxana-biblioqrafiya 
xidm
ətinin müasir tələblər səviyyəsində  həyata keçirməyə  hazır  olmalıdır. 
Müxt
əlif metod və  vasitələrdən istifadə  etməklə  istifadəçilərin informasiya 
t
ələbatını  öyrənməli,  mövcud  resurslardan  onların  səmərəli istifadəsini təşkil 
etmıyi  bacarmalıdır.  Öz  peşə  hazırlığını  daim  artırmalı,  bu  məqsədlə 
seminarlarda, konfranslarda, treninql
ərdə,  ixtisasartırma  kurslarında  iştirak 
etm
əlidir. 
İndi isə dövlət standartındakı blokların izahını verək. 
Humanitar f
ənlər üzrə: 
M
əzunlara Azərbaycan tarixi fənni akademik səviyyədə tədrs olunmalı, 
onlarda Az
ərbaycan xalqının keçdiyi yol və gerçəkliklər haqqında faktoloji və 
n
əzəri biliklər əsasında obyektiv fikir söyləmək, diskussiya aparmaq vərdişi və 
bacarığı  aşılanmalıdır.  Azərbaycan  xalqının  müstəqillik  uğrunda  mübarizəsi, 
tarixi şəxsiyyətlərin bu mübarizədə rolu, Azərbaycan tarixinin dövrləri, onun 
m
ənbələri, Azərbaycan tarixinin öyrənilməsinin metodu və  metodologiyası 
haqqında  biliklər verilməlidir. Ali məktəb kursu tələbələrin orta məktəbdə 
aldığı bilikləri genişləndirməli və tamamlamalıdır. 
Az
ərbaycanın dövlət dili Azərbaycan dili olduğundan burada yaşayan 
h
ər bir vətəndaşın Azərbaycan dilini bilməsi vacibdir. Təlimi rus dilində olan 
t
ələblər Azərbaycan dili fənni vasitəsilə  bu dilin əsaslarını  mənimsəməli, 
eşidib-anlama vərdişlərinə yiyələnməli, ünsiyyət bacarığı əldə etməlidirlər. 
İxtisas  dilindən  əlavə  bir xarici dilin mənimsənilməsi  mütəxəssis 
hazırlığının  keyfiyyətinin yüksəldilməsi istiqamətində  mühüm göstəricidir. 
Seçim 
əsasında tədris olunan xarici dillərdən (ingilis, alman, fransız, italyan, 
ispan, rus v
ə  s.) bir üzrə  minimum  yazı  və  nitq vərdişlərinin  aşılanması  bu 
f
ənnin əsas məqsədidir. 
F
əlsəfə,  Politologiya,  İqtisadiyyat,  Azərbaycan  Respublikasının 
Konstitusiyası  və  hüququn  əsasları,  Sosiologiya,  Mədəniyyətşünaslıq  kimi 
f
ənlər seçmə fənn kimi tədris olunur və tələbənin bu fənlərdən birini seçərək 
proqramı yerinə yetirməsi məcuridir. 

---