14
danışmaq yersiz olardı. Odur ki, kitabxanaların metodiki fəaliyyətində
“Az
ərbaycan Respublikasında kitabxana – informasiya sahəsinin 2008-2013-
cü ill
ərdə inkişafı üzrə Dövlət proqramının tələblərinə uyğun radikal
addımların atılması olduqca zəruridir. Respublika Mədəniyyət
və Turizim
Nazirliyi, Milli Kitabxana v
ə Respublika əhəmiyyətli Mərkəzi sahəvi
kitabxanalar onların elmi-metodiki şöbələri bu sərəncamdan irəli gələn
m
əsələləri ciddi şəkildə araşdırmalı və buna uyğun olaraq hər bir şəbəkə üçün
üzün müdd
ətli inkişaf planı hazırlanılmsı və konkret tədbirlər həyata
keçirilm
əlidir. Bu tədbirlərin başlıca məqsədi – Azərbaycan Respublikasında
metodik t
əminat fəaliyyətinin optimallaşdırılması elmi cəhətdən
əsaslandırılmış təkliflərin hazırlanması və tətbiq edilməsindən ibarət olmalıdır.
Əlbəttə, belə təkliflərin və işləmələrin hazırlanması ilk dəfə olaraq Müstəqil
Az
ərbaycan Respublikasında kitabxana təcrübəsində ayrıca bir sahənin işinin
t
ədqiqinə və öyrənilməsinə həsr olunmuş tədbir kimi qiymətləndirilə bilər.
Bel
ə elmi işləmələr əlbəttə, bütün şəbəkələri və sistemlərinin bütün
s
əviyyələrini Respublika kitabxanalarından tutmuş, rayon və kənd
kitabxanalarını əhatə etməklə bütün metodik mərkəz kimi
fəaliyyət göstərən
sisteml
əri əhatə etməlidirlər. Belə işləmələrin həyata keçirilməsində bütün
şəbəkə və sistemlərin metodiki fəaliyyətlərinin qarşılıqlı və əlaqəli iş
aparmaları onların apardığı tədbirlərin müəyyən bir mərkəz
tərəfindən
koordinasiya olunması, lazım gəldikdə istiqamətləndirilməlidir. Yaxşı olar ki,
bel
ə metodiki işləmələr həm xüsusi zonalar üzrə, həm də ayrı-ayrı sahəvi
kitabxanalar üzr
ə həyata keçirilsin. Zonalar üzrə həyata keçirilən tədbirlər
yaxşı olar ki, “Azərbaycan Respublikası Regionların 2009-2013-cü illərdə
sosial-
iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramına” uyğun nəzərdə tutulmuş iqtisadi
rayonların zonalar üzrə bölgüsünə uyğun həyata keçirilsin. Belə bir bölgü
Az
ərbaycan Respublikasının Prezidentinin 14 aprel 2009-cu il tutulduğu kimi
aparılsa İcra Hakimiyyəti orqanları və digər yerli idarə və təşkilatlarda bu
xeyirxah
işdə kitabxana işçilərinə yardımçı ola bilərlər.
Metodiki t
əminat işinin effektli olması onun təşkilindən, həyata
keçirilm
əsindən təcrübəli mütəxəssislərin işə cəlb olunmasından asılıdır.
T
əcrübəli mütəxəssislər dedikdə uzun müddət kitabxanada çalışan, stajı olan
işçidən getmir, əksinə yeni təcrübədən, yenilikçi, yeni kitabxana proqramlarını
bil
ən, xarici təcrübədən malumatı olan rəqəmli kitabxanalar, elektron
kataloqlar, m
əlumat axtarış sistemlərinin müxtəlif aspektlərini mənimsəmiş
insanlar bu işə cəlb olunmalıdırlar. Respublikada metodiki təşkilat işinin bütün
aspektl
ərinin
öyrənilməsi, onun tədqiq edilməsi və bu işin
istiqam
ətləndirilməsinə ümumi rəhbərlik M.F.Axundov adıma Milli Kitabxana
t
ərəfindən aparılmalıdır. İndiyə qədər Respublikamızda metodiki fəsaliyyətin
ayrı-ayrı xırda aspektləri öyrənilsə də, hərtərəfli geniş və əhatəli tədqiqatlar və
işləmələr aparılmamışdır. Azərbaycanda kitabxana fəaliyyətinin bugünkü
15
durumu dünya t
əcrübəsində xeyli geri qalmasının bir səbəbi də metodiki
t
əminat fəaliyyətinin özünün geri qalması və beləliklə kitabxana işinin
inkişafına yardımçı ola bilməməsidir. Son illərdə bütün şəbəkələr üzrə
metodik işlərin ezamiyələrələ,
yerlərə gedə bilməməsi, xüsusilə
Respublikamızın kənd yerlərində kitabxana işçiləri ilə görüşlərin keçirilməsinə
onlara yardım edilməsi yox dərəcəsindədir. Belə olan tərzdə yerlərdə
kitabxana işinin inkişafından, irəliləyiş və yenilikdən danışmaq əbəs olardı.
Az
ərbaycanda metodik təminatı müsir tələblərə cavab verən səviyyədə inkişaf
etm
ədən kitabxanaların inkişafından yeni texnologiyaların tətbiqindən
ümumiyy
ətlə, kitabxanaların inkişafından danışmaq olmaz. Bir məsələni qeyd
etm
ək lazımdır ki, Azərbaycan kitabxanalarının iş təcrübəsində metodik
v
əsaitlərdən geniş şəkildə istifadə edilməsi olduqca zəif aparılır. Respublika
əhəmiyyətli iri universal və sahəvi kitabxanalarda metodiki vəsaitlər və
işləmələr demək olar ki, hazırlanmır nəşr edilib yerlərə göndərilmir. Bunun
müqabilind
ə yerlərdə, xüsusilə MKS-lərdə, onların filial kitabxanalarında
metodik v
əsaitlər və işləmələrə uyğun yeni istiqamətlərdə texnologiyalar
t
ətbiq olunmur. Bütün bu məsələlərin elmi cəhətdən əsaslandırılıb ortaya
qoyulması və tətbiq edilməsi üçün Respublikada vahid
sistem üzrə metodiki
t
əminatın əsas istiqamətləri müəyyənləşdirilməli və tətbiq edilməlidir. Bunun
ü
çün aparılacaq metodiki işin mahiyyəti dəqiqləşdirilməli, uzun müddət üçün
aparılacaq tədqiqat işinin və keçiriləcək tədbirlərin perespektivləri
planlaşdırılmalıdır. İlk növbədə metodiki işin funksiyaları, metodiki
f
əaliyyətin mahiyyəti, yəni pedoqojı, informasiya
və təşkilati məzmunu
açıqlanmalıdır.
Bel
ə tədqiqatlar aparılarkən, yəni metodiki fəaliyyətin mahiyyəti
öyr
ənilərkən metodik mərkəzlərlə aparılan işin xarakteri və yerlərdəki
əlaqələri Respublika səviyyəsində görüləcək tədqiqtlar onun yerlərdəki
kitabxana şəbəkəsinə təsiri, xüsusilə kütləvi və sahəvi kitabxanalara təsiri
öyr
ənilməklə metodiki işin üç əsas forması nəzərdən keçirilməli və bunların
h
ər biri ayrı-ayrılıqda aparılacaq işin əsas mövzusu kimi tədqiqata cəlb
olunmalıdır.
Odur ki, Metodiki işləmələr, təkliflər ayrı-ayrı mərkəzlər tərəfindən
n
əşr olunan bütün materiallar birinci mərhələ;
-
Kitabxanaların fəaliyyətinin təhlili üçün şəhər, rayon və kənd
kitabxanasına ezamiyyələr yolu ilə gedişlər və onlara praktiki köməkliyin
göst
ərilməsi.
2-ci m
ərhələ;
-
Kitabxana işçilərinin ixtisasartıma sistemində iştirak etmək
və bütün
kitabxanaların bu işə cəlb edilməsi isə üçüncü mərhələ hesab etmək olar.
Bizim fikrimizc
ə metodiki fəaliyyətin formaları, müxtəlif səviyyələrdə olan
m
ərkəzlərin işindən və onların profilindən asılıdır. Ona görə də, metodiki işin