160
О.АГАМИРЗАЕВ
МЕНЕДЖМЕНТ КАК НОВАЯ СТРАТЕГИЯ УПРАВЛЕНИЯ
БИБЛИОТЕКОЙ
РЕЗЮМЕ
В статье рассматривается теоретические и организационные вопросы
информационно-библиотечного менеджмента.
O.AGAMIRZAYEV
MANAGEMENT AS A NEW STRATEGY OF
GOVERNANCE BY LIBRARY
SUMMARY
Theoretic and organizational questions of the information
bibliographic management
is considered in the article.
161
Nurlana A
ĞAYEVA
Biblioqrafiyaşünaslıq kafedrasının magistrantı
RESPUBLİKA ELMİ-TİBB KİTABXANASINDA
OXUCULARA
BIBLİOQRAFİK-İNFORMASİYA XİDMƏTİNİN
TƏŞKİLİ (2005-2010-CU İLLƏR)
Açar sözl
əri: Respublika Elmi-Tibb Kitabxanası, biblioqrafik-informasiya
xidm
əti
Ключевые слова:
Республиканской научно-медицинской библиотеки,
библиографические-информационной службы
Key words: Republican Scientific-Medical Library, bibliographic-information
service
«İnformasiyalaşdırma
-informasiya ehtiyatlarının formalaşdırılması,
t
əqdim edilməsi, istifadə olunması əsasında dövlət hakimiyyəti və yerli
özünüidar
ə orqanlarının, təşkilatı, hüquqi və mülkiyyət formasından asılı
olmayaraq
bütün v
ətəndaşların informasiya tələbatlarının və bu sahədəki
hüquqlarının təmin edilməsində optimal şəraitin yaradılması üçün təşkilati,
sosial-iqtisadi v
ə elmi-texniki prosesdir». (1)
İnformasiya Cəmiyyəti – strukturlar, texniki baza və insan potensiallı
bilikl
ərin informasiya resurslarına çevrilməsinə xidmət etməlidir və bu
resursların üzərində yenidən işləmək tələb olunur bu isə passiv formaların
(kitablar, m
əqalələr, patentlər) aktiv formalara (modellər, alqoritmlər,
proqramlar, layih
ələr) çevrilməsində vacibdir. Lakin yuxarıda izah
olunanlardan
daha çox diqq
ət, infokommunikasion infrastruktur tərəfindən
avtomatik idar
ə olunan modellərə və ekspert sistemlərinə verilməlidir.
İnformasiya cəmiyyəti – məlumatla işləmək qabiliyyətinə malik yüksək
texnologiyalar il
ə, qərarların qəbulu üçün
kompüter modelləri ilə, İnternet
(intranet) t
ərəfindən avtomatik aktuallaşdırılan ekspert sistemləri və
intellektual informasiya robotları ilə təchiz olunmuş və bütün vətəndaşlara
peşəkar fəaliyyətdə və məişətdə tələb olunan qərarların qəbul olunmasında bu
texnologiyalardan istifad
ə etmək imkanı olan bir cəmiyyətdir.
İnformasiya cəmiyyəti termini 60-cı illərin II yarısında insanlar ilk
d
əfə “informasiya partlayışı” varlığını dərk etdikdən sonra yaranmışdır.
C
əmiyyəti dövr edən informasiyanın sayı getdikcə artmağa başladı. Sonra
c
əmiyyətdə informasiyanın artması qanunu tapıldı. Məlum oldu ki, bu qanun
“informasiya partlayışı” haqqında danışmağa imkan verir.
Ekspotensial funk-
siyanı özündə əks etdirən bu qanun göstərdi ki, insan bu cür axınlı
informasiya
162
il
ə bacara bilməyəcək. İnformasiyanın işlənib hazırlanması , saxlanması və
işlədilməsi üçün xüsusi vasitə lazımdır.
İnsan tarixində gələcək eranı nəinki informasiya cəmiyyəti, eyni
zamanda bilik c
əmiyyəti, infoməkan adlandırmağa başlamışlar. Troffel aqrar
s
ənaye inqilabı yaşamış insanların, informasiya inqilabının astanasında
olduğunu
nəzərə alaraq, 3 inqilab nəzəriyyəsini elmi dövriyyəyə daxil etdi.(5)
İnformasiya cəmiyyəti adı ilk dəfə olaraq Yaponiyada yaranıb. Bu
elmi-texniki iqtisadi t
ədqiqatlar üzrə yapon dövləti tərəfindən ölkənin
iqtisadiyyatının gələcək inkişafında əsas yer tutdu. Bu termini təklif edən
müt
əxəssislər cəmiyyətin
xüsusiyyətlərini izah edir, bunun əsasında
informasiya yüks
ək səviyyədə dövr edir. İnformasiya xidmətindən istifadə
qiym
əti o qədər də yüksək deyil və onu hər kəs istifadə edə bilər.
Amerika müt
əxəssisi F.Maxlup 60-cı illərin əvvəlində informasiyanı,
s
ənaye məhsulu və istehsalı kimi başa düşülə biləcəyini irəli sürmüşdü. Bu
haqda sonralar idar
əetmə sahəsinin təşkilində kağızsız texnologiya
konsepsiyası siyasətini təklif edən B.M.Qluşkov da yazmışdır. Lakin məhz
yaponlar, s
ənaye informasiya ideyasının fəal təbliğatçıları olmuşdular və
m
əhz onlar dünya bazarında rəqabət mübarizəsində istifadə etmişdilər. Dünya
bazarında yüksək yer tutan yapon cihazları, hesablama maşınları olmadan
informasiya c
əmiyyəti üçün texnomühit yaratmaq mümkün deyil. 80-cı illərdə
yüks
ək inkişaf etmiş ölkələrdə informasiya biznesi sürətlə inkişaf etmişdir.
İnformasiya cəmiyyətinə keçid insanların informasiyadan istifadə etməsinə
köm
əklik göstərir.
İnformasiya cəmiyyətinin xüsusiyyətlərindən biri sənaye cəmiyyətində
itmiş fərdi əməyin qiymətini artırmaqdır. Avtomatlaşdırılmış iş yerləri
şəbəkəsinin inkişafı bir çox mütəxəssislərə evdən çıxmamaq şərti ilə yaradıcı
c
əmiyyətdə iştirak etmək imkanı verir. Təhsil sferasında da böyük dəyişiklər
gözl
ənilir.(5)
Az
ərbaycanda İnformasiya cəmiyyətinin qurulması dövlət siyasətinin
əsas prioritetlərindən biri kimi qəbul edilmişdir. İnformasiya cəmiyyətinin
qurulmasının əsas vəzifələrinə İC-nin hüquqi əsaslarının yaradılması, insan
amilinin inkişafı, vətəndaşların məlumat almaq, onu yaymaq və istifadə etmək
hüquq
ları, elektron hökumətin, elektron ticarətin formalaşması, ölkənin
iqtisadi, sosial v
ə intellektual potensialının möhkəmləndirilməsi, informasiya
v
ə biliklərə əsaslanan, rəqabətə davamlı iqtisadiyyatın qurulması, müasir
informasiya-
kommunikasiya infrastrukturunun yaradılması, vahid milli
elektron informasiya m
əkanının
formalaşdırılması,
informasiya
t
əhlükəsizliyinin təmini, elektron geriliyinin aradan qaldırılması kimi
m
əsələlər daxildir.
İnformasiya cəmiyyətinin əsas məqsədi bütövlükdə cəmiyyətin və ayrı-
ayrı şəxslərin informasiya tələbatını ödəmək üçün müasir informasiya